Districtenstelsel en gekozen premier?

[Herman Beun]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Mark Koek schreef:

> Herman Beun schreef:
>
> > Nee, dat staat toch wel los van elkaar: Slechts de helft
> > van de zetels wordt via Direktmandate toegewezen, dat
> > betekent dat je de andere helft van de zetels kunt
> > gebruiken om de proportionaliteit te "herstellen".
>
> Dat kan wellicht in de meest waarschijnlijke gevallen, maar
> niet in het algemeen.

Dat beweerde ik ook niet ;-) Wat ik bedoel is dat je die zetels daarvoor
kunt gebruiken, niet dat dat ook altijd lukt. Wanneer niet minder dan de
helft van de zetels gebruikt wordt als "vereffeningsmandaten"
(utjämningsmandat/Ausgleichsmandate) zullen in de praktijk de
afwijkingen van de proportionaliteit gering zijn, maar er blijven
natuurlijk altijd theoretische situaties mogelijk waarin afwijkingen
blijven bestaan. Zie jouw voorbeeld.

Je vraag ging echter over de Überhangmandate, en die hebben met het
herstellen van proportionaliteit niets te maken. Integendeel: zij
verstoren eerder de proportionaliteit omdat ze kandidaten die een
Direktmandat veroverd hebben recht geven op een zetel tegen de
proportionaliteit in.

> In de praktijk zou in Nederland vooral het CDA een goede
> kans maken om meer districten te winnen dan het zeteltal
> waar ze eigenlijk recht op hebben.

Ik hoop wel dat dat woordje 'eigenlijk' ook bij jou tussen dikke
aanhalingstekens staat... ;-)

Immers, hoezo "recht"? Een stem op een kandidaat is voor mij zeker niet
minder valide dan een stem op een partij, ik zou bijna zeggen het
tegenovergestelde... En dus is ook een Direktmandat zeker niet minder
valide dan een zetel die een partij ontleent aan lijststemmen (i.e. aan
die heilige "proportionaliteit"). Vandaar dat ik zei dat als je de
kiezer echt meer invloed wilt geven over welke personen er in de Kamer
zitten, het idee van proportionaliteit moet worden losgelaten. Niet
omdat dat nu eenmaal een minder gewenst gevolg is van een meer op
personen gericht kiessysteem, maar omdat dat consistent is met het hele
idee van zo'n systeem. In een dergelijk kiessysteem is het
partij-lidmaatschap van een kandidaat net zo relevant als, bijvoorbeeld,
zijn professionele achtergrond. Dat wil zeggen: belangrijk, maar niet op
zo'n manier dat je daar een aparte stem op uitbrengt. Aangezien niemand
voorstelt om bij Tweede Kamerverkiezingen extra stemmen in te voeren
waarmee kiezers kunnen aangeven welke beroepsgroep, geslacht,
inkomensgroep, religie etc. hun voorkeur heeft, zie ik niet in waarom
dat voor politieke partijen wel zou gelden - anders dan dat die er,
anders dan de andere categorieën, in geslaagd zijn de macht te verwerven
om zichzelf op het stembiljet te laten zetten.

Dat geldt zeker op het moment dat er een STV-systeem wordt ingevoerd,
omdat iedere kiezer daarin zijn "partij-lijst" naar eigen inzicht kan
samenstellen, met kandidaten uit verschillende partijen (beroepsgroepen,
geslachten, inkomensgroepen, religies et cetera) als hij dat wil.

> Meerzeteldistricten helpen, maar maken het systeem ook niet sluitend.

Maar dat hoeft dus ook niet ;-)

-------------------------------------------------------------
Herman Beun                       http://www.hermanbeun.info/
Herman.Beun at yucom.be                      Brussel, Vlaanderen
-------------------------------------------------------------
*representative democracy is a contradiction in 4 year terms*
-------------------------------------------------------------

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********