Ketchup & Mayonaise (was: rtl4 solt met politici en kijkers)

[Ad Huikeshoven]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Marc,

Mijn uitleg slaat kennelijk een aantal stappen over om het voor jou
begrijpelijk te houden. TV-reclame richt zich op burgers als consument,
om heb over te halen een bepaald product te kopen. Nu worden er ook
TV-spotjes van politieke partijen uitgezonden, veelal gepresenteerd door
lijsttrekkers. Alle burgers zijn consumenten, en de meeste burgers zijn
meer dan alleen consument. Economie is een gedragswetenschap. Het
bestudeert gedrag van mensen ten aanzien van productie en consumptie van
producten, en producten zijn daarbij alle materiële en immateriële
goederen en diensten die geproduceerd en geconsumeerd kunnen worden.
"Economie" betekent letterlijk "huishouding". Wat daar nu conservatief
geleuter aan is, ontgaat met totaal.

Mijn interpretatie van de spot is dat Thom de Graaf de burgers
aanspreekt: u kunt als consument kiezen tussen verschillende producten
(zoals ketchup en mayonaise) en u kunt als burger in onze democratie ook
kiezen over hoe en door wie het land bestuurt wordt over wat alle
burgers in Nederland (indirect) met elkaar afspreken over wat we
gezamenlijk doen en wat niet. Veel burgers geven te kennen dat ze
inspraak willen over wat er in hun achtertuin gebeurd. Als het aan D66
ligt krijgen ze die inspraak. 

Veel burgers zijn erg gemakzuchtig. Wel protesteren als er iets in hun
achtertuin gebeurd waarvan ze het gevoel hebben dat het hun eigenbelang
schaadt, maar willen zich niet bezighouden of zich uitspreken over wat
er wel zou moeten gebeuren in dit land.

Een boel burgers hebben genoeg van de files. Ze willen zo snel mogelijk
een aantal wegverbredingen, bijvoorbeeld A4 en A12. Laten nou de burgers
die direct langs de A4 en A12 wonen werkelijk geen middel onbenut laten
om dergelijke wegverbredingen tegen te houden. Burgers die zich kwaad
maken over de files kunnen het beste het woede koelen op de burgers
langs de A4 en de A12 die de verbreding van die wegen tegenhouden. Op de
vraag kies je voor beschaving of terrorisme zijn er maar weinig mensen
in Nederland die volmondig kiezen voor beschaving, ze willen zich wel
tegen terrorisme uitspreken. Kiezen voor beschaving is kiezen voor een
redelijke en billijke opstelling in het maatschappelijk verkeer, en dat
blijken de meeste burgers niet te willen of te kunnen. 

Waar Nederland aan lijdt momenteel is een compleet gebrek aan
gemeenschapszin. De meeste burgers accepteren geen enkele vorm van gezag
of autoriteit, en wijzen direct of indirect ieder overheidsoptreden af.
De meeste burgers willen wel een heleboel als consument afnemen van wat
de overheid produceert, staatsgefinanceerd onderwijs bijvoorbeeld,
staatsgefinancieerde gezondheidszorg bijvoorbeeld, staatsgefinancierde
wegeninfrastructuur bijvoorbeeld, en dat zolang de buurman maar genoeg
belasting betaalt. 

Kortom een samenleving van 'free-riders', burgers die massaal
liftersgedrag vertonen. En dat is in de gedragswetenschappen, waaronder
de economische wetenschap, uitvoerig bestudeerd, dat lifters-gedrag. Het
standaard analysemodel daarvan is het zogeheten 'Prisoners-Dilemma',
oftewel het dilemma van de 2 gevangenen. 

Wederzijdse samenwerking levert wederzijds het grootste voordeel. Echter
als een van de twee besluit niet samen te werken in de verwachting dat
de ander wel zal kiezen voor samenwerking dan is het individuele profijt
voor die eerste groter dan wanneer die ook zou samenwerken. Het nadeel
voor de ander is echter groter zodat de som van beider uitkomsten dan
kleiner is dan wanneer beiden zouden samenwerken. Als beide gevangenen
besluiten niet samen te werken verdwijnt het voordeel voor de een. 

Nou hebben we een instantie die samenwerking kan afdwingen en dat is de
overheid. Een overheid die de afgelopen jaren op een aantal punten heeft
nagelaten samenwerking af te dwingen door niet op te treden, zoals in
Enschede, Volendam, de WAO, aanleg van wegen, de interne ruzies binnen
de NS etc. En bovendien weigeren veel burgers het gezag of de autoriteit
van de overheid te aanvaarden, ze accepteren dus niet dat een instantie
de samenwerking afdwingt.

Dan kom je vanzelf in een situatie zonder overheid, met een dergelijke
opstelling van de burgers. En zonder overheid, zo stelde Hobbes, 'life
will be brute, nasty en short', en dat leek me met Enschede en Volendam
toch wel voldoende geïllustreerd.

Marc, astro-fysica, wil dat zeggen dat je sterrenkundige bent?

Met vriendelijke groeten,

Ad Huikeshoven
Vondelstraat 33
2513 EN  's-Gravenhage
telefoon/fax +31(070)3608510


-----Oorspronkelijk bericht-----
Van: Dr. Marc-Alexander Fluks [mailto:fluks at science.uva.nl] 
Verzonden: Monday, April 29, 2002 8:25 AM
Aan: d66 at nic.surfnet.nl; Ad Huikeshoven
Onderwerp: Re: Ketchup & Mayonaise (was: rtl4 solt met politici en
kijkers)

 Ad Huikeshoven <adhuikeshoven at WANADOO.NL> over mijn vraag waarover de
 D66 spotjes over ketchup en Mayonaise gaan:
>De consument kiest tussen wat haar wordt voorgeschoteld: Heinz of
Calve,
>rood of wit. De consument heeft de vrijheid om te kiezen wat zij wil
>kopen in de supermarkt.

 Hemeltjelief !

 Burger wordt consument, maatschappij wordt economie... dat soort zaken
?
 Kortom conservatief geleuter ? Of is het daar nu juist een persiflage
op
 (hopelijk is het dat) ?

 Andere uitleg: eerst staan er twee flessen smaakbederver en dan komt de
 Graaf daar als alternatieve smaakmaker naast.

>Als je wat te kiezen wilt blijven hebben of krijgen, stem dan op D66 en
>niet op een andere partij die de inspraak van de burgers beperken tot
>een rituele dans. Dat is de boodschap.

 Hmm. Tja, die boodschap heeft dan wel ondertiteling nodig.

>Kennelijk is die boodschap zo moeilijk dat zelfs een gepromoveerd
>wetenschappelijk medewerker in de gedragswetenschappen aan een
universiteit
>haar niet begrijpt.
 
 Dat zal het zijn, ik ben astrofysicus.


 Marc Fluks, Amsterdam

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********