Wortels

[John]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Beste democraten,

Wie waren onze voorgangers in de eerste helft van de vorige eeuw?
De Vrijzinnig-Democratische Bond uit 1901 bepleitte als meest radicale liberale groepering algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen en een krachtige sociale wetgeving. 
VDB formateur Bos probeerde in 1913 een links-liberaal kabinet te vormen, maar faalde omdat de SDAP niet durfde. 
Fractieleider Marchant zorgde met zijn initiatief-voorstel in 1919 voor de invoering van algemeen vrouwenkiesrecht.
De poging van Marchant, eind 1925, om een "democratische coalitie" van vrijzinnig democraten, sociaal democraten en rooms-katholieken te formeren mislukte.
Van 1924 tot 1936 was nationale ontwapening een programmapunt van de VDB. 
Als minister van OKenW (1933-35) voerde Marchant een sterk vereenvoudigde spelling in.
In 1946 verdeelden VDB'ers zich over de PvdA en de VVD.

Interessant is in 1918 het ontstaan van de Economische Bond o.l.v. Treub. 
Deze Bond haalde 3% en vormde samen met vier andere partijen de "Neutrale Fractie" met 7%. 
"Ook Nederland zal ondergaan, als de partijtwist blijft bestaan. Slechts één  partij predikt de verzoening van alle klassen en groepen van ons volk."
Zij hadden de neiging overheidsbeleid aan openbare controle te onttrekken en in het "algemeen belang" aan deskundigen toe te delen. 
In 1922 komen van deze vijf partijen alleen de "Plattelanders" nog met 2 leden terug in het parlement.

De "Vrijzinnige Concentratie", drie liberale partijen samen gingen in 1918 terug van veertig%  naar vijftien%. 
Hiervan behaalde de VDB 5% van de stemmen, in 1925 werd dat 7% en tenslotte was dat in 1937 nog 6%. 
Dit is dus een percentage waar D66 nu blij mee mag zijn. 

Van 1918 tot en met 1937 waren in het parlement 6 partijen steeds vertegenwoordigd. 
Dit waren de VDB, de Lib.St.P, de SDAP, de RKSP, de ARP en de CHU. 
Er kwamen en gingen in die periode maar liefst 19 partijen! 
Er is dus niets nieuws onder de zon. 
Van deze 19 is alleen de SGP overgebleven, terwijl de CPN als SP weer uit zijn as verrezen is. 
Het is goed om te bedenken dat de NSB maar één keer met 4 van de 100 zetels in het parlement is gekomen. 

Groeten,

John Wijsmuller

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********