Europese Grondwet

[Herman Beun]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Henk Vreekamp schreef:

> Hier wat aantekeningen bij mijn Franse versie van de Europese
> Grondwet, [...]

Hoera - er is tenminste iemand die zich erin verdiept heeft!

> Als positieve punten noemde zij: versterking Europees
> parlement, mogelijkheid van burgerlijke actie tegen
> ministers, [...]

Correctie van dat laatste punt: Het wordt voor individuele burgers
makkelijker om naar aanleiding van een Europees besluit of wet naar het
Europees Hof van Justitie te stappen, omdat ze niet meer hoeven te
wachten op een omzettingsbesluit op nationaal niveau en omdat ze dan ook
niet langer individueel getroffen hoeven te zijn (wel rechtstreeks).
Maar het is niet zo dat het Hof nu ineens zeggenschap krijgt over
instellingen waarover het eerder geen zeggenschap had: Het Hof had al
zeggenschap over de Commissie, de Raad en het Parlement, en dat blijft
zo. En het is zeker niet zo dat ministers nu ineens individueel voor
Europese besluiten aansprakelijk worden bij het Hof.

> Maar het zou best aardig staan als Europa zich profileert
> als een continent dat groeide dankzij humanisme (Erasmus,
> weet u nog), Verlichting, moderniteit en kritiek op die
> moderniteit.

In de preambule staat wel o.a.: "In het besef dat Europa als werelddeel
een bakermat van de beschaving is; dat zijn inwoners, die zich hier
sedert mensenheugenis golfsgewijs gevestigd hebben, geleidelijk de
waarden hebben ontwikkeld die ten grondslag liggen aan het humanisme:
gelijkheid van alle mensen, vrijheid en eerbied voor de rede,
Geinspireerd door de culturele, religieuze en humanistische tradities
van Europa, waarvan de waarden, die immer deel hebben uitgemaakt van
zijn erfgoed, de centrale rol van de mens en zijn onschendbare en
onvervreemdbare rechten, alsmede de eerbiediging van het recht, in de
samenleving hebben verankerd, [...]"

Het had inderdaad duidelijker gekund, maar er wordt wel verwezen naar
het humanisme en naar het geleidelijk ontstaan van onze huidige waarden
binnen de Europese contekst.

> - Art. I-12 stelt dat concurrentie noodzakelijk is voor een
> interne markt en een aantal domeinen daarbinnen.
* Tot mijn spijt mis ik hier innovatieve domeinen als
> atoomindustrie en gentechnologie.

Dat is niet artikel I-12 en ik kan niet vinden welke het dan wel is. Wel
noemt art I-3 o.a. het belang van concurrentie, maar in een contekst
waarin een verwijzing naar specifieke wetenschapsdomeinen niet op zijn
plaats zou zijn.

Waarschijnlijk heb je een oude tekst gebruikt. (Nogmaals) de link naar
de recentste, Nederlandse, tekst:
http://european-convention.eu.int/docs/Treaty/cv00850.nl03.pdf

> De tekst lijkt inhoudelijk in tegenspraak met art II-3 waar
> nadrukkelijk sprake is van persoonlijke (lichamelijke)
> integriteit.

Lijkt me niet, tenzij je lichamelijke integriteit zo nauw interpreteert
dat ook gewoon medisch handelen onder die bepaling zou vallen.

Zelf vind ik eerder het verbod op reproductief klonen (art II-3.2d)
nogal over de top. Afgezien van de praktische bezwaren die voorlopig nog
aan reproductief klonen kleven (welke een verbod nu nog rechtvaardigen),
lijkt zo'n principieel verbod me een belediging van alle eeneiige
tweelingen op deze wereld. Ik verwacht dat we binnen vijftig jaar echt
wel anders gaan denken over reproductief klonen en had dat verbod daarom
liever in een gewone wet ipv een Grondwet zien vastgelegd.

> - Art. I-15 verplicht landen tot solidariteit met Europees buitenlands
> beleid. en dient zich te onthouden van tegenactie, sabotage.
> * Ik vind dit een heel gevaarlijk artikel, kijk maar naar de tweede
> Irak-oorlog. Stelt dat een Brit en vriend van Blair toevallig
> BuZaminister van de EU was... Worden parlementen op deze manier ook
niet
> snel getypeerd als "terrorist"?

Mwah - nee hoor. Artikel 11.2 (TEU) van het Verdrag van Amsterdam
bevatte precies dezelfde bepalingen: "De lidstaten geven in een geest
van loyaliteit en wederzijdse solidariteit hun actieve en
onvoorwaardelijke steun aan het buitenlands en veiligheidsbeleid van de
Unie. De lidstaten werken samen om hun wederzijdse politieke
solidariteit te versterken en tot ontwikkeling te brengen. Zij onthouden
zich van ieder optreden dat in strijd is met de belangen van de Unie of
dat afbreuk zou kunnen doen aan de doeltreffendheid ervan als bundelende
kracht in de internationale betrekkingen. De Raad ziet toe op de
inachtneming van deze beginselen."

In de nieuwe Grondwet is dat dus geworden: "De lidstaten geven in een
geest van loyaliteit en wederzijdse solidariteit hun actieve en
onvoorwaardelijke steun aan het gemeenschappelijk buitenlands en
veiligheidsbeleid van de Unie en eerbiedigen de handelingen die de Unie
op dat gebied vaststelt. Zij onthouden zich van ieder optreden dat in
strijd is met de belangen van de Unie of dat afbreuk zou kunnen doen aan
de doeltreffendheid ervan."

Net als in het Verdrag van Amsterdam blijft het buitenlands beleid van
de Unie verder onder de unanimiteitsregel vallen, dus het blijft net zo
onwaarschijnlijk als voorheen dat het buitenlands beleid van de EU ooit
in zal gaan tegen iets wat ook maar een van de 25 lidstaten belangrijk
vindt.

En is dat goed? Ik vind van niet, ik had liever gezien dat het
buitenlands beleid onder meerderheidsbesluitvorming en adequate
democratische controle was gaan vallen. En uiteraard betekent
meerderheidsbesluitvorming dan ook dat de minderheid zich bij de
uitkomsten neerlegt: iedereen vindt het normaal dat de provincie
Friesland geen buitenlands beleid voert dat ingaat tegen het
Nederlandse, dus waarom zou dat op EU-niveau anders moeten zijn.
Unanimiteit is ook geen garantie dat alleen maar de besluiten vallen
waar iedereen het mee eens is. Eerder het tegenovergestelde is het
geval. Zo is de ontaarding van het Europees landbouwbeleid mede te
danken aan de unanimiteitsregel: Hervormingen die een eind moesten maken
aan de boterbergen en melkplassen kwamen er steeds alleen maar in ruil
voor flinke omkoopbetalingen aan iedere lidstaat die een concessie moest
doen (resultaat: bij iedere hervorming werd het landbouwbeleid 20-30%
duurder). Ook Irak is een case in point: Met een Brit of een
Blair-vriend als EU-minister van BuZa had dat bij
meerderheidsbesluitvorming betekend dat hij rekening had moeten houden
met de mening van Frankrijk en Duitsland (en omgekeerd). Dan was niet
alleen Blair's lobby om de Amerikaanse acties binnen een VN-kader te
brengen veel effectiever geweest, maar hadden ook Frankrijk en Duitsland
niet de kans gekregen om de sfeer zo te verzieken als nu gebeurd is.

Was jij trouwens niet voorstander van die oorlog in Irak? ;-)

> - Art. I-18 vraagt om een cooperatieve houding  bij het volgen van
> procedures binnen de Europese instellingen.
> * Maar helaas staat er geen verwijzing of regeling bij fraudezaken als
> laatst bij de vorige Europese Commissie en haar behandeling van
> "klokkenluiders".

Artikel I-18 gaat over de instellingen en over loyale samenwerking
*tussen* die instellingen - een noodzakelijkheid voor een effectief
functionerende administratie in een rechtstaat. Er staat niet dat
*binnen* de instellingen eenieder verplicht is om zich blind aan zijn
instructies te houden - logisch, want zo'n bepaling (inclusief een
beschermingsconstructie voor klokkenluiders, die er inderdaad hoort te
zijn) hoort thuis in de interne procedureregels van de instellingen
zelf, niet in de Grondwet.

> - Art. I-24 regelt de kwestie van de meerderheid van stemmen: een
> meerderheid bestaat uit vertegenwoordigers van 60% van de
> Europese bevolking.
> * Rade gekwalificeerde meerderheid. Heeft die toevallig iets
> te maken met het volume van de grote naties?

Misschien - hoewel ook onder de 60%-regel nog steeds 4 van de 5 grote
landen voor moeten stemmen. En gezien de uiteenlopende belangen is het
weinig waarschijnlijk dat zo'n coalitie niet een veel bredere steun zou
hebben. Overigens geldt voor een te hoge meerderheidsdrempel hetzelfde
bezwaar als voor unanimiteit, namelijk dat het waarschijnlijk eerder
slechtere besluiten oplevert dan betere.

Persoonlijk lijkt het me daarom beter om een eind te maken aan het
"blokstemmen" van landen in de Raad, dan om te gaan zitten neuzelen over
de meerderheidsdrempel: Op dit moment heeft bv Duitsland zogenaamd 10
stemmen in de Raad (Nederland 5), maar in feite zijn dat geen
(verschillende) stemmen maar een stem*gewicht* van 10 (m.a.w. het zijn
10 per definitie identieke stemmen, uitgebracht door steeds een minister
namens zijn regering). Als populatiegrootte echter per se moet meetellen
in de Raad, vind ik dat in die Raad ook effectief de bevolking van de
verschillende lidstaten politiek vertegenwoordigd moet zijn. Dat is nu
niet het geval: in de Raad zitten nu de ministers van de lidstaten en
die vertegenwoordigen hun regering - de oppositie is steeds niet
vertegenwoordigd wat een behoorlijke vertekening kan opleveren in het
eindresultaat. Dat betekent dat bv Duitsland niet meer een stemgewicht
van 10 moet hebben, maar 10 afzonderlijke stemmen die samen op de een of
andere manier representatief zijn voor de Duitse politiek (bv doordat
ook de oppositie erin vertegenwoordigd wordt, of, wat bij Duitsland
logischer lijkt, door de deelstaten afgevaardigden te laten sturen).
Andere federaties als de VS en Australie hebben het op die manier
geregeld in hun senaat. Duitsland is zelf een uitzondering (in de
Bondsraad zitten ook de ministers van de deelstaten), maar helaas lijkt
dat de kant te zijn die Europa op gaat.

> - Art. I-27 stelt dat de Raad van Europa, de ministerraad, een
> Buza-minister benoemd.
> * Waarom niet het Europees Parlement? Waarom weer
> achterkamertjes koehandel?

Ja, mee eens - al betekent dat ook dat besluitvorming met
gekwalificeerde meerderheid en loyaliteit aan de op die manier genomen
besluiten...

> - Art. I-31: regionale comiteleden zullen geheel onafhankelijk mogen
> besluiten, maar wel binnen de kaders van het algemeen belang
> van de EU.
> * Grappig, want nergens wordt dat algemeen belang omschreven.
> Worden we nog meer afhankelijk van die verschrikkelijke jurrristen?!

Het Comite van de Regio's en het Economisch en Sociaal Comite zijn
slechts adviesorganen die geen besluiten nemen. En gelukkig maar, want
hun samenstelling is niet democratisch en representatief - vandaar de
verwijzing naar het algemeen belang. Maar zoals gezegd, geen
beslissingsbevoegdheid, dus niet zo belangrijk.

> Ach, dit zijn zo wat puntjes. Misschien doet een duf
> parlementair konijn er wat mee.

Bij deze :-)

-------------------------------------------------------------
Herman Beun                       http://www.hermanbeun.info/
Herman.Beun at yucom.be                      Brussel, Vlaanderen
-------------------------------------------------------------
*representative democracy is a contradiction in 4 year terms*
-------------------------------------------------------------

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********