Vermeend vind dat er hard, meer en vooral langer gewerkt moet wor den

[drs. W.E. van de Griendt (Universiteit Twente, faculteit]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Vermeend zit op de zelfde lijn als het kabinet, zie het artikel in de
Volkskrant van vandaag.

http://www.volkskrant.nl/economie/1096786954152.html
maandag 4 oktober 2004 uur.  
Liever protesteren dan zelf beleggen 
Van onze medewerker Hanno Bakkeren
 

AMSTERDAM - Wie niet naar het Museumplein wilde, kon zich elders in
Amsterdam laten bijpraten over broodnodige eigen pensioenbeleggingen. 'Die
demonstratie is overbodig.' 

'Pensioen in 2010: Beleggen een noodzaak?', was in de passagiersterminal aan
het IJ het toepasselijke thema op beleggingsbeurs Fonds 2004. De
afvaardigingen van Fidelity, Morningstar, SNS-Fundcoach, ABN Amro en andere
beleggingsfondsen stonden bij hun kraapjes handenwringend klaar om
verontruste particuliere beleggers op te vangen.
Tevergeefs, zo bleek al snel, want het bleef stil. Kwam het door de
demonstratie? Of had iedereen zich naar de Dwaze Dagen in de Bijenkorf laten
lokken? 'Het is de lokatie', opperde een verveeld kijkende verkoper: 'Te
veel uit de loop en ook nog eens pal naast de omstreden Bank Labouchere.'.

Niet iedereen hield het echter rustig op de beurs. Voor een bijna lege zaal
kwam professor en oud PvdA-minister van Sociale Zaken, Willem Vermeend, na
een razendsnelle analyse van de huidige pensioenproblematiek, tot de
conclusie dat er in Nederland harder, meer en vooral langer gewerkt moet
worden. 'En dat vertelt u nu hier', klonk het geïrriteerd uit het publiek.
'Had u uw oude vrienden De Waal en Bos niet kunnen bellen om te zeggen dat
die demonstratie nergens voor nodig is?'

'Hoho, dit is geen politieke bijeenkomst', riposteerde Vermeend, 'maar we
moeten de feiten wel onder ogen zien'. Als we op de huidige voet doorgaan
zal volgens Vermeend in 2040 de AOW-premiedruk verdubbeld zijn. De premies
voor collectieve pensioenregelingen via werkgevers zullen zelfs
verdrievoudigen.

Er móet dus iets veranderen, vervolgde Vermeend, want anders houdt niemand
op zijn loonstrookje genoeg over om met spaar- en beleggingsproducten het
pensioengat te dichten. En Vermeend had nog een somber stemmend nieuwtje: de
race van Nederland Kennisland om een wereldwijde koppositie, is verloren.
Landen als India en China rennen ons aan alle kanten voorbij.

'Waarom durven ze dit op televisie nou nooit eens eerlijk te vertellen?',
moppert de 72-jarige meneer Lefeber na afloop. 'Het zijn de vuurrode media
die alleen De Waal en consorten aan het woord laten', meent zijn 82-jarige
vriend Biemond. Samen met hun vrouwen zijn de leden van de Oegstgeestse
beleggingsclub op uitnodiging van sponsor Fortis naar Fonds 2004 gekomen.
Gewoon, om even rond te kijken. Want nee, zelf zijn ze veel te oud om zich
nog druk te maken om hun pensioen.

Dat hun kinderen en kleinkinderen het een stuk zwaarder zullen krijgen,
staat voor hen als een paal boven water. 'Mijn schoonzoon is onlangs na 32
jaar trouwe dienst plotseling weggesaneerd', vertelt meneer Biemond.
'Nederland verhardt, meneer'. 'Die kinderen van mij redden zich gelukkig
wel', zegt Mevrouw Lefeber. 'Ze houden er nu al rekening mee dat ze tot hun
zeventigste zullen moeten doorwerken.'


 

> -----Original Message-----
> From: drs. W.E. van de Griendt (Universiteit Twente, 
> faculteit [mailto:W.E.vandeGriendt at UTWENTE.NL] 
> Sent: dinsdag 5 oktober 2004 23:41
> To: D66 at NIC.SURFNET.NL
> Subject: Re: [D66] AOW-spaarfonds
> 
> 
> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
> 
> > En zo zal een toekomstige generatie onze vooruitziende blik
> > opnieuw vol bewondering gedenken... ;-)
> 
> Dag Bert,
> 
> Als je het niet erg vindt, ben ik alvast begonnen. :-(
> 
> Voor het perspectief, ik ben 27 en een paar jaar geleden 
> begonnen met werken en pensioenrechten opbouwen. Wat de 
> oudere generaties volgens mij niet goed genoeg realiseren, is 
> dat de kinderen van de babyboomers minder pensioenrechten 
> opbouwen, meer pensioenpremie en andere premies moeten 
> betalen en straks meer belasting moeten gaan betalen om de  
> gezondheidszorg voor de babyboomers te betalen. Nu betaalt 
> nog 60% van de bevolking voor de overige 40%. Straks echter 
> zijn de rollen omgedraaid. En dan klagen de babyboomers over 
> een pensioengat. Ik zal je zeggen, als ik straks 50% van mijn 
> laatst verdiende loon krijg op basis van opgebouwde 
> pensioenrechten, dan mag ik me in de handen knijpen. Dat 
> betekent dat ik, naast hetgeen ik al aan premies betaal, nog 
> eens extra geld opzij moet zetten om op die 70% te komen. 
> 
> Daarbij komt nog dat de beroepsbevolking die in de productie- 
> of dienstensector werken en dus het BNP moeten verdienen 
> alleen maar kleiner wordt, omdat veel meer mensen in de 
> publieke sector moeten werken vanwege de vergrijzing. Een 
> langere levensduur zal dit probleem alleen maar vergroten.
> 
> Ik vind solidariteit prima, echter het betekent niet dat dit 
> eenrichtings verkeer moet zijn. Ook de babyboomers moeten 
> inzien dat het zo niet langer kan en moeten inleveren. 
> Jongere generaties hebben dat al gedaan en zullen dat alleen 
> maar blijven doen.
> 
> Wat dat betreft kan ik me alleen maar aansluiten bij analyse 
> van Roel Jansen, in de rubriek "De stelling van ..." uit de 
> NRC van 2 oktober jl.
> 
> Met vriendelijke groet,
> 
> Wim van de Griendt
> 
> <Plak>
> Het wordt tijd dat andere generaties samen een front vormen 
> tegen de babyboomgeneratie, zegt hoogleraar economie Lans 
> Bovenberg tegen Roel Janssen. 
>  
> Deze week hebben we veel verzet tegen de sociaal-economische 
> plannen van het kabinet gezien. De vakbonden demonstreerden, 
> de oppositie had er geen goed woord voor over en de 
> regeringspartijen kwamen met verzachtende aanpassingen. Staan 
> al deze mensen met de rug naar de toekomst of hebben ze het 
> gelijk aan hun kant? 
>  
> ,,Het kabinet wil dingen veranderen, een deel van de 
> samenleving richt zich op de bescherming van gevestigde belangen.'' 
>  
> Gevestigde belangen waren vroeger die van de kapitalisten of 
> de bourgeoisie. Welke gevestigde belangen zijn nu in het geding? 
>  
> ,,Het gaat niet meer om de tegenstelling tussen arbeid en 
> kapitaal. Sociale conflicten zullen steeds meer de belangen 
> van de verschillende generaties als inzet hebben. Kijk maar 
> naar de gevechten over het prepensioen. De vakbeweging 
> suggereert dat het gaat over lage versus hogere inkomens, 
> maar het gaat vooral over de babyboomers versus de rest.'' 
>  
> Verklaar u nader. 
>  
> ,,De babyboomers - de kinderen geboren tussen 1945 en 1955 - 
> zijn al tientallen jaren de meest luidruchtige generatie. In 
> de jaren '60 waren ze de protestgeneratie, in de jaren '70 
> stond men aan het begin van het werkzame bestaan en moesten 
> de lonen omhoog, in de jaren '80 moesten de oudere werknemers 
> die de carrières van jongeren blokkeerden eruit, de jaren '90 
> was de tijd van overspannenheid, de babyboomers zaten aan de 
> top van de samenleving.'' 
>  
> Maar waarom houden ze hervormingen tegen? 
>  
> ,,De golfbewegingen in de samenleving hebben veel te maken 
> met demografische ontwikkelingen. De generatie van de 
> babyboomers is zo dominant vanwege de macht van het getal. Nu 
> komen ze in een levensfase waarin veiligheid en zorg 
> belangrijk worden. Op dit moment overheerst bij hen de angst 
> dat verworvenheden waarvan zij vooral profiteren, verdwijnen. 
> Behoudzucht regeert.'' 
>  
> Je kunt het ook omdraaien. De babyboomers, onder wie u en ik, 
> hebben jarenlang betaald voor anderen. We hebben hoge 
> belastingen betaald om de collectieve sector uit te breiden, 
> we hebben de wao- en de vut-premies betaald voor ouderen en 
> nu wij aan de beurt zijn, is het geld op, wordt op de 
> pensioenvoorzieningen bezuinigd en wil het kabinet dat we 
> langer doorwerken. 
>  
> ,,Wacht even, de babyboomers hebben enorm geprofiteerd van de 
> sociale voorzieningen, ook al toen ze jong waren. De 
> aanpassingen vinden bovendien plaats met overgangsregelingen, 
> zodat babyboomers hun rechten meestal behouden. Maar er zijn 
> grenzen, want anders moeten toekomstige generaties te veel 
> betalen voor de overgangsregelingen ten behoeve van de 
> babyboomers. De politieke vraag is hoe je de pijn over de 
> generaties verdeelt. Door collectieve arrangementen te 
> misbruiken voor eenzijdige herverdeling van jong naar oud, 
> zet je het draagvlak voor het hele sociale stelsel op het 
> spel. De babyboomers gijzelen de polder.'' 
>  
> Het is niet alleen een kwestie van botsende generaties. Er 
> wordt vooral gestaakt in de publieke sector. Ambtenaren 
> hebben de beste arbeidsvoorwaarden, die hebben het meest te 
> verliezen. Het is dus ook een klassenstrijd van de 
> collectieve sector tegen zijn werkgever. 
>  
> ,,Een deel van het conflict gaat tussen de overheid als 
> werkgever en de bonden. De private sector is al een stuk 
> verder in de omslag van vut naar prepensioen. In de publieke 
> sector is te lang sprake geweest van achterstallig onderhoud 
> en dat moet nu allemaal snel gebeuren.'' 
>  
> Hoe kun je een omslag bereiken als de sociale partners 
> blijven dwarsliggen? 
>  
> ,,Vakbonden en werkgevers staan voor drie uitdagingen. Ten 
> eerste moeten ze creatief nadenken hoe je ouderen langer op 
> een leuke manier aan het werk houdt. Ten tweede moet de 
> employability worden bevorderd. De werkgevers zullen meer 
> moeten investeren in mensen. En ten derde is er de kwestie 
> van combinatie van arbeid en zorg. Dat moet beter geregeld 
> worden. Deze drie uitdagingen vragen om `voorzorg', 
> investeren in mensen, in plaats van om `nazorg', de 
> verdediging van de arrangementen van mensen die te vroeg zijn 
> afgeschreven.'' 
>  
> Weinig mensen zijn bereid vrijwillig inkomen in te leveren. 
> Dan ligt protest toch voor de hand? 
>  
> ,,De levensfase waarin de babyboomers nu verkeren, is niet de 
> meest kwetsbare periode in iemands leven, zeker niet door het 
> toegenomen aantal tweeverdieners. Ik noem ze de 
> `caravan-generatie'. Men kan best een stapje terug doen in 
> inkomen als de kinderen het huis uit zijn en de hypotheek is 
> afbetaald.'' 
>  
> Het is toch een prettig vooruitzicht dat je op je zestigste, 
> als je nog vitaal bent, leuke dingen kunt gaan doen waarvoor 
> je in de voorafgaande jaren geen tijd hebt gehad en die je je 
> financieel kunt veroorloven? 
>  
> ,,Natuurlijk mag je een wereldreis maken op je zestigste! 
> Maar je kunt dan ook nog best werken. Ik zie veel in 
> deeltijdwerk voor mensen boven de zestig. Via deeltijd hebben 
> we de talenten van vrouwen kunnen mobiliseren in Nederland. 
> Dat kunstje moeten we herhalen voor ouderen.'' 
>  
> In plaats van de vervroegde uittreding wil het kabinet een 
> levensloopregeling. Sluit die beter aan op de generationele 
> ontwikkelingen in de samenleving? 
>  
> ,,In de levensloop zoals we die traditioneel kennen, zijn 
> twee nieuwe fasen gekomen. De eerste is het `speelkwartier' 
> tussen 18 en 30 jaar, waarin steeds meer mensen tussen het 
> moment dat ze het huis uitgaan en het moment dat ze de 
> verantwoordelijkheid voor een gezin op zich nemen, 
> experimenteren met relaties en een baan. Daarna volgt de 
> periode van het `spitsuur', waarin jonge ouders inkomen 
> inleveren, met hoge kosten voor kinderen te maken hebben en 
> het erg druk hebben. De derde, nieuwe levensfase is de 
> `actieve seniorenfase'. Pas veel later treedt de echte ouderdom in. 
>  
> ,,Je kunt de levensloop ook omschrijven in termen van de 
> seizoenen: lente, zomer, herfst en winter. De uitdaging is om 
> de meer gematigde seizoenen, de lente en de herfst, te 
> gebruiken om de extreme seizoenen, de zomer en de winter, te 
> ontlasten. De babyboomers komen nu in de herfst. Ze blokkeren 
> de omslag die nodig is om middelen van de herfst naar de 
> zomer en de winter te krijgen. Ik vind dat de mensen die in 
> de zomer en in de winter van het leven zitten, de mensen met 
> jonge kinderen en de ouderen, een coalitie moeten vormen. 
> Niet meer: arbeiders verenigt u, maar: generaties verenigt u!'' 
>  
> Oud en jong tegen de babyboomers! 
>  
> ,,Ja. De babyboomers zijn over een jaar of tien economisch 
> minder machtig, maar door het gewicht van het getal blijven 
> ze politiek invloedrijk. Die getalsmatige macht kan leiden 
> tot een politiek die economisch gezien heel onverstandig is. 
> Deze botsing tussen politiek en economie is niet alleen een 
> Nederlands, maar een Europees probleem. In Zuid-Europa is het 
> nog veel erger. Scandinavië doet het beter. Daar wordt veel 
> meer in vrouwen en kinderen geïnvesteerd, mensen werken 
> langer door, de arbeidsmarkt is dynamischer met minder 
> ontslagbescherming voor kostwinners, de vruchtbaarheid is hoger.'' 
>  
> Ondertussen begint de bevolkingsomvang in Europa af te nemen. 
>  
> ,,De daling van de geboortecijfers in Europa betekent dat we 
> minder in de toekomst investeren. In de Zuid-Europese landen 
> zie je wat gebeurt als de politiek uitsluitend gericht is op 
> de bescherming van de privileges van ouderen en kostwinners. 
> Ik denk dat het voortkomt uit de katholieke traditie van het 
> kostwinnerschap. Daar moeten we van af, we moeten naar een 
> ouderschapsmodel. Het CDA is op het ogenblik bezig die omslag 
> te maken. De levensloopregeling die men inmiddels heeft 
> omarmd, is hiervan het voorbeeld.'' 
>  
> U heeft beweerd dat vergrijzing goed nieuws is. 
>  
> ,,We leven langer, dus we kunnen meer doen in ons leven en 
> daardoor carrière en ouderschap beter combineren. Het is fun, 
> onze talenten gaan langer mee. De vruchtbaarheid is mede 
> gedaald, omdat vrouwen veel beter zijn opgeleid. Nu vrouwen 
> minder kinderen baren, kunnen ze zich veel ruimer ontplooien. 
> Kansen genoeg, maar dit vereist wel dat we de samenleving 
> anders inrichten. Jonge gezinnen moeten ouderschap beter met 
> een carrière kunnen combineren. Helaas blokkeren de 
> babyboomers deze sociale vernieuwing.'' 
>  
> De babyboomers zijn toch de eerste generatie waarin vrouwen 
> bevrijd waren? Hun moment van volwassenheid viel samen met de 
> introductie van de pil en de tweede feministische emancipatiegolf. 
>  
> ,,In de jaren '60 wilden jonge mensen dingen anders doen. Nu 
> bevinden de babyboomers zich in een andere levensfase en zijn 
> ze gezapig geraakt. De voormalige nieuw-linksers zijn daar 
> een sterk voorbeeld van.'' 
>  
> Toch blijft het vreemd dat de progressieve partijen, SP, 
> GroenLinks en PvdA, pal voor deze geprivilegieerde generatie 
> staan en dat de regeringspartijen de hervormingsagenda voor 
> de spitsuurgeneratie proberen te realiseren. 
>  
> ,,Dit zijn nieuwe breuklijnen. Het is een omkering van 
> rollen. Het spannende van deze tijd is dat het eindelijk weer 
> over iets gaat in de politiek. Veel mensen zien de noodzaak 
> van de omslag van `nazorg' naar `voorzorg'. De politieke 
> discussie gaat vooral over de snelheid waarmee je deze omslag 
> maakt.'' 
> 
> **********
> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst 
> (D66 at nic.surfnet.nl).
> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met 
> in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in 
> het tekstveld alleen: SIGNOFF D66 Het on-line archief is te 
> vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> **********
> 

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66 uwvoornaam uwachternaam
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********