Maximin van Waarden en rationaliteit (was: Waarden en rationaliteit)

[Cees Binkhorst]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Bart Meerdink <bmeerdnk at telekabel2.nl> hier en "Ad Huikeshoven" <adhuikeshoven at wanadoo.nl> even verderop schreven:

Bart:
> Tja, wat helder lijkt in mijn hoofd komt blijkbaar nog niet over.
>
> Daar waar de aanname van rationeel gedrag hoogtij viert is het moeilijk
> te accepteren dat (strikt genomen) irrationeel gedrag vereist is om het
> wederzijdse voordeel in onze maatschappij maximaal te laten zijn.
>
> Om een banaal voorbeeld te noemen: hoe krijgen we voor elkaar dat alle
> bewoners in een flatgebouw verantwoord gebruik maken van de
> gemeenschappelijk af te rekenen centrale verwarming zonder overal meters
> te plaatsen? Dat lukt in de praktijk gewoon niet, het omslagstelsel
> veroordeelt allen tot collectieve energieverspilling.

En meer! 'VvE is een jungle zonder boswachter'
http://www.volkskrant.nl/economie/1039500288246.html

> Op dezelfde manier brengt *elke* aggregatie (geld, of andere incentives
> zoals straf of erkenning) het risico van suboptimale toedeling van
> middelen met zich mee.  Alleen een sterke (gemeenschappelijke) externe
> motivatie (religie, ideologie, oorlog, taboe, sociale controle) kan dit
> doorbreken. Of natuurlijk controle, analoog aan de verwarmingsmeters.
> Maar introductie van controle (regels) is op zich ineffient, inflexibel,
> beperkend, tast vrijheid en privacy aan, en leidt tot een lappedeken van
> maatregelen en tot macht die ons verstikt.

Ad:
> En specifiek aan het 'Rawlsian maximin principle'.

Om een link te leggen tussen deze twee 'threads:'
Each person is to have an equal right to the most extensive scheme of equal basic liberties compatible with a similar scheme of liberties
for others.

Social and economic inequalities are to be arranged so they are both (a) reasonably expected to be to everyone's advantage and (b)
attached to positions and offices open to all.

It is essential for Rawls that a notion of common good never override civil liberties. Under no circumstances can imposed sacrifice (loss
of freedom) on one be outweighed by a larger sum of greater advantages by many. Here the Rawlsian position differs significantly from
that of Jeremy Bentham whose principle of utilitarianism is concerned with maximizing the total utility in order to bring about the
greatest combined happiness. Rawls, unlike Bentham, holds the individual above all else. His is an attempt to rearrange inequality into
equality. In place of utilitarianism, Rawls advocates ``raising the bar'' for the least advantaged. To construct a society that is fair to all,
one must not abstractly consider the ``sum'' of a society, but rather put oneself in the shoes of the least fortunate individual and attempt
to compensate for his initial misfortune. One should not sympathize with this person, but empathize. Because Rawls is interested in
maximizing the minimum, his principle is known as the maximin principle.

>
> Hoe bevrijdend zou het niet zijn als we ons aan dat onwenselijke effect
> van de rationaliteit zouden kunnen onttrekken, als er een breed besef
> zou bestaan dat het er echt toe doet wat we toevoegen of afdoen aan wat
> we met z'n allen delen (welvaart, toekomst, geluk, stad, buurt, milieu).
> Godsdienst kan een dergelijk besef brengen, maar ook zonder dit (wat mij
> betreft kunstmatige) hulpmiddel is de mens in staat om te begrijpen dat
> rationeel handelen ook in een ruimere context gezien kan worden.

Daarvoor is nodig dat wetten en regelingen rekening houden met alle belangen (en dat dit regelmatig wordt bijgesteld, omdat 'belangen'
veranderen).

Dit is maar in beperkte mate mogelijk.
Een herinnering, die onmiddelijk bij me opkomt, over de praktijk in de 2ekamer van een paar jaar geleden, gaat over discussies als
belastingen, waarbij in de argumentatie betrokken werd hoeveel mensen door een bepaalde regeling veranderingen in hun netto
inkomen zouden ondervinden.
Getallen in de orde van enkele honderden zijn me bijgebleven.
Dit is natuurlijk al een redelijk laag aantal.

Wat natuurlijk altijd kan verbeteren is het over de schutting kijken. M.a.w. beleid afstemmen tussen de diverse spelers. Daar mankeert
het vaak toch wel aan.

Hierbij komt natuurlijk ook kijken wat het politieke klimaat is.
Balkje heeft andere prioriteiten dan Wim (of Thom).
De prioriteiten van meneer Zalm veranderen (on)redelijk mee met het heersende klimaat.

Dit betekent dat het model van vandaag over een tijdje de prullebak ingaat en vervangen wordt door een _radikaal_ ander model.

> Bart Meerdink
>
> Henk Elegeert wrote:
>
> [knip]
> > Het komt mij voor dat het prisoners dilemma voortkomt uit de beperkte
> > mogelijkheden en een voorstelling van zaken die juist voor mensen niet
> > opgaan.

Je kunt hiermee oefenen op http://serendip.brynmawr.edu/bb/pd.html
of als je niet zo op geld georienteerd bent op (:):
http://hackvan.com/pub/stig/life/Monogamy-as-Prisoners-Dilemma.html

> > Behalve daar waar de essentie is weggehaald namelijk de vrijheid van
> > handelen van mensen.
> > Het zal ook wel niet voor niets het prisoners dilemma heten.
> [knip]

Kort geleden was de film 'A beautiful mind' over John Nash (een schizofrene winnaar van de Nobel prijs voor Economie) te zien.
Zijn "The Bargaining Problem" over samenwerkende spelers en zijn thesis over niet-samenwerkende spelers (wanneer is het niet meer
lonend om als individu van strategie te veranderen) zijn hier ook zeker van toepassing.

Groet,

Cees

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********