Zelfbeschikking: jezelf doodhongeren?

[Herman Beun]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Martin Lentink schreef:

> Inmiddels heeft de Raad voor de Strafrechtpleging geoordeeld
> dat er geen grond is voor het vermoeden dag vdG van zins zou
> zijn om zich (anders dan door zich dood te hongeren dan
> natuurlijk) van het leven te beroven.

Net terug uit het buitenland: dat had ik gemist. In dat geval is de
opstelling van de gevangenis dus onredelijk en vind ik dat de camera's
moeten verdwijnen. Dat die gelegenheidswet van Korthals schandalig is,
staat verder natuurlijk buiten kijf.

Daarbij blijf ik echter van mening dat die hongerstaking als drukmiddel
hier buiten proporties is, en dat de gevangenis dus dwangvoeding mag
toedienen als dat nodig mocht zijn.

Gezien de verhalen in de pers over een "medisch wonder" en het feit dat
hij wel vruchtensap (suikers! en vitaminen), thee en koffie tot zich
neemt, heb ik overigens de indruk dat Volkert zelf de hongerdood ook wel
een beetje een te zwaar middel vindt. Maar dit terzijde.

> Maar Herman, ik ben het fundamenteel met je oneens. De detentie,
> het voorarrest waarin Volkert van der G. zit is een
> vrijheidsberoving die dient om het onderzoek naar de moord
> waarvan hij wordt verdacht uit te voeren, dat, en niet
> meer dan dat.

Volgens mij zijn we het niet fundamenteel oneens maar hoogstens
gradueel, want op grond van het bovenstaande kom ik tot een
tegengestelde conclusie. Als het voorarrest dient om het onderzoek
mogelijk te maken, dan duurt dat natuurlijk wel tot en met het proces.
Dan pas wordt immers het onderzoek afgerond met conclusies. Sterft hij
voor die tijd, dan heeft dat hetzelfde effect op 'de waarheidsvinding'
als dat hij nu zou ontsnappen of vrijgelaten worden. Als je vindt dat
zijn hongerstaking tot de dood mag leiden, dan is dat blijkbaar omdat je
denkt dat dat geen invloed meer heeft op het onderzoek. In dat geval
moet je echter consequent zijn en pleiten voor zijn onmiddellijke
vrijlating.

Zelf zie ik het proces, met zijn openbare afweging van wie nu wat gedaan
heeft en waarom, overigens niet alleen als het formele eind van het
onderzoek, maar, minder atomistisch, in het geval van een
schuldigverklaring ook als de eerste stap op weg naar verzoening tussen
dader en maatschappij. Anders gezegd, het proces is er niet alleen voor
de dader, maar ook voor de maatschappij (en dan in de eerste plaats het
slachtoffer en/of diens naasten). Vergelijk het een beetje met de
Zuid-Afrikaanse Waarheidscommissie die de misdaden van het
apartheidsregime onderzocht. Ook daarom vind ik dat de verdachte bij die
verantwoordingsaflegging niet mag ontbreken.

> We hebben het hier over een verdachte, niet over
> een veroordeelde. Die beroving van zijn recht te gaan en
> staan waar hij wil geeft de staat nog niet het recht
> om hem ook al zijn meest fundamentele rechten te ontnemen.

Zeker, maar dat daar ook gradaties in zijn wordt volgens mij algemeen
aanvaard. Het zou inderdaad onaanvaardbaar zijn als de staat iemand
zonder enige aanleiding zou mogen opsluiten en een proces aandoen. Maar
het is terecht dat de staat, naarmate er meer aanleiding is om te
veronderstellen dat iemand schuldig is aan iets (en naarmate het
betreffende feit ernstiger is), die persoon ook meer rechten mag
ontnemen. Alles naar proportie. En, zoals gezegd, vind ik dat daar bij
die dwangvoeding sprake van is.

/Herman (die geen enkele sympathie had voor Fortuyns politieke projekt
en daarom denkt dat hij niet bevooroordeeld is tegen Volkert van der
Graaf).

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********