Analyse: Determinisme, indeterminisme en 'eigen verantwoordelijkheid nemen'

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

 Henk Vreekamp <vreekamp at KNOWARE.NL>:
>Dat dubbelzinnige dat schuilt in "eigen verantwoordelijkheid nemen", daar
>heb je gelijk in. Misschien is het vatbaar voor een wat uitgebreider betoog?

 --> Eigenlijk vrees ik dat het heel erg simpel is. 'Eigen verant-
     woordelijkheid nemen' zou wel eens bedoeld kunnen zijn als het
     tegenovergestelde van 'Anderen zorg geven.'

 Oftewel: de idioten hebben het laatste gewoon vertaald naar z'n tegen-
 deel, nagedacht is er niet. Kan het cynischer ?

 Wat het indeterminisme in de politiek betreft staat het me ergens
 bij dat de oude Kohnstamm (?) ooit een boek heeft geschreven over
 het indeterminisme en de vrijzinnig-democratie. Niet dat ik het
 gelezen heb, zelf ken ik dit soort begrippen immers uit de natuur-
 wetenschap. Maar ze zijn uiteraard universeel, daar zijn het begin-
 selen voor.

 Van de week poogde Dittrich in het begin van z'n verhaal tijdens de
 Algemene Beschouwingen iets te zeggen over de wortels van D66 (waarop
 de SP een eigenlijk wel leuke grap maakte, trouwens, over het 'marchan-
 deren' van de partij). Maar hij benutte de gelegenheid niet om iets
 over het indeterminisme van D66 te zeggen. Beetje gemiste kans. Jammer.

>Dat D66 zonder determinisme zou zijn, is helaas onwaar.

 Dat is zo. Maar dat neemt niet weg dat het indeterminisme D66 eigen
 is. Dat sommigen vanuit die (toch comfortable) positie opnieuw in
 vaste structuren klem komen te zitten, doet daar niets aan af.

>En ook dat D66-geloof dat je politiek zonder ideologie kunt
>bedrijven is onjuist. Zelfs het pragmatisme lijdt eraan.

 Als het een geloof is wel. Maar het hoeft geen geloof te zijn.

 Indeterminisme is een moeilijk begrip. Het is bijvoorbeeld heel
 belangrijk om een onderscheid te maken tussen een beschrijving
 en het beschrevene. Heel goed mogelijk dat het tweede indeter-
 ministisch is en het eerste deterministisch.

 Zelf prefereer ik een begrip als 'causaliteit'. Dat is een stuk
 simpeler en men kan er misschien nog wel leukere dingen mee doen.

 Enfin, de wereld zit compleet anders in elkaar dan de meesten van
 ons schijnen te denken. Het leek me wel eens aardig om eens twee
 begrippen die elkaar uitsluiten bij de klauwen te nemen en te laten
 zien dat het voorgestelde beleid van twee walletjes eet. Terwijl
 duidelijk is dat zoiets niet kan.

 Vaak is de kritiek op de critici dat ze dan maar met een alternatief
 moeten komen. Een alternatief zou zijn om te beginnen met dergelijke
 begrippen niet klakkeloos te gaan mixen, dan lost het verlangen om
 de ingrepen, die men thans meent te moeten doen, zelf op. En daarmee
 heel wat problemen EN de problemen die het gevolg zullen zijn van dat
 verlangen. Kortom: er is iets mis met het denken van mensen.

 En dat zie je dan ook in Vak 'K' tijdens de Algemene Beschouwingen.
 Al die mondhoeken die omlaag staan. Dat geeft echt wel iets aan.


 Marc Fluks, Amsterdam

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********