[Stabiliteitspact: aanvulling]

[Bert Bakker]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

De drie procent stamt uit 1991/1992, Henk, het verdrag van Maastricht, het was
één van de voorwaarden voor toetreding tot de Euro (naast een staatsschuld
beneden 60% en dergelijke). Het Stabiliteits- en groeipact dateert inderdaad
uit 1996/7, en de 3 procent is daar een onderdeel van. In 1996 was er
geenszins sprake van een hoogconjunctuur. De luchtbel van de nieuwe economie
bereikte zijn hoogtepunt in maart 2000, geloof ik, niet eerder. 

Het punt van de nulmeting is overigens maar van beperkte waarde. Het
suggereert de wenselijkheid van een trendmatig/structureel begrotingsbeleid,
waarbij het tekort rondom een zeker nulpunt mag bewegen. In Nederland hebben
we in beginsel zo'n beleid, zij het dat we een 'signaalwaarde' van 2,5 procent
tekort hebben afgesproken waarbij moet worden bezien of er bezuinigd moet
worden om de 3 procent niet te overschrijden. 

Is die drie procent heilig? Nee, in louter economisch opzicht niet. Je kunt
best volhouden dat je in slechte tijden meer mag lenen, mits je in goede
tijden dat weer aflost (en ook je oude staatsschuld nog aflost). Dan moet je
dus structureel op een nul of op een overschot zitten. Wij zitten momenteel
structureel op een fikse min, -1,2 of zo. Dat betekent dat de
overheidsfinanciën ook wanneer de economie op het evenwichtspunt is, nog
altijd een fiks tekort kennen. DAT is de ware reden dat niet zo zeer bezuinigd
moet worden (dat ook), maar vooral ook hervormd, zodat het groeivermogen van
de economie wordt versterkt. 

En overigens: een structureel begrotingsbeleid heeft in het verleden bewezen
niet (volledig) te werken: politici laten het tekort graag oplopen als het
slecht gaat, maar beginnen ogenblikkelijk extra uit te geven als het goed gaat
- ze lossen dus in goede tijden te weinig af. Wij (D66) net zo goed als
bijvoorbeeld de sociaaldemocraten. Structureel begrotingsbeleid is dus een
leuke papieren werkelijkheid, waar je echter je politieke verstand bij moet
gebruiken, anders loopt het net als in de jaren 70 uit de hand. 

Hoe versterk je dat groeivermogen? 1. Lagere kosten. 2. Meer arbeidsaanbod. 3.
Meer toegevoegde waarde en (arbeids-)produktiviteit. Op alle punten scoren wij
slecht, reden waarom wij het ook zo veel slechter doen dan de omringende
economieën? Die loonstop zou niet nodig moeten zijn, maar is het wel, waar we
in de afgelopen paar jaar ons in de jaren 80 en 90 opgebouwde
concurrentievoordeel weer hebben verkwanseld door even niet op te letten.
Verslechtering sinds eind jaren 90: 11 procent. Dáárom die loonstop - de
benadering van Kleinknecht, die zegt dat de lonen juist moeten stijgen als
stimulans voor arbeidsbesparende en kennisbevorderende investeringen is op
zich wel interessant, maar zou in onze huidige arbeidsmarkt desastreus zijn,
juist voor de mensen die niet direct meekunnen met de kenniseconomie. 

Moet je dan niet neo-keynesiaans stimuleren? Of meer in de kenniseconomie
inveseren? Allereerst weet ik nooit waar dat 'neo' op slaat. In de tweede
plaats doen we dat al. Er gaat dit jaar 3 procent stimulering in de economie -
een kleine 15 miljard extra leningen. Volgend jaar gaat het vermoedelijk zelfs
over de drie procent heen, dus alle aanhangers van een hoog tekort worden op
hun wenken bediend. Ten opzichte van het hoogtepunt van de conjunctuur, toen
er een overschot was van bijna 2 procent, wordt er zelfs een kleine 25 miljard
gestimuleerd - 55 miljard gulden per jaar.
En wat betreft die kenniseconomie: het kabinet heeft afgelopen vrijdag nog
eens 800 miljoen extra vrijgemaakt voor kenniseconomie. 

En dan is er overigens nog de vergrijzing. Die leidt in de nabije toekomst óf
tot hogere belastingen (en dus weer hogere loonkosten, minder
concurrentievermogen etcetera), óf we moeten ervoor zorgen dat de
staatsschuld nu daalt, zodat de vrijkomende rentelasten kunnen worden benut
voor de financiering van de vergrijzing. De vergrijzing is overigens helemaal
niet ver weg: over een paar jaar verlaten de babyboomers massaal de
arbeidsmarkt. De situatie op de arbeidsmarkt zal dan ook in één klap
omslaan, waardoor een overschot aan arbeidskrachten omslaat in een tekort.
Dáárom moeten mensen 'de arbeidsmarkt op worden gejaagd', zoals ik wel hoor.
Ze zijn domweg nodig. Tenzij we nog wat meer willen snijden in de
gezondheidszorg.

Nu ik het zeg: wisten jullie dat er helemaal niet wordt bezuinigd in de
gezondheidszorg? Er is nog nooit zo veel geld bijgekomen als in de jaren
2002-2007. In 2002 10 procent (Els kon er niet eens van dromen), in 2003 weer
10 procent, in de jaren 2004-2007 in ieder geval nog eens 15%. Veel meer dan
de vergrijzing vraagt - veel inhaal-investeringen. En dan nog zijn er
maandelijks overschrijdingen te melden. Ja, er worden verder wat uitgaven
verschoven van collectief naar prive-gefinancierd, maar dat is al met al niet
meer dan 2 miljard. En er wordt voor enkele honderden miljoenen gestreefd naar
meer efficiency. Maar het zijn mythes die ons willen denken dat de
gezondheidszorg wordt uitgekleed. 

Enfin, soms heb ik er even zin in, op de late zondagavond. Dag Henk,

Bert.




Henk Vreekamp <vreekamp at knoware.nl> wrote:

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Democs,

Bert Bakker stelde dat de nulmeting voor het Stabiliteitspact in 1991
plaatsgreep en dat daarom mijn argument niet geldt dat de nulmeting fout is
- want ze zou immers niet geijkt zijn op het hoogtepunt van de laatste
hoogconjunctuur.

Wel wel Bert, naslag en de NRC van zaterdag leren het volgende: het pact is
niet tijdens Maastricht maar tijdens Dublin 1996 definitief tot stand
gekomen, vooral op aandringen van Frankrijk. Dus wel degelijk tijdens het
hoogtepunt van de laatste hoogconjunctuur die nadien een luchtbeel bleek,
o.a. wat betreft de "Nieuwe Economie" van onze profeet, toenmalig
fractlieleider Thomas De Graaf..

Ik herhaal: wanneer neemt D66 afstand van dat Zalm-domme drijven? En ik
herhaal de vraag: is dat neoliberale, financiele, monetaire pact niet
contraproductief wat betreft het D66-streven naar een kenniseconomie en
innovatie - evenals die domme loonstop?

Henk Vreekamp, Utrecht

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********