Afschaffing openbaar vervoer?!

[Bart Meerdink]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Ter informatie (hoewel de inhoud ruwweg samenvalt met mijn eerste
mailing, en de kans op plaatsing erg klein is):

"Opiniestuk aangeboden ter opname in het NRC." (2003-01-26 20:09)

Titel: "Openbaar vervoer in de toekomst overbodig?"

Soms kan een idee jarenlang onaantastbaar opgeld doen en dan plotseling
wordt duidelijk dat het om een collectieve misvatting ging. Het artikel
van donderdag ("Files kunnen wel degelijk worden opgelost" van Pierre
Rappeneau) gaf de doorslag. Het is niet toevallig dat de auto het
openbaar vervoer verslaat, en stimulering ervan is een doodlopende weg.

Een boude uitspraak?

Veruit de meeste ongebruikte vervoerscapaciteit bevindt zich in
*auto's*, en dat zal zo blijven. Het probleem is dus niet, hoe krijgen
we meer mensen het openbaar vervoer in (dat zit trouwens in de spits
vaak al vol), maar hoe krijgen we mensen zo ver dat ze met elkaar
meerijden. Die drie lege stoelen in elke auto, daar gaat het om. U werpt
tegen, 'been there, done that', dat is geprobeerd en het lukt niet. Maar
dat is nou juist de clou, het is gewoon niet serieus geprobeerd. Het is
een kwestie van systematisch de praktische problemen oplossen, negatieve
prikkels wegnemen en positieve prikkels toevoegen.

De doorbraak is het idee dat het praktisch heel goed mogelijk is om te
zorgen dat op een betrouwbare en efficiente manier alle mee-rijders een
chauffeur vinden en wel *zonder planning vooraf*. Dat is de essentie: de
rompslomp en de planning die het carpoolen tot nu toe belemmert is in
feite overbodig. Als chauffeur kunt u met een gerust hart en met weinig
tijdverlies iemand van dienst zijn, geld verdienen en het milieu sparen.
Als mee-rijder kunt u op de bonnefooi te voet vertrekken en voor een
schappelijke prijs, vlot en comfortabel met één of (meestal) meer
chauffeurs mee naar uw bestemming rijden. Vanaf elke plaats, op elke
tijd, alleen of in gezelschap.

Uiteraard moet er nog wel het een en ander gebeuren voordat dit scenario
werkelijkheid is. Er moeten voldoende chauffeurs zijn, voldoende
mee-rijders, ze moeten slim samengebracht worden, en er moet van alles
gedaan worden om het aantrekkelijk te maken.

Goed, de praktische uitwerking dan. De deelnemers moeten kunnen
communiceren met een centrale computer die de reizigers aan elkaar
koppelt en de betalingen regelt. Dat kan met een GSM, maar een
persoonsgebonden (foto, vingerafdruk?) digitale reispas in miljoenen
oplage lijkt beter. Postkode van bestemming ingeven, de computer matcht
met behulp van real-time GSM-lokatie, chauffeur ziet aanvraag voor
meerijden, gaat daar (eventueel) op in, meerijder krijgt seintje, beiden
bevestigen rit, klaar is Kees.

De regels liggen vast, ook op het terrein van correcte omgang, ieders
identiteit en de gemaakte ritten zijn bekend, zowel (tijdelijk) in de
centrale computer als bij de deelnemers. Dat beschermt tegen
kwaadwillenden. Het geld dat nu aan apart reizen opgaat is beschikbaar
om beide partijen te belonen.

De overheid helpt het hele verhaal op gang door de infrastructuur,
inclusief reispas, op te bouwen, en eventueel in de beginfase naar
behoefte voor extra chauffeurs te zorgen om de kandidaat-meerijders over
de drempel te helpen, en door extra financiele prikkels aan de
chauffeurs te geven. Deze instrumenten zouden eventueel ook later nog
ingezet kunnen worden op plaatsen waar knelpunten optreden.

Als de hierboven beschreven opzet slaagt is het niet ondenkbaar dat het
openbaar vervoer langzaam letterlijk overbodig wordt, terwijl er minder
auto's op de weg zijn, en binnensteden bereikbaarder worden. De reispas
zou actuele route-informatie kunnen geven (veilig, als de meerijder die
leest). Tenslotte zou het persoonlijk contact tussen vreemden in een
positieve context een gunstig effect op het geestelijk klimaat in
Nederland kunnen hebben.

De vervoers-problematiek schreeuwt om een oplossing, en ik hoop dat
mogelijke bezwaren en omissies in het bovenstaande 'Meerijd' plan als
uitdaging tot verbetering opgevat worden. Het zou jammer zijn als zo'n
perspectiefrijk toekomstscenario zou blijven liggen, het zouden
verspilde jaren zijn, voordat het onvermijdelijk toch later weer opduikt.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********