Felle kritiek op 'prestigestrijd' OM

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.om.nl/?s=4&p=pg&id=444
Openbaar Ministerie - Parket Generaal

"
OM in hoger beroep in zaak Eric O.

Het Openbaar Ministerie (OM) in Arnhem is het niet eens met
het vonnis van de militaire kamer van de rechtbank in de
zaak Eric O. en gaat in hoger beroep. De stellingname van de
rechtbank schept te weinig ruimte voor een objectieve
toetsing van het handelen van militairen en maakt daardoor
het strafrechtelijk onderzoek naar geweldsgebruik moeilijk.
Het OM vindt het mede daarom van groot belang dat ook het
gerechtshof in Arnhem zich over de zaak uitspreekt.

Bij het schietincident is een onschuldige burger om het
leven gekomen. Hij was geen plunderaar. Het OM heeft zich
terdege ook rekenschap gegeven van de positie van Eric O.
(waaronder het gegeven dat hij langer geconfronteerd zal
worden met de gehele situatie), van de omvangrijke
maatschappelijke belangstelling en de discussie over de
taken en de positie van het OM. In de Nederlandse
rechtsstaat is het systeem van rechtspraak in twee
instanties van wezenlijke betekenis. Het belang van een
objectieve toetsing van het betreffende gebruik van geweld
en de rechtsvraag die daarbij aan de orde is rechtvaardigt
een gebruik van de bestaande rechtsmogelijkheden. De
uitspraak van de rechtbank maakt normering van de hogere
rechter noodzakelijk.

Juridische en feitelijke gronden
- De rechtbank geeft in haar vonnis aan dat, in de lijn van
eerdere uitspraken van krijgsraden, van een militair niet
meer bewijs voor de noodzaak van geweldsgebruik kan worden
gevraagd dan dat hij een op zichzelf niet onaannemelijke
verklaring geeft van zijn handelswijze. Alleen wanneer de
onwaarheid van zijn verklaring aannemelijk wordt gemaakt,
mag de onjuistheid daarvan worden aangenomen. De rechtbank
baseert zich hierbij kennelijk op uitspraken van de
Krijgsraad uit 1949 en 1950, naar aanleiding van het gebruik
van geweld tijdens de politionele acties in Indonesië. Het
OM vindt deze uitspraken in hun algemeenheid niet meer
toepasbaar tegen de achtergrond van de ontwikkeling van het
militair strafrecht sindsdien en de (latere)
mensenrechtenverdragen. Het door de rechtbank gehanteerde
rechtsvermoeden schept te weinig ruimte voor een objectieve
toetsing van het handelen van betrokkenen. De rechtbank gaat
bij het vaststellen van de aannemelijkheid van de
verklaringen van Eric O. geheel voorbij aan het technische
bewijs en diverse getuigenverklaringen.

- De rechtbank heeft in haar vonnis de reikwijdte van de
dienstvoorschriften te ver opgerekt. Vanwege het geheime
karakter van de dienstvoorschriften en de Rules of
Engagement wordt in dit persbericht niet op de inhoud
daarvan ingegaan. De rechtbank oordeelt, net als het OM, dat
er géén sprake was van een dreigende situatie op grond
waarvan volgens de geweldsinstructie dodelijk geweld mocht
worden toegepast. De rechtbank introduceert vervolgens
echter het begrip “potentiële dreiging” dat het toepassen
van een waarschuwingsschot, volgens de rechtbank, wel
toelaat. Het OM is het daarmee niet eens.

- De rechtbank heeft, naar het oordeel van het OM, ten
onrechte geoordeeld dat Eric O. proportioneel en zorgvuldig
heeft gehandeld tijdens het afvuren van het
waarschuwingsschot. Uit het vonnis blijkt namelijk niet dat
de rechtbank daarbij het (aanzienlijke) risico heeft
meegewogen van een ricochet bij een waarschuwingsschot in de
grond. Volgens getuige-deskundigen ter zitting bestaat er
bij het schieten in de grond ricochetgevaar, waarbij het
gedrag van (delen) van de kogel onvoorspelbaar is en er
genoeg restenergie is om dodelijk te kunnen treffen.
"

En verlies ons land de Trias Politica, en daarmee de
waarborg voor de democratie?


"

www.trouw.nl

Felle kritiek op 'prestigestrijd' OM
Ruzie in kabinet over hoger beroep tegen vrijspraak marinier
Eric O.
van onze verslaggevers
2004-10-30

DEN HAAG - In het kabinet heerst grote wrevel over de
beslissing van het openbaar ministerie in hoger beroep te
gaan tegen de vrijspraak van marinier Eric O.

Minister Donner van justitie kreeg gisteren, volgens
ingewijden, vrijwel al zijn collega-bewindslieden over zich
heen. Ook VVD en D66 in de Tweede Kamer uitten harde kritiek
op de vermeende 'prestigestrijd' van Justitie tegen
Defensie, die begon na het schietincident vorig jaar tijdens
de stationering van mariniers in Zuid-Irak.

Het openbaar ministerie heeft lang geaarzeld over het hoger
beroep, maar vindt de zaak te principieel om te laten
rusten. De vrijspraak van Eric O. door de rechters van de
militaire kamer bemoeilijkt volgens het OM een objectieve
toetsing van het gebruik van geweld. In vergelijkbare
gevallen kan dat strafrechtelijk onderzoek hinderen. Dat
belang moet zwaarder wegen dan dat van O.

Minister Kamp van defensie zei na het verlaten van de
ministerraad weliswaar dat hij respect heeft voor de rol van
het openbaar ministerie, maar hij liet daar op volgen dat
het hoger beroep Defensie belemmert bij buitenlandse
missies. ,,Dit is complicerend voor de krijgsmacht.'' De
VVD-minister houdt de vervolgde marinier inzetbaar, ook voor
uitzending naar het buitenland.

Buiten de ministerraad bleef Kamp op de vlakte over de
discussie in het kabinet. Later werd echter duidelijk dat
hij en andere VVD-, CDA- en D66-ministers zwaar getergd
waren over de opstelling van CDA-minister Donner. Die heeft
de bevoegdheid het openbaar ministerie af te houden van een
hoger beroep. Donner ziet echter geen reden een dergelijke,
politiek zwaar beladen, aanwijzing aan het OM te geven. Hij
maande tot rust: ,,Juist op dit terrein moet de politiek er
niet tussendoor gaan lopen.''
..
"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********