beleid en uitvoering

[John Wijsmuller]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Tussen beleid en uitvoering - lessen uit recent onderzoek

Persbericht Algemene Rekenkamer, 27 maart 2003

29 rapporten: nergens zeker of beleid geheel en goed genoeg is uitgevoerd

Kloof tussen geformuleerd beleid en uitvoering

De Algemene Rekenkamer heeft voor 29 van haar onderzoeken uit de afgelopen
jaren de stand van zaken eind 2002 vergeleken met die ten tijde van
publicatie. Het blijkt in geen enkel geval zeker dat het beleid volledig en
goed is uitgevoerd. Of goede informatie om dit vast te stellen ontbreekt, of
het is duidelijk dat beleid niet helemaal of niet goed genoeg is uitgevoerd.
Er is slechte aansluiting tussen beleid en uitvoering. Problemen die het
beleid geacht wordt op te lossen blijven daardoor vaak langer bestaan dan in
de besluitvorming bedoeld was, aldus het rapport Tussen beleid en
uitvoering, dat vandaag verschijnt.

Tegelijkertijd met haar Verslag 2002 en het Werkprogramma 2003 komt de
Algemene Rekenkamer met een rapport waarin wordt teruggeblikt op eerder
onderzoek. Veel onderwerpen komen aan de orde, variërend van de inburgering
van allochtonen tot de uitstoot van broeikasgassen, van zwerfjongeren tot
vredesoperaties. Conclusie is dat de overheid veel aandacht heeft voor het
maken van beleid, maar weinig voor de uitvoering en resultaten daarvan.

Op vier manieren ontstaat er een kloof tussen beleid en uitvoering.

1. Onzeker of beleid geheel is uitgevoerd
Geregeld ontbreekt informatie of het beleid helemaal is uitgevoerd. Een
voorbeeld is onderzoek naar voortijdig schoolverlaten. Het beleid is erop
gericht leerlingen die het aangaat elders een plaats te bieden, maar door
slechte registratie is onduidelijk hoe groot de groep eigenlijk is. Uit
onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt bovendien dat dertien procent
van de voortijdige schoolverlaters die wel zijn geregistreerd niet wordt
benaderd. Een ander voorbeeld is het onderzoek naar de opvang van
zwerfjongeren. Instanties zijn het niet eens over wat een zwerfjongere
precies is. Daardoor is niet helder of de hulpverlening toereikend is. De
Algemene Rekenkamer becijfert dat er 2700 zwerfjongeren zijn.

2. Onzeker of beleid goed is uitgevoerd
Er ontbreekt niet alleen informatie of het beleid geheel is uitgevoerd, maar
ook of dat goed is gedaan. Zo slaagt het beleid om uitgeprocedeerde
asielzoekers te laten terugkeren niet goed. Het beleid gaat uit van
terugkeer op eigen gelegenheid, maar van het merendeel van de afgewezen
asielzoekers is nog steeds onbekend of zij zijn teruggekeerd of illegaal in
Nederland verblijven.

3. Beleid niet geheel uitgevoerd
Als er wel goede informatie en heldere cijfers zijn, blijkt beleid
regelmatig niet geheel uitgevoerd. Uitvoerders kunnen de beleidslast dan
niet aan. Zo hebben inspecties volgens de wet een zo groot takenpakket, dat
men zelf keuzes maakt wat te doen en wat te laten. Een ander voorbeeld is
het beleid voor de aanpak van criminele jongeren. De Algemene Rekenkamer
bekeek de politiedossiers van een grote groep jongeren en in 44% waren er
geen acties te vinden om hen weer op het rechte pad te brengen. Dat is wel
beleid en hun delicten waren niet minder ernstig dan van de jeugdcriminelen
die wel onder handen zijn genomen.

4. Beleid niet goed genoeg uitgevoerd
Het komt ook voor dat de uitvoering van beleid niet goed genoeg is. Dat kan
komen doordat ander beleid tegengesteld werkt. Een voorbeeld is het
vergroten van de politiesterkte. Het beleid om extra personeel te werven
werd in '98 teniet gedaan door het verkorten van de werkweek van 38 naar 36
uur. Al met al daalde de politiesterkte zo juist met vijf procent. De
uitvoering van beleid kan ook onder de maat zijn doordat de regierol van
ministeries te zwak is. Zo zijn er gescheiden budgetten voor de
inburgeringscursussen van nieuwkomers en mensen die al langer in ons land
zijn. Vaak is er geld over voor de eerste groep en zijn er nog wachtlijsten
voor de tweede. Gemeenten worden niet gestimuleerd om dat geld over te
hevelen

Kabinet hecht ook aan uitvoering van beleid
De minister van Financiën heeft mede namens de minister-president en de
overige leden van het kabinet op het rapport gereageerd. Er wordt erkend dat
beleid volledig en goed moet worden uitgevoerd en dat er informatie moet
zijn om dat vast te stellen. Het kabinet meldt hoe de informatie over beleid
beter kan in de begroting en het jaarverslag van het Rijk. Ook benadrukt men
het belang van beleidsevaluaties. De Algemene Rekenkamer is tevreden dat het
kabinet het belang onderschrijft van goede informatie over
beleidsuitvoering, maar acht dit slechts een deel van het probleem. De kloof
tussen beleid en uitvoering heeft vooral te maken met te veel van het eerste
en/of te weinig van het laatste. De Algemene Rekenkamer vindt deze kloof één
van de grote risico's voor de geloofwaardigheid van de rijksoverheid en het
vertrouwen van burgers in die overheid.


Beste lijsters,

Het bovenstaande rapport van de algemene rekenkamer lijkt mij, vooral nu het
CDA alle bestaande plannen in de ijskast zet of overboord wil gooien,
belangrijke boodschappen te bevatten. D66 zou zich hier zeer druk over
kunnen maken!

D66 zal denk ik niet kunnen scoren met de opinie dat alles simpeler en met
minder regels moet, hoezeer ik het daar ook mee eens ben. De populistische
partijen zullen hiermee altijd beter wegkomen dan wij. Het hameren op het
belang van het gewoon uitvoeren van goede door paars ontwikkelde plannen is
beter!

Groeten,

John Wijsmuller

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********