[Indexering pensioenen (nogmaals)]

[Bert Bakker]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Cees Binkhorst stelde de vraag:

Wie zijn dan die pensioenfondsen, die een _onvoorwaardelijke_ indexering
hebben (en dus 350% dekking moeten hebben, i.p.v. 100%), zoals
gesteld in het Nivra-artikel waaraan in mijn mail van 4 mei wordt gerefereerd?
Als dat niet de pensioenfondsen in de VS en Nederland zijn, waar dan wel?

---

Het gaat hier om het volgende. Pensioenfondsen moeten volgens de wet (en dus
volgens de Pensioen- en Verzekeringskamer) kunnen voldoen aan al hun huidige
en toekomstige verplichtingen. Ze moeten daar zelfs ruimschoots aan kunnen
voldoen, vanwege eventuele risico's. Een dekkingsgraad van 100 procent is dus
niet genoeg, het moet (geloof ik) 110 % zijn, maar vergeef me het precieze
percentage van overdekking.
Als dus een pensioenfonds aan alle toekomstige verplichtingen moet kunnen
voldoen, moeten ze die nu gedekt hebben tegen de contante waarde. Dat is de
totale toekomstige verplichting, rekening houdend met een jaarlijks rendement
van 4%. Die 4% is de zogenaamde rekenrente. Zo lang je alleen maar obligaties
koopt met een rendement van minimaal 4% gaat het goed. 
Dat wil zeggen: als de inflatie wat hoog is, wordt die 4% opgegeten - dan heb
je nog maar een reëel rendement van bijvoorbeeld 2 of 1% (bij een inflatie
van resp. 2 of 3 procent). We weten dat de afgelopen jaren de inflatie hoger
heeft gelegen. De verplichtingen namen dus alleen al uit hoofde van de
inflatie harder toe dan het rendement toeliet. 
Daar kwam nog bij dat bovenop de inflatie de lonen reëel stegen. Ook dat moet
natuurlijk worden goedgemaakt. En als je loon stijgt, dan wil je wel graag dat
het loon over alle voorgaande jaren óók voor het nu verhoogde loon gedekt
is. Kortom: je moet niet alleen de inflatie goedmaken, maar óók de
loonstijging, óók over alle voorgaande jaren (althans, in een zgn.
eindloonstelsel, waarin het pensioen een percentage is van je laatstgenoten
loon, wat in de meeste grote pensioenregelingen nog zo is). 
En bovendien moeten de beleggingsopbrengsten bij dit alles niet negatief zijn,
zoals de afgelopen paar jaar is gebeurd. 

Bovenop dit alles komt nog de kwestie van de indexatie van de reeds ingegane
pensioenen en van de zgn. 'slapers', dat zijn mensen die het pensioenfonds
hebben verlaten, maar die nog niet gepensioneerd zijn. Voor die mensen wordt
geen premie meer betaald. Terecht wordt wel gevraagd (door D66: geëist) dat
ook deze polissen geïndexeerd worden, in ieder geval met hetzelfde percentage
dat geldt voor actieve werknemers. In goede tijden (hoge
beleggingsopbrengsten, gematigde loonontwikkeling, gematigde inflatie) levert
dat natuurlijk geen enkel probleem op. Behalve als je in goede tijden
'overdekking' had (bovenop de minimaal vereiste dekking) en je het meerdere
hebt teruggegeven aan de werkgever of aan de werknemers in de vorm van
premievermindering of zelfs 'premieholidays'. Als het dan een keertje tegenzit
(hogere loonstijging, hogere inflatie, beleggingsverliezen) dan komt ineens de
indexatie onder druk. Althans, je kunt ook kiezen voor versobering van de
pensioenregeling van de nog actieve werknemers, maar die gaan er zelf over (in
het bestuur van het pensioenfonds zijn de gepensioneerden nog steeds niet
vertegenwoordigd), en dus wordt de indexatie voor gepensioneerden als eerste
geschrapt. Zo gaat het althans vaak.

Bovengenoemde situatie doet zich op dit moment in alle hevigheid voor. En dus
wordt er gediscussieerd over verhoging van pensioenpremies. Om dit nou weer te
matigen wil men de indexatie van ingegane pensioenen vaak ter discussie
stellen.

Tenslotte: hoe zit het nou met dat hoge dekkingspercentage, tot wel 350%?Het
punt is dat een regeling waarin indexatie in normale omstandigheden wordt
verleend, maar in uitzonderlijke omstandigheden wordt opengelaten dat van
(volledige) indexatie wordt afgezien, is een overdekking van zo'n 110 procent
voldoende. Maar wil je werkelijk aard- en nagelvast in een pensioenregeling of
in de wet garanderen dat er altijd wordt geïndexeerd aan (tenminste) de
inflatie, dan moet je dus alle risico's van hoge inflatie (zie 2001 en 2002),
van hoge loonstijgingen (1999 t/m 2002) en van slechte beleggingsopbrengsten
(2000 t/m 2003) allemaal wegnemen door een heel hoog pensioenvermogen, dat in
alle gevallen gegarandeerd al die stormen kan doorstaan. En dan kom je dus op
350 procent, kennelijk. 
Bij een normale dekking van zo'n 110 procent kan je in heel veel gevallen
indexatie garanderen, maar niet absoluut. Absoluut kan het alleen als alle
risico's van tevoren gedekt zijn.

Nou ja, de rest weten jullie: D66 wil dat pensioengerechtigden in ieder geval
dezelfde indexatie wordt toegekend als de actieven. En dat gepensioneerden
verplicht zitting hebben in het pensioenfondsbestuur, zodat met hun belang ook
structureel rekening wordt gehouden.

Groeten,

Bert.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********