Gratis software kan kenniskloof overbruggen

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bron: http://www.nettime.org/

http://amsterdam.nettime.org/Lists-Archives/nettime-nl-0312/msg00020.html
[Nettime-nl] Gratis software kan kenniskloof overbruggen

Vandaag op de Forumpagina in de Vk.
De passages tussen [haakjes] zijn in
de krant gesneuveld.

Zie voor een essay over de WSIS in
Onze Wereld gepubliceerd
http://www.wsis.nl

Volkskrant 10 december 2003

"
Gratis software kan kenniskloof overbruggen

De VN confereren deze week over de digitale kloof tussen
Noord en Zuid. Nederland moet een broedplaats voor
open source-software worden, zegt Eveline Lubbers.

Tussen 2010 en 2015 moet de hele wereld aangesloten zijn op
internet, en dat zou meteen het einde zijn van de geduchte
digitale kloof. Dat is althans de bedoeling van de World
Summit of the Information Society (WSIS) die op dit moment
in Genève wordt gehouden. Helaas is de kans is groot dat de
top mislukt. Er is nog steeds geen overeenstemming over de
declaration of principles en een actieplan voor de
informatiemaatschappij die de wereldleiders moeten
ondertekenen. De laatste voorbereidingsronde knalde eind
september uit elkaar, omdat er teveel onoplosbare
meningsverschillen waren tussen de delegaties van
regeringen, het bedrijfsleven en de civil society.

De toegang tot informatie en communicatiemiddelen is veel
meer dan een louter technische of praktische zaak;
principekwesties als het recht op vrije meningsuiting en
vrijheid van pers zorgen voor heftige confrontaties.
Bovendien hebben de rijke landen geen zin om over de brug te
komen voor het Digital Divide solidariteitsfonds.
Bovenal zijn regeringsdelegaties van veel landen te zeer
geneigd de oren te laten hangen naar het bedrijfsleven en
naar de pleitbezorgers van monopolisten als Microsoft. Naar
alternatieven aangedragen door de (meer dan 500) NGO's die
aan de onderhandelingstafel worden gedoogd, is nauwelijks of
niet geluisterd.

Het is dus de hoogste tijd voor nieuwe initiatieven om de
digitale kloof op lokaal niveau te overbruggen. Nederland
had op internetgebied ooit een voorbeeldfunktie, met [de
vrolijke voormalige hackers die tien jaar geleden] de
provider xs4all [oprichtten] en lokale experimenten als de
Digitale Stad. Waarom zou dat niet weer zo kunnen zijn?

Misschien moet Nederland een broedplaats worden voor
ontwikkeling en brede toepassing van open source
sofware (oss), waarvan Linux en Open Office voorbeelden
zijn. [Software waarop geen restrictieve copyright en
patenten rusten.]

Open source software heeft het potentieel de
monopoliepositie van Microsoft te doorbreken - maar voor het
zover is moet er nog wel het een en ander gebeuren. [Het
manifest van de ontwikkelingsorganisatie Hivos en de Waag
Society/maatschappij voor oude en nieuwe media, enthousiaste
pleitbezorgers voor het gebruik van open software, was
een goed begin.]

Open source software, zoals Linux, is vaak gratis
beschikbaar en de broncodes zijn niet geheim. Bij oss
bevindt deze source zich in het publiek domein en het
verveelvoudigen, wijzigen, verbeteren en verder distribueren
ervan is - onder voorwaarden-  toegestaan. Dat betekent
idealiter dat iedere gebruiker vrije software verder kan
ontwikkelen en aanpassen voor eigen gebruik, bijvoorbeeld in
de eigen taal of het eigen schrift, zonder afhankelijk te
zijn van de vraag of dit winstgevend is voor de
oorspronkelijke producent. Bovendien stimuleert het verder
ontwikkelen van software samenwerking en daadwerkelijke
uitwisseling van kennis tussen alle betrokken partijen; het
onderhoud van de software kan gedaan worden door lokale
mensen in het Zuiden.

Open source software lijkt dus ideaal voor
ontwikkelingslanden, maar wat vaak over het hoofd wordt
gezien, is dat sommige landen (bijvoorbeeld in Afrika) niet
bij nul beginnen. [Microsoft is daar al redelijk populair -
zij het vooral als illegaal doorgekopieerde software. Dat er
daardoor voor Windows op dit moment meer ondersteuning te
vinden is, is een kwestie van tijd. Het wegwerken van deze
achterstand van open software is een mooie eerste opdracht
voor solidair
Nederland. Bovendien vormt het werken met doorgekopieerde
Microsoft producten een kwetsbare basis zeker op de lange
termijn.]
Het kan snel afgelopen zijn als er -mogelijk als gevolg van
striktere regelgeving na de WSIS- meer controle komt op
schending van copyright. [Ofwel organisaties lopen het
risico afhankelijk te worden van essentiele en dure
infrastructuur, die niet te onderhouden is als de geldkraan
dichtgaat doordat bijvoorbeeld subsidies ophouden. Een reden
temeer om hier snel aan alternatieven te werken.]

Ook is er in het Zuiden een grote behoefte aan toepassingen
op het gebied van 'leren op afstand' (Bill Gates stopt veel
geld in deze zg. e-learning projecten) - een onderwerp dat
in de open software gemeenschap wel eens wat meer prioriteit
mag krijgen.

[Verder vroeg OSS in het verleden teveel van de minder
technisch-ingestelde medemens en was het lastig te
installeren, maar de gebruikersvriendelijkheid is inmiddels
sterk verbeterd. Waar het nu om gaat is een stap verder te
doen. Niet alleen nieuwe modules maken, maar OSS technieken
combineren, handige configuraties uitvinden, verbindingen
tussen modules maken en vaak voorkomende handelingen
automatiseren.]

Als je Nederland ziet als een broedplaats voor vrije
software ontwikkeling, krijgen verschillende projecten die
nu al los van elkaar lopen een extra doel met een
internationale dimensie.
Zo zou het automatiseringsteam van Milieudefensie een
voortrekkersrol kunnen spelen vanwege het pionierswerk wat
daar al wordt verricht. [Nagenoeg] het hele systeem van de
organisatie draait inmiddels op open source software.
Intensieve kennisuitwisseling met andere NGO's helpt de
kinderziektes van het systeem te overwinnen, zodat OSS
daadwerkelijk en probleemloos beschikbaar wordt voor gebruik
in een kantooromgeving waar ook ter wereld.

Ook de regering ontbreekt het niet aan goede bedoelingen.
Vorig jaar november werd een motie van Groen Links
aangenomen die het gebruik van open software bij
overheidsinstellingen uiterlijk in 2006 verplicht stelt. Nu
is het tijd geworden die ambities waar te maken met aktieve
stimulerende maatregelen. De overstap naar de nieuwste
versies van Windows is groot en levert voor de honkvaste
gebruiker minstens zoveel irritaties op als de overstap naar
de open source-varianten als Open Office; werkelijke
uitwisselingsproblemen tussen beide systemen zijn er echter
niet. Het broedplaats-idee kan voor de Tweede Kamer een
extra argument zijn om druk op de ketel te zetten.

Tot slot zou het geen kwaad kunnen om in de discussie over
de Europese regeling voor software patenten aandacht te
besteden aan de gevolgen van zulke wetgeving voor de digital
divide. Dat Frits Bolkestein in zijn verdediging van deze
regeling (Forum, 24 september) uitsluitend oog heeft voor de
vooruitgang in het rijke westen, getuigt van een
kortzichtigheid die niet meer van deze tijd is.
"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********