Beroepsbemoeials, een idee?

[Erik van den Muijzenberg]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

At 23:12 01-11-2002, Bart Meerdink wrote:
>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>Ik heb de indruk dat D66 een blinde vlek heeft. We hebben te weinig oog
>voor inactiviteit en maatschappelijk isolement.

Die indruk deel ik.

>WAO-ers, werklozen, asielzoekers, (sommige) gepensioneerden, zieken en
>pseudo-zieken, spijbelaars, verslaafden, gedetineerden, wat ook de
>redenen zijn, en wiens schuld het ook is, inactiviteit is schadelijk en
>ongezond. Bovendien is het een maatschappelijk verlies.

Mee eens.

>De D66-lijn is dat individuele vrijheid, beschikbare voorzieningen,
>eigen verantwoordelijkheid en beschikbare kansen voldoende zijn om
>inactiviteit geen probleem te laten worden. Dat is niet zo. Het is zelfs
>duidelijk dat in veel gevallen de regels juist tot inactiviteit leiden
>en/of verplichten.

Zeer mee eens.

Voorbeeld uit de praktijk. Het is niet toegestaan een dagstudie
te volgen met behoud van uitkering. Dat lijkt logisch, want als
je een uitkering hebt dien je in principe beschikbaar te zijn
voor de arbeidsmarkt. Bovendien zou studeren met behoud van
uitkering een sluiproute vormen om studiefinanciering (lening)
te omzeilen.

Nu wil het geval dat ik zowel door deskundigen als door mijn
sociale dienst arbeidsongeschikt ben verklaard. Voorgoed.
Waarop kan nu een verbod op het volgen van een dagstudie zijn
gebaseerd? Beschikbaar voor de arbeidsmarkt ben ik niet. Voor
het aanvragen van een studielening ben ik te oud.
Domweg op basis van achterhaalde regelgeving wordt mij de
mogelijkheid onthouden mijzelf middels academisch dagonderwijs
verder te ontwikkelen.

>In veel andere gevallen ontbreekt de noodzakelijke prikkel tot
>activiteit, de uitdaging, de dwang om te presteren, en tolereren we
>inactiviteit, respecteren we schadelijke (non-)keuzes, waar bemoeizucht
>beter op haar plaats zou zijn.

Het is nog veel erger.

Jarenlang was het voor gemeenten financieel voordeliger om
werklozen werkloos te laten. Voor werklozen kreeg je als
gemeente extra geld uit het gemeentefonds. De tien procent
die gemeenten zelf aan de uitkeringen moesten bijdragen -
het rijk vergoedde de overige 90 procent - viel hierbij in
het niet. Aan toeleiding naar de arbeidsmarkt werd daarom
weinig gedaan; de meeste sociale diensten hebben daar dan
ook geen kaas van gegeten.

(Binnenkort gaat er het een en ander veranderen; voortaan
worden gemeenten zelf verantwoordelijk voor de kosten van
bijstandsuitkeringen. Ze schreeuwen nu moord en brand
omdat ze van het rijk te weinig geld krijgen.)

Ook de rol van de vakbonden is zeer kwalijk. Vakbonden
hebben samen met de gemeenten toezicht op allerlei reinte-
gratieprojecten. Nu vertegenwoordigen vakbonden primair de
belangen van hun leden. Die hebben er geen belang bij dat
de beroepsbevolking groter wordt, want dat heeft een
neerwaarts drukkend effect op de lonen. Vakbonden hebben
evenmin als gemeenten belang bij succesvolle reintegratie
van (langdurig) werklozen.

>Net zoals de staat het verschaffen van brood en spelen gerust aan de
>vrije markt kan overlaten, gegeven goed gekozen regels, gebruiken en
>infrastructuur, zijn ook het verschaffen van motivatie en prikkels tot
>activiteit een natuurlijk uitvloeisel van maatschappelijke processen.
>Het is zaak om deze maatschappelijke processen te stimuleren, en slechte
>regels op te ruimen.

Zeer mee eens.

>Nou is het natuurlijk niet de bedoeling om voor het goede doel mensen te
>activeren Nederland haar menselijke gezicht te ontnemen, maar waar we
>mensen tot activiteit willen aanzetten moeten we wat zuiniger zijn met
>het wisselgeld: uitkering, status, privileges, diploma's, whatever. Niks
>geen ërecht' op van alles zonder enige tegenprestatie, zo werkt het
>leven niet.

Deze discussie is hier al vaker gevoerd; zie archief.

Voor zover je erover denkt een tegenprestatie te vragen voor
het 'genieten' van een uitkering, wil ik je wijzen op het
volgende: werklozen leveren al een tegenprestatie. Hun recht
op arbeid - verankerd in ondermeer de Verklaring van de rechten
van de mens - wordt uit de markt genomen tegen een prijs (de
uitkering immers) op de hoogte waarvan zij geen invloed kunnen
uitoefenen.
Verlangen dat een werkloze diensten verricht voor het genot
van zijn/haar uitkering betekent terugkeren naar de praktijk
van de herendiensten, een systeem dat in Nederlands Indie aan
het eind van de negentiende eeuw is afgeschaft.

>Tja, en nou is het crunch-time, wat voor maatregelen zou ik dan concreet
>voorstaan? Sorry, ik weet het niet :-) Ik hoop anderen op goede ideeÎn
>te brengen.

- verschaf personen die permanent arbeidsongeschikt zijn de
mogelijkheid deel te nemen aan een dagopleiding
- beperk de taken van de sociale diensten tot het verstrekken
van uitkeringen
- haal reintegratie-taken weg bij de sociale diensten en weg
bij de gemeenten, en breng deze taken onder bij commerciele
bureaus (jaren geleden reeds bepleit door het D66-lid Udo Kock,
econoom aan de Vrije Universiteit)
- haal het toezicht op reintegratie weg bij de vakbonden

>Een wild idee zou zijn om een vrij beroep ëvertrouwenspersoon'
>(beroepsbemoeial), vergelijkbaar met huisarts, in het leven te roepen,
>met als taak om ongevraagd (!!) waar nodig als allround adviseur /
>vraagbaak / intermediair / fondsverschaffer te fungeren.

Een vertrouwenspersoon en een beroepsbemoeial lijken me twee
heel verschillende functies.
Tot een vertrouwenspersoon kun je je wenden indien je ergens
mee zit waar je in je eentje niet uitkomt, en waarbij je niet
iemand uit je sociaal netwerk kunt of wilt inschakelen.
Een beroepsbemoeial lijkt me het tegenovergestelde hiervan;
dat zou een functionaris zijn die haar/zijn hulp opdringt.

>Van ongevraagd advies is nog nooit iemand doodgegaan.

Dat weet je niet. ;-)

Maar ik zie een ander nadeel aan de beroepsbemoeial; ook een
ongevraagd advies wordt wellicht meegenomen in besluitvorming
- wat zou anders de zin ervan zijn? - en de besluitvorming
wordt er dus trager, en daarmee waarschijnlijk ook duurder,
van.

>CliÎnten zouden dan over de tijd
>wel verschillende vertrouwenspersonen spreken (en ze beoordelen), en de
>vertrouwenspersonen zouden elkaar ook adviseren (de informatie blijft
>strikt binnen de beroepsgroep).

Mjah. In hoeverre wijkt dit af van de thans gangbare praktijk
waar het vertrouwenspersonen betreft?

>Mensen die bezwaar hebben tegen dit soort advies (en dan bedoel ik niet
>dat echtgenoot of ouder dit uitmaakt) missen de extra fondsen (en
>natuurlijk de hulp en informatie) die de vertrouwenspersonen ter
>beschikking hebben.

Neenee, de koppeling tussen advies en fondsenverstrekking lijkt
me niet goed. Dan krijg je een nieuw soort bevoogding. Dan
ondergaan mensen een adviestraject, niet omdat ze op advies
zitten te wachten, maar omdat ze dit financieel voordeel
oplevert.

>Hoe zou het kosten-baten plaatje er uitzien? Misschien wel spectaculair
>positief, wie weet.

Tjah. Misschien ook wel spectaculair negatief, wie weet.
Misschien een goed idee om het eerst eens wat verder uit te
werken Bart, en ook eens naar het kostenplaatje te kijken.
Anders krijgt je wilde plan het karakter van een ongevraagd
advies dat op merites moet worden beoordeeld wat op zichzelf
weer tijd en geld kost - zie boven.


Erik vdMb

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********