Handleiding populisme

[Michiel Scheffer D66]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Beste Henk,

Dan moet ik toch een nuance aanbrengen op je beeld. Ik heb nergens gepleit
voor het privatiseren van infrastructuren. Ik ben een groot tegenstander van
particuliere monopolies dus daar kan geen sprake van zijn. De problemen met
de NS\hebben n iet zozeer te maken met privatisering opzich maar met slecht
voorbereid en uitgevoerd beleid. Ik ben zolang geen reele concurrentie
mogelijk is voor het integreren van infra en gebruik in een staatsbedrijf
met versterkt openbaar toezicht (RvC benoemd door TK).

Het onderwijs teruggeven aan de ouders en in een verenigingsvorm brengen
(nee niet de typisch Nederlandse regenten-stichtingsvorm -ik ben er
voorstander deze rechstsvorm te beperken tot samenwerkingsverbanden van
juridische personen zonder winstoogmerk) kan moeilijk als privatisering
worden geinterpreteerd.

Mijn pleidooi voor een coalitie VVD-CDA-D66 is echt niet con amore maar zie
ik als de enige oplossing voor het uitvoeren van onze sociaal-economische
agenda. Echter niet voor de hand liggend voor bestuurlijke vernieuwing. De
realiteit is dat we in geen enkele coalitie in de huidige verhoudingen
genoeg "eminente" punten kunnen realiseren. Toch is het demoniseren van de
PvdA en het losweken van "vrijzinnige" elementen een te volgen lijn.

Bovendien gaan we in de komende jaren naar een herverkaveling van het
politiek landschap. VVD zal naar rechts (conservatief kleur bekennen) moeten
schuiven waarbinnen een splitsing van LN kansen voor D66 biedt. PvdA zal
weer naar links schuiven onder invloed van Melkert. Ik heb echt geen enkel
bezwaar om in de oppositie ideeen op te doen, maar we moeten reken ing
houden met de noodzaak van een vier partijen stelsel. in de huidige
peilingen haalt alleen de drie-partijen combinatie PvdA/VVD/D66 een
meerderheid. Is dat wat we willen.

VrGr    Michiel Scheffer


----- Original Message -----
From: "Henk Vreekamp" <vreekamp at knoware.nl>
To: "Michiel Scheffer D66" <mrsch002 at planet.nl>
Cc: <D66 at nic.surfnet.nl>
Sent: Monday, January 21, 2002 9:19 PM
Subject: Re: Handleiding populisme


> Beste Michiel,
>
> Ik heb je website (nog) niet gelezen, maar baseer mijn kwalificatie op 1.
je
> pleidooi voor voortgang van de privatisering van collectieve voorzieningen
> en infrastructuur, en 2. je voorkeur voor een eventuele coalitie met de
VVD.
>
> Ad 1: In principe en ook gezien de huidige Paarse ellende met de NS etc.
> vind ik dit een ellendig pleidooi, een ideologie die geen rekening houdt
met
> de ontwikkelingen. Het zou de kiezer ook nog meer doen afkeren van D66.

> Ad 2: Ik zie de VVD niet als liberaal maar als conservatief. De keuze voor
> de VVD-PvdA combinatie was terecht gedicteerd door de politieke noodzaak
om
> het CDA na 70, 80 jaar uit de staatsmacht te wrikken. Prima. Maar dan moet
> je er na acht jaar Paars geen dogma van maken. De nationale positie van
het
> CDA is nu geheel anders dan in 1990, ze hebben geen krachtig leider als
> Lubbers meer, etc. De huidige coalitie kon omgaan met de Verschrikkelijke
> Man Uit Scheveningen (Pronk). Iets dergelijk kan nu net zo goed met
> Professor Balkje (CDA) en de miljonair-maoist ... (GL). Trouwens,
zuurpruim
> Melkert zou wel eens een van de weinigen kunnen zijn die wankelmoedige
> schreeuwerd Professor Pim (LN) in een coalitie kan temmen door zijn
> aangeboren bitsheid. Onaangenaam maar effectief, op z'n minst publiek
vermaak.
>
> Henk Vreekamp, Utrecht
> ----------------------
>
> At 19:05 20-01-02 -0000, you wrote:
> >Beste Henk,
> >
> >Dank voor je goede analyse van het populisme. Ik neem echter niet je
> >kwalificatie over dat de drie kandidaten die aanwezig waren in Utrecht,
> >Boris vd Ham, Marcel van Dalen en ik met de mond vor tanden stonden. Mijn
> >lijn is dat we op toon en gevoel even goed aan kunnen voelen waar de
> >irritaties in Nederland leven en dat we daar ook de oplossingen voor
> >aandragen. dat die oplossingen conservatief zijn, of dat mij de
kwalificatie
> >conservatief zou passen neem ik niet graag aan.
> >
> >Dan zou er van jou ook een analyse van het fenomeen "conservatisme"
moeten
> >volgen. Dit terwijl ik juist een pleidooi heb gehouden voor een
omvangrijke
> >en ambitieuze hervorming van de publieke sector. Kern daarvan is het
> >teruggeven van de verantwoordelijkheid aan het primaire proces: de
relatie
> >student-docent, en een rol van de overheid die toezicht houdt. Dat is
> >nauwelijks een conservatieve agenda, tenzij je daar het etiket
> >"thatcheristisch" op zou plakken - dat wilals geuzennaam nog wel
aanvaarden.
> >Maar Thatcher koesterde niet de belangstelling van liberale waarden in de
> >persoonlijke levensfeer, de democratie en de rechtstaat. Ik heb eerder
ons
> >juist als een revolutionaire partij gekenmerkt (zie het essay over het
> >sociaal liberalisme op mijn site www.michielscheffer.nl/visie
> >
> >Ik omschrijf mezelf als een liberaal of libertair in de zin dat ik geloof
in
> >het zelforganiseren vermogen van burgers en in het vermogen tot
emancipatie
> >van burgers. Ik twijfel ernstig aan de maakbaarheid van de samenleving en
ik
> >zou liever willen dat de overheid meeer werk in haar eigen maakbaarheid:
de
> >overheid heeft al de grootste moeite om hervormingen in de uitvoering van
de
> >sociale zekerheid de verzelfstandiging van de Nederlandse Spoorwegen en
de
> >ontkokering van Ministeries toe te leggen. De politiek en de overheid zou
er
> >van gediend zijn zich meer met haar eigen geloofwaardigheid bezig te
houden
> >in plaats van het onderwijs en de zorg plat te regelen. Dat is een zorg
van
> >LN en ook van ons. terecht, het is een zorg van velen. Er is in de
publieke
> >sector veel te doen, daar blijf ik niet onverschillig over.
> >
> >Ik zie niet in wat daar conservatief in is, temeer dat de overheid een
> >actieve rol moet hebben in het garanderen van toegankelijkheid en
openheid
> >van informatie en ook actief toezicht organiseert en houdt. Juist die
> >toezichtshoudende rol rechtvaardigd een versterking van de parlementaire
> >controle.
> >
> >Ik zet het debat graag voort,
> >
> >Michiel Scheffer
> >Kandidaat Tweede Kamer D66
> >www.michielscheffer.nl
> >
> >
> >----- Original Message -----
> >From: "Henk Vreekamp" <vreekamp at knoware.nl>
> >To: <D66 at nic.surfnet.nl>
> >Sent: Sunday, January 20, 2002 2:21 PM
> >Subject: Handleiding populisme
> >
> >
> >> REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
> >>
> >> Geachte politieke kandidaten en kandidaat-politici,
> >>
> >> Van Mierlo zette de trend door LN op tv ooit af te doen met
> >'populistisch'.
> >> Hij vergat echter een nadere uitleg of beschrijving van dit fenomeen.
Om
> >te
> >> voorkomen dat onze kandidaten met een mond vol tanden staan - zoals mij
> >> laatst bleek tijdens een presentatie door drie kandidaten waaronder de
> >> conservatieve voorzitter van de programmacie - wil ik een poging wagen
om
> >> dit manco weg te werken. Met een lijstje criteria uit wat publicaties.
1.
> >> Wat is de geschiedenis van het populisme? 2. En wat is het nou wel, 3.
en
> >> wat niet?
> >>
> >> 1. Soorten populisme:
> >>
> >> - agarisch populisme uit de 19e eeuw.
> >> Aan het eind van de 19e eeuw bestonden er belangrijke rurale bewegingen
in
> >> de USA en Rusland, zoals de US People's Party en de Narodniki. In die
> >> decennia nam de verstedelijking sterk toe, het platteland liep
economisch
> >en
> >> demografisch leeg. Stedelijke ellende werd geprojecteerd op een
pastoraal
> >> ideaal, de dorpsbrink als democratisch forum tegen het internationaal
> >> kapitaal in de steden. Het was in wezen een politieke beweging die
> >> doodbloedde door gebrek aan het onomkeerbare proces.
> >>
> >> - economisch populisme, eind 19e en eerste helft 20e eeuw.
> >> Hieronder valt de rationele variant op het agrarisch populisme, zoals
de
> >> opkomst van cooperaties voor consumenten en producenten (landbouw
vooral)
> >> die op reformistische manier de scherpe kanten wilden afvijlen van de
> >> industrialisatie en urbanisering. De wortel van de eigen ondergang lag
> >> verborgen in het feit dat men eigenlijk eenzelfde management moest
voeren
> >> als de particuliere, kapitalistische verbanden.
> >>
> >> - politiek populisme, 20e en 21e eeuw.
> >> Dit populisme kent als stroming een veel langer bestaan, hoewel de
> >successen
> >> vaak plaatselijk en tijdelijk zijn. Er dringt zich hier ook een
> >> definitieprobleem op. Sommige politicologen als Van Praag vinden alle
> >> politieke partijen poppulistisch omdat ze na de ontzuiling hun
> >> oorspronkelijke ideologie hebben laten varen voor varianten op het
> >> neo-liberalisme. Deze ruime definitie kan op zich waar zijn maar is
> >> onwerkbaar omdat hier op de achtergrond toch een latente minachting
voor
> >> alle politiek speelt, een populistisch, zo u wilt fascistisch
sentiment.
> >> Beter lijkt het om pragmatisch nadruk te leggen op de accenten die er
wel
> >> degelijk wezenlijk verschillen. Kortom, op de ideologie die anders
wordt
> >> geformuleerd, maar wel zeker bestaat.
> >> Politiek populisme blijft een bestuurlijke beweging (zonder de
instituties
> >> van het economische), komt in vele landen voor, als onderstroom of als
> >> dominante beweging. De USA telt vele voorbeelden: de bokser die nu
> >> gouverneur van een deelstaat is, Perot, George Wallace, Jesse Jackson.
En
> >> verder denkt ieder aan Peron, Berlusconi e.d. De Rus Jeltsjin was ook
> >> duidelijk zo'n type.
> >>
> >> 2. Wat is populisme nou wel?
> >>
> >> - Populisten preken immer makkelijke boodschappen, qua inhoud en
> >> haalbaarheid afgestemd op de langzaamste kameel.
> >>
> >> - Hun vragen aan tegenstanders zijn vrijwel altijd retorisch, de
aanklacht
> >> of de vraag sluit steeds het antwoord in.
> >>
> >> - Op personalistisch vlak bedrijven zij ostracisme, ofwel het hectisch,
> >> fanatiek marginaliseren van bestuurlijke VIPs en bepaalde
> >sociaal-culturele
> >> persoonlijkheden of bepaalde culturele stromingen. Een voorbeeld vormt
het
> >> demoniseren van minister Borst, door eenzijdig haar alles te verwijten
> >> zonder er de neoliberale context van de hele regering er bij te
betrekken.
> >>
> >> - Politieke populisten zijn verder herkenbaar aan het afkraken van het
> >> verleden zonder in concreto een betere toekomst te schetsen. En
voorbeeld
> >> vormt Utrecht: terecht bekritiseerde Leefbaar Utrecht de onduidelijke
en,
> >> naar later ook bleek, tijdelijke inmenging van particuliere
ontwikkelaars
> >in
> >> het stadscentrum; maar via een toekomstig stedelijk referendum schotelt
> >men
> >> zelf alternatieven voor die de zaak alleen nog maar ingewikkelder
maken.
> >> Kortom, hun alternatief is nog erger.
> >>
> >> - Hameren op de spontane volkswil, uitgedrukt in het referendum. Dit
> >> klassieke punt van D66 is destijds terecht bekritiseerd, omdat het
> >> instrument alleen werkt bij voor iedereen duidelijk alternatieven. Soms
> >lukt
> >> dat laatste wel, vaak niet. Zeker niet bij reeds bestaande complexe
zaken.
> >> Eigenlijk is de keuze tussen nog niet gerealiseerde, ideeele
alternatieven
> >> de beste. Maar zodra een stadshart al 'bestaat', al is
gematerialiseerd,
> >> wordt een referendum te complex voor volkskeuze. Dit willen populisten
> >niet
> >> erkennen, en dat vormt dan tevens de basis voor hun afgang.
> >>
> >> - Vaak legt men Daniel Bell's End of Ideology uit als: ideologie
bestaat
> >> niet meer. Dit is natuurlijk onzin en een beperkte uitleg van Bell's
> >> analyse. Wat Bell betoogde was dat veel historisch bepaalde
> >> sociaal-politieke ideologie wordt vervangen door andere, althans uit
een
> >> ander maatschappelijk domein. Wat opvalt is dat populisten vaak putten
uit
> >> de ideologie van het technologisch determinisme (tevens een hobby van
> >> communisten zoals Lenin's Electriciteit=Socialisme, en hordes
> >> vakbondsfiguren die reorganisaties moeten rechtvaardigen tegenover hun
> >> achterban). Populisten doen zich voor als technocraat, veel
technocraten
> >> zijn populist. Men schuwt het openlijk afwegen van belangen.
> >>
> >> - Populisten zijn vaak afschuwelijke elitisten. Door geen klare
> >> alternatieven te presenteren en door belangentegenstellingen te
> >verdoezelen,
> >> werpt men de kiezers eigenlijk voor de zwijnen. Men minacht het 'gewone
> >> volk', 'de kiezer. Men komt niet op de gedachte dat ook kiezers
beschikken
> >> over voortschrijdend inzicht en een pluriform gedachtengoed.
> >>
> >> - Populisten zijn anti-etatisten, staatshaters. Daarom kunnen zij
meestal
> >> ook niet al te uitgebreid ingaan om vragen over wat zij precies gaan
doen
> >> met structurele kwesties van langere duur. Niet voor niet komen
populisten
> >> uit kringen van professionelen, zelfstandigen die te groot zijn voor
het
> >> servet en te klein voor het tafellaken - om de metafoor van tussen de
wal
> >en
> >> het schip te mijden. Hun eerste politieke appel trekt dan ook vaak de
> >> proletariserende middenklasse en ongeschoolde loontrekkers. Staatshaat
is
> >> vaak te koppelen aan de economische ondergang van bepaalde subklassen
en
> >> categorieen.
> >>
> >> - Politiek is de beweging personalistisch. Zij drijft meestal op de
> >> activiteiten van een charismatisch leider, of het nu een bokser,
> >voetballer,
> >> professor of naaktdanseres is. Zo'n charismatisch persoon symboliseert
in
> >> persoon genoemde sociaal-conomische proletarisering, zonder dat zij of
hij
> >> zich in woord en beeld hoeft te verwoorden, te rechtvaardigen.
> >>
> >> - Populisten zijn meestal nationalistisch. Soms willen ze oorlog voeren
of
> >> de inleiding vorming op een dictatuur. Meestal doen zij een beroep op
een
> >> niet nader geduide culturele identiteit. De gelijkenis met de
> >neo-apartheid
> >> van het eveneens elitische multiculturalisme en de extreem-rechtse
terreur
> >> in menige multi-etnisch natie moge duidelijk zijn.
> >>
> >> - Hun tijdelijke pleidooien voor 'openheid' en hun aanklachten tegen
> >> 'verstarring' worden vrijwel nooit geconcretiseerd in nieuwe
initiatieven.
> >>
> >> - en bekende argumentatie vormt het majoritanisme, het
> >> meerderheids-argument. Populisten zijn boerenslimme propagandisten: zij
> >> roepen een band-wagon effect op door steeds te suggereren dat 'een
grote
> >> meerderheid' natuurlijk niet dit of dat wil. In de hoop dat ieder zich
wil
> >> conformeren naar die meerderheid: mensen neigen er inderdaad vaak toe
om
> >> zich voor hun veiligheid aan te sluiten bij een vermeende meerderheid
> >> (spiral of silence theory). Maar meestal is die 'meerderheid' een
> >suggestie,
> >> verre van werkelijk.
> >>
> >>
> >> 3. Wat kun je populisten niet in de schoenen schuiven?
> >>
> >> - Populisten zijn geen fascisten. Zij claimen absoluut geen geweld om
iets
> >> door te drijven of te 'corrigeren'. Zij blijven binnen de burgerlijke
> >normen
> >> door evenmin aanslagen op leidende personen te bepleiten. Daartoe zijn
de
> >> eigen machtsaspiraties ook te groot.
> >>
> >> - Populisten zijn niet 'neutraal', of zoals ze zelf beweren 'links noch
> >> rechts', of 'links en rechts' (eclectische variant van het populisme).
> >Juist
> >> door de onvermijdelijke aandacht van en voor de eigen leiders worden ze
op
> >> termijn 'rechts'. De destijds aanvankelijk links-populistische
militaire
> >> regime in Peru en de seculiere, modernistische militaire populisten van
> >> Turkije werden door hun drang tot zelfbehoud 'rechts'. De
anti-corruptist
> >> Berlusconi is zelf corrupt, etc.
> >>
> >> - Ze zijn niet 'belangeloos', tenminste als je kijkt naar hun sponsors.
> >Maar
> >> wat dit betreft, kunnen zij zich makkelijk verstoppen achter het
huidige
> >> marktdenken.
> >>
> >> Henk Vreekamp, Utrecht
> >>
> >> **********
> >> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
> >(D66 at nic.surfnet.nl).
> >> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
> >> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
> >tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> >> Het on-line archief is te vinden op:
> >http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> >> **********
> >
> >
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********