Scheffer conservatief?

[Henk Vreekamp]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Michiel Scheffer.

Beste Michiel,

Door nonchalant uitvegen resten mij slechts nog onderstaande fragmenten.
Enkele korte reacties.

1. Je pleit voor omvangrijke hervoming van de publieke sector - Prima. Maar
dan blijft de vraag open waarom privatisering of verzelfstandiging met de
staat als (groot)aandeelhouder de enige oplossingen zijn. Er zijn ook andere
reorganisatis mogelijk. De huidige zijn vooral gedicteerd door de wilde
kapitalisten in de VVD.

2. Je wilt de verantwoordelijkheid leggen bij primaire relaties
staat-burger, docent-student, met een toezichthoudende overheid etc. - Ook
hier laat je een antwoord open over de wijze waarop. Het ideologisch
luchtledige bestaat niet, of wordt anders brutaal ingevuld door partijen die
wel ideologisch zijn, met name de VVD en de technocraten bij de PvdA.

3. Als je 'thatcherism' als geuzennaam wilt aanvaarden, ben je ook voor de
chaos van het neoliberalisme. Dat lijkt me voor de kiezer waar je zo happig
op bent weinig aantrekkelijk, zeker nu de kiezer met de neus op de negatieve
kanten van liberalisering wordt gedrukt, inclusief de voorspellingen van de
toekomstige stroomtekorten.

4. Ook ik geloof weinig in de maakbaarheid van de samenleving. Maar dat
wordt door bureaucraten en hun politieke slippendragers wel erg vaak
aangedragen voor een verborgen motief: van we rotzooien maar wat in het
rond. Een serieuze bestuurder dient logische argumenten op te bouwen, niet
met one liners als die maakbaarheid. Vooruitzien beetekent lijnen uitzetten.

5. Ontkokering natuurlijke monopolies en ministeries - Grappig dat die
ijverige D66-kandidaten zo aan elkaar klitten en niet ingaan op kritiek op
de vondst van het organisatiebureau van Van Boxtel, dat 'kernkabinet'. Als
links-liberaal kan ik niet anders concluderen dan dat zo'n constructie de
politiek nog verder wegzet van de kiezers. Weer een nieuwe laag. Schande,
dat idee! Dat past links-liberalen niet. Denk liever eens aan vormen van
decentralisatie. Hier in Utrecht hebben slechts twee leden - het raadslid en
ondergetekende - met flink wat inspanning structurele kritiek kunnen leveren
op wijkraad-plannen van Leefbaar Utrecht. Verder interesseerde het niemand.
Kennelijk is voor de meeste D66-ers 'democratie' net zo'n hol begrip als de
'maakbare samenleving' voor de PvdA. Nogmaals, schande!

Paars maakt er met haar privatisring van infrastructuren en dienstverleners
een grote puinhoop van, ze zijn nog erger dan de economische reactionair
Bolkestein (wiens sociaal-culturele kritiek ik overigens vaak interessant
vind). Omdat niemand puinhoop pikt, worden dat over een paar jaar weer
kostbare nationalisaties. Intussen zijn dan wat politieke vriendjes en
topambtnaren miljonair geworden omdat ze meeleftten met de tijdelijke
privatisring. Walgelijk, deze Oosteuropese tostanden.

Laten we maar eens uitvoerig praten over wat wel en wat niet collectief moet
blijven, waarom en onder welke voorwaarden. Dat Leefbaar Nederland zoveel
professionele beroepsgroepen trekt die juist zeer te lijden hebben onder het
wilde kapitalisme van Paars, schijnt nog niet tot het Haagse te zijn
doorgedrongen... Uit sleur begint men dan maar weer met kreten als destijds
tegen Janmaat. Niet alleen Prins Domkop is 'dom'.

Henk Vreekamp, Utrecht
----------------------

At 22:19 21-01-02 +0100, you wrote:
>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>Beste Michiel,
>
>Ik heb je website (nog) niet gelezen, maar baseer mijn kwalificatie op 1. je
>pleidooi voor voortgang van de privatisering van collectieve voorzieningen
>en infrastructuur, en 2. je voorkeur voor een eventuele coalitie met de VVD.
>
>Ad 1: In principe en ook gezien de huidige Paarse ellende met de NS etc.
>vind ik dit een ellendig pleidooi, een ideologie die geen rekening houdt met
>de ontwikkelingen. Het zou de kiezer ook nog meer doen afkeren van D66.
>Ad 2: Ik zie de VVD niet als liberaal maar als conservatief. De keuze voor
>de VVD-PvdA combinatie was terecht gedicteerd door de politieke noodzaak om
>het CDA na 70, 80 jaar uit de staatsmacht te wrikken. Prima. Maar dan moet
>je er na acht jaar Paars geen dogma van maken. De nationale positie van het
>CDA is nu geheel anders dan in 1990, ze hebben geen krachtig leider als
>Lubbers meer, etc. De huidige coalitie kon omgaan met de Verschrikkelijke
>Man Uit Scheveningen (Pronk). Iets dergelijk kan nu net zo goed met
>Professor Balkje (CDA) en de miljonair-maoist ... (GL). Trouwens, zuurpruim
>Melkert zou wel eens een van de weinigen kunnen zijn die wankelmoedige
>schreeuwerd Professor Pim (LN) in een coalitie kan temmen door zijn
>aangeboren bitsheid. Onaangenaam maar effectief, op z'n minst publiek vermaak.
>
>Henk Vreekamp, Utrecht
>----------------------
>
>At 19:05 20-01-02 -0000, you wrote:
>>Beste Henk,
>>
>>Dank voor je goede analyse van het populisme. Ik neem echter niet je
>>kwalificatie over dat de drie kandidaten die aanwezig waren in Utrecht,
>>Boris vd Ham, Marcel van Dalen en ik met de mond vor tanden stonden. Mijn
>>lijn is dat we op toon en gevoel even goed aan kunnen voelen waar de
>>irritaties in Nederland leven en dat we daar ook de oplossingen voor
>>aandragen. dat die oplossingen conservatief zijn, of dat mij de kwalificatie
>>conservatief zou passen neem ik niet graag aan.
>>
>>Dan zou er van jou ook een analyse van het fenomeen "conservatisme" moeten
>>volgen. Dit terwijl ik juist een pleidooi heb gehouden voor een omvangrijke
>>en ambitieuze hervorming van de publieke sector. Kern daarvan is het
>>teruggeven van de verantwoordelijkheid aan het primaire proces: de relatie
>>student-docent, en een rol van de overheid die toezicht houdt. Dat is
>>nauwelijks een conservatieve agenda, tenzij je daar het etiket
>>"thatcheristisch" op zou plakken - dat wilals geuzennaam nog wel aanvaarden.
>>Maar Thatcher koesterde niet de belangstelling van liberale waarden in de
>>persoonlijke levensfeer, de democratie en de rechtstaat. Ik heb eerder ons
>>juist als een revolutionaire partij gekenmerkt (zie het essay over het
>>sociaal liberalisme op mijn site www.michielscheffer.nl/visie
>>
>>Ik omschrijf mezelf als een liberaal of libertair in de zin dat ik geloof in
>>het zelforganiseren vermogen van burgers en in het vermogen tot emancipatie
>>van burgers. Ik twijfel ernstig aan de maakbaarheid van de samenleving en ik
>>zou liever willen dat de overheid meeer werk in haar eigen maakbaarheid: de
>>overheid heeft al de grootste moeite om hervormingen in de uitvoering van de
>>sociale zekerheid de verzelfstandiging van de Nederlandse Spoorwegen en de
>>ontkokering van Ministeries toe te leggen. De politiek en de overheid zou er
>>van gediend zijn zich meer met haar eigen geloofwaardigheid bezig te houden
>>in plaats van het onderwijs en de zorg plat te regelen. Dat is een zorg van
>>LN en ook van ons. terecht, het is een zorg van velen. Er is in de publieke
>>sector veel te doen, daar blijf ik niet onverschillig over.
>>
>>Ik zie niet in wat daar conservatief in is, temeer dat de overheid een
>>actieve rol moet hebben in het garanderen van toegankelijkheid en openheid
>>van informatie en ook actief toezicht organiseert en houdt. Juist die
>>toezichtshoudende rol rechtvaardigd een versterking van de parlementaire
>>controle.
>>
>>Ik zet het debat graag voort,
>>
>>Michiel Scheffer
>>Kandidaat Tweede Kamer D66
>>www.michielscheffer.nl
>>
>>
>>----- Original Message -----
>>From: "Henk Vreekamp" <vreekamp at knoware.nl>
>>To: <D66 at nic.surfnet.nl>
>>Sent: Sunday, January 20, 2002 2:21 PM
>>Subject: Handleiding populisme
>>
>>
>>> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>>>
>>> Geachte politieke kandidaten en kandidaat-politici,
>>>
>>> Van Mierlo zette de trend door LN op tv ooit af te doen met
>>'populistisch'.
>>> Hij vergat echter een nadere uitleg of beschrijving van dit fenomeen. Om
>>te
>>> voorkomen dat onze kandidaten met een mond vol tanden staan - zoals mij
>>> laatst bleek tijdens een presentatie door drie kandidaten waaronder de
>>> conservatieve voorzitter van de programmacie - wil ik een poging wagen om
>>> dit manco weg te werken. Met een lijstje criteria uit wat publicaties. 1.
>>> Wat is de geschiedenis van het populisme? 2. En wat is het nou wel, 3. en
>>> wat niet?
>>>
>>> 1. Soorten populisme:
>>>
>>> - agarisch populisme uit de 19e eeuw.
>>> Aan het eind van de 19e eeuw bestonden er belangrijke rurale bewegingen in
>>> de USA en Rusland, zoals de US People's Party en de Narodniki. In die
>>> decennia nam de verstedelijking sterk toe, het platteland liep economisch
>>en
>>> demografisch leeg. Stedelijke ellende werd geprojecteerd op een pastoraal
>>> ideaal, de dorpsbrink als democratisch forum tegen het internationaal
>>> kapitaal in de steden. Het was in wezen een politieke beweging die
>>> doodbloedde door gebrek aan het onomkeerbare proces.
>>>
>>> - economisch populisme, eind 19e en eerste helft 20e eeuw.
>>> Hieronder valt de rationele variant op het agrarisch populisme, zoals de
>>> opkomst van cooperaties voor consumenten en producenten (landbouw vooral)
>>> die op reformistische manier de scherpe kanten wilden afvijlen van de
>>> industrialisatie en urbanisering. De wortel van de eigen ondergang lag
>>> verborgen in het feit dat men eigenlijk eenzelfde management moest voeren
>>> als de particuliere, kapitalistische verbanden.
>>>
>>> - politiek populisme, 20e en 21e eeuw.
>>> Dit populisme kent als stroming een veel langer bestaan, hoewel de
>>successen
>>> vaak plaatselijk en tijdelijk zijn. Er dringt zich hier ook een
>>> definitieprobleem op. Sommige politicologen als Van Praag vinden alle
>>> politieke partijen poppulistisch omdat ze na de ontzuiling hun
>>> oorspronkelijke ideologie hebben laten varen voor varianten op het
>>> neo-liberalisme. Deze ruime definitie kan op zich waar zijn maar is
>>> onwerkbaar omdat hier op de achtergrond toch een latente minachting voor
>>> alle politiek speelt, een populistisch, zo u wilt fascistisch sentiment.
>>> Beter lijkt het om pragmatisch nadruk te leggen op de accenten die er wel
>>> degelijk wezenlijk verschillen. Kortom, op de ideologie die anders wordt
>>> geformuleerd, maar wel zeker bestaat.
>>> Politiek populisme blijft een bestuurlijke beweging (zonder de instituties
>>> van het economische), komt in vele landen voor, als onderstroom of als
>>> dominante beweging. De USA telt vele voorbeelden: de bokser die nu
>>> gouverneur van een deelstaat is, Perot, George Wallace, Jesse Jackson. En
>>> verder denkt ieder aan Peron, Berlusconi e.d. De Rus Jeltsjin was ook
>>> duidelijk zo'n type.
>>>
>>> 2. Wat is populisme nou wel?
>>>
>>> - Populisten preken immer makkelijke boodschappen, qua inhoud en
>>> haalbaarheid afgestemd op de langzaamste kameel.
>>>
>>> - Hun vragen aan tegenstanders zijn vrijwel altijd retorisch, de aanklacht
>>> of de vraag sluit steeds het antwoord in.
>>>
>>> - Op personalistisch vlak bedrijven zij ostracisme, ofwel het hectisch,
>>> fanatiek marginaliseren van bestuurlijke VIPs en bepaalde
>>sociaal-culturele
>>> persoonlijkheden of bepaalde culturele stromingen. Een voorbeeld vormt het
>>> demoniseren van minister Borst, door eenzijdig haar alles te verwijten
>>> zonder er de neoliberale context van de hele regering er bij te betrekken.
>>>
>>> - Politieke populisten zijn verder herkenbaar aan het afkraken van het
>>> verleden zonder in concreto een betere toekomst te schetsen. En voorbeeld
>>> vormt Utrecht: terecht bekritiseerde Leefbaar Utrecht de onduidelijke en,
>>> naar later ook bleek, tijdelijke inmenging van particuliere ontwikkelaars
>>in
>>> het stadscentrum; maar via een toekomstig stedelijk referendum schotelt
>>men
>>> zelf alternatieven voor die de zaak alleen nog maar ingewikkelder maken.
>>> Kortom, hun alternatief is nog erger.
>>>
>>> - Hameren op de spontane volkswil, uitgedrukt in het referendum. Dit
>>> klassieke punt van D66 is destijds terecht bekritiseerd, omdat het
>>> instrument alleen werkt bij voor iedereen duidelijk alternatieven. Soms
>>lukt
>>> dat laatste wel, vaak niet. Zeker niet bij reeds bestaande complexe zaken.
>>> Eigenlijk is de keuze tussen nog niet gerealiseerde, ideeele alternatieven
>>> de beste. Maar zodra een stadshart al 'bestaat', al is gematerialiseerd,
>>> wordt een referendum te complex voor volkskeuze. Dit willen populisten
>>niet
>>> erkennen, en dat vormt dan tevens de basis voor hun afgang.
>>>
>>> - Vaak legt men Daniel Bell's End of Ideology uit als: ideologie bestaat
>>> niet meer. Dit is natuurlijk onzin en een beperkte uitleg van Bell's
>>> analyse. Wat Bell betoogde was dat veel historisch bepaalde
>>> sociaal-politieke ideologie wordt vervangen door andere, althans uit een
>>> ander maatschappelijk domein. Wat opvalt is dat populisten vaak putten uit
>>> de ideologie van het technologisch determinisme (tevens een hobby van
>>> communisten zoals Lenin's Electriciteit=Socialisme, en hordes
>>> vakbondsfiguren die reorganisaties moeten rechtvaardigen tegenover hun
>>> achterban). Populisten doen zich voor als technocraat, veel technocraten
>>> zijn populist. Men schuwt het openlijk afwegen van belangen.
>>>
>>> - Populisten zijn vaak afschuwelijke elitisten. Door geen klare
>>> alternatieven te presenteren en door belangentegenstellingen te
>>verdoezelen,
>>> werpt men de kiezers eigenlijk voor de zwijnen. Men minacht het 'gewone
>>> volk', 'de kiezer. Men komt niet op de gedachte dat ook kiezers beschikken
>>> over voortschrijdend inzicht en een pluriform gedachtengoed.
>>>
>>> - Populisten zijn anti-etatisten, staatshaters. Daarom kunnen zij meestal
>>> ook niet al te uitgebreid ingaan om vragen over wat zij precies gaan doen
>>> met structurele kwesties van langere duur. Niet voor niet komen populisten
>>> uit kringen van professionelen, zelfstandigen die te groot zijn voor het
>>> servet en te klein voor het tafellaken - om de metafoor van tussen de wal
>>en
>>> het schip te mijden. Hun eerste politieke appel trekt dan ook vaak de
>>> proletariserende middenklasse en ongeschoolde loontrekkers. Staatshaat is
>>> vaak te koppelen aan de economische ondergang van bepaalde subklassen en
>>> categorieen.
>>>
>>> - Politiek is de beweging personalistisch. Zij drijft meestal op de
>>> activiteiten van een charismatisch leider, of het nu een bokser,
>>voetballer,
>>> professor of naaktdanseres is. Zo'n charismatisch persoon symboliseert in
>>> persoon genoemde sociaal-conomische proletarisering, zonder dat zij of hij
>>> zich in woord en beeld hoeft te verwoorden, te rechtvaardigen.
>>>
>>> - Populisten zijn meestal nationalistisch. Soms willen ze oorlog voeren of
>>> de inleiding vorming op een dictatuur. Meestal doen zij een beroep op een
>>> niet nader geduide culturele identiteit. De gelijkenis met de
>>neo-apartheid
>>> van het eveneens elitische multiculturalisme en de extreem-rechtse terreur
>>> in menige multi-etnisch natie moge duidelijk zijn.
>>>
>>> - Hun tijdelijke pleidooien voor 'openheid' en hun aanklachten tegen
>>> 'verstarring' worden vrijwel nooit geconcretiseerd in nieuwe initiatieven.
>>>
>>> - en bekende argumentatie vormt het majoritanisme, het
>>> meerderheids-argument. Populisten zijn boerenslimme propagandisten: zij
>>> roepen een band-wagon effect op door steeds te suggereren dat 'een grote
>>> meerderheid' natuurlijk niet dit of dat wil. In de hoop dat ieder zich wil
>>> conformeren naar die meerderheid: mensen neigen er inderdaad vaak toe om
>>> zich voor hun veiligheid aan te sluiten bij een vermeende meerderheid
>>> (spiral of silence theory). Maar meestal is die 'meerderheid' een
>>suggestie,
>>> verre van werkelijk.
>>>
>>>
>>> 3. Wat kun je populisten niet in de schoenen schuiven?
>>>
>>> - Populisten zijn geen fascisten. Zij claimen absoluut geen geweld om iets
>>> door te drijven of te 'corrigeren'. Zij blijven binnen de burgerlijke
>>normen
>>> door evenmin aanslagen op leidende personen te bepleiten. Daartoe zijn de
>>> eigen machtsaspiraties ook te groot.
>>>
>>> - Populisten zijn niet 'neutraal', of zoals ze zelf beweren 'links noch
>>> rechts', of 'links en rechts' (eclectische variant van het populisme).
>>Juist
>>> door de onvermijdelijke aandacht van en voor de eigen leiders worden ze op
>>> termijn 'rechts'. De destijds aanvankelijk links-populistische militaire
>>> regime in Peru en de seculiere, modernistische militaire populisten van
>>> Turkije werden door hun drang tot zelfbehoud 'rechts'. De anti-corruptist
>>> Berlusconi is zelf corrupt, etc.
>>>
>>> - Ze zijn niet 'belangeloos', tenminste als je kijkt naar hun sponsors.
>>Maar
>>> wat dit betreft, kunnen zij zich makkelijk verstoppen achter het huidige
>>> marktdenken.
>>>
>>> Henk Vreekamp, Utrecht
>>>
>>> **********
>>> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
>>(D66 at nic.surfnet.nl).
>>> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
>>tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
>>> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
>>tekstveld alleen: SIGNOFF D66
>>> Het on-line archief is te vinden op:
>>http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
>>> **********
>>
>>
>
>**********
>Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
>Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
>Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld
alleen: SIGNOFF D66
>Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
>**********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********