Marktwerking zorgstelsel niet verzekerd van succes

[Henk Elegeert]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

http://www.eur.nl/nieuws/2001/event_501.html

"
20 december 2001

Marktwerking zorgstelsel niet verzekerd van succes

Strategisch managementgedrag en tegenstrijdig overheidsbeleid belemmeren
het streven van het kabinet van de afgelopen jaren om te komen tot een
meer marktgericht stelsel van gezondheidszorg. Dit blijkt uit het
proefschrift Geboeid ondernemen: een studie naar het management in de
Nederlandse ziekenhuiszorg dat Kim Putters op donderdag 20 december 2001
verdedigt aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

In de nota Vraag aan bod, die minister Borst deze zomer presenteerde,
pleit het kabinet opnieuw voor concurrentie onder zorginstellingen en
zorgverzekeraars om de vraaggerichtheid en doelmatigheid van de
zorgverlening te bevorderen en de keuzemogelijkheden voor patiënten te
vergroten. Het kabinet heeft volgens de bestuurskundige Putters echter
te hoge verwachtingen van veranderingen in het stelsel en te weinig
aandacht voor het strategisch gedrag dat zorgaanbieders en
zorgverzekeraars daarbinnen vertonen.

Politiek en bestuur doordenken onvoldoende de praktische betekenis van
concurrentie voor de organisatie en uitvoering van gezondheidszorg. Zo
beginnen ziekenhuizen bedrijvenpoli’s en privé-klinieken en privatiseren
ze hun facilitaire diensten. Tegelijkertijd zet de overheid echter ook
aan tot de versterking van reeds bestaande samenwerking tussen de
marktpartijen om ‘zorg op maat’ voor de patiënt af te dwingen. Dit leidt
tot strategisch gedrag in de vorm van het creëren van monopolistische
zorgnetwerken en zorgconcerns, waardoor de gewenste marktwerking niet
tot stand komt. Deze monopolievorming onder zorgaanbieders en
zorgverzekeraars leidt tot een groter risico van misbruik van hun
positie en daarmee van publieke middelen. Dit gaat ten koste van het
door het kabinet nagestreefde vraaggerichte zorgstelsel en daarmee ten
koste van de patiënt.

Het ondernemersgedrag vindt niet plaats op een nieuwe markt, maar in een
reeds bestaande publiek-private omgeving. Patiënten beschikken
daarbinnen over onvolledige informatie over behandelingen van ziekten en
de bijbehorende kosten. De zorgverzekeraars onderhandelen daarom namens
de patiënt met de ziekenhuizen waardoor zíj feitelijk de zorgvragers
zijn. Door hechte samenwerking in fusieorganisaties en netwerken
verkleinen zorgaanbieders en zorgverzekeraars bovendien de noodzaak om
te concurreren met elkaar. Met deze monopolie- en kartelvorming
reduceren zij de onzekerheid die de markt met zich meebrengt. De
regulering van het aanbod door de overheid verkleint vervolgens de
noodzaak van concurrentie om de patiënt. Ondernemen in de zorg krijgt
daardoor eerder het karakter van de voortzetting van de traditionele
wijze waarop de zorgaanbieders, zorgverzekeraars en de overheid gewend
zijn de zaken onderling te regelen.

De keuzemogelijkheid van patiënten neemt door het tegenstrijdige
overheidsbeleid en het daarmee uitgelokte strategische managementgedrag
niet altijd toe. De oplossing voor het doorbreken van deze impasse ligt
volgens de promovendus in een sterkere verankering van de machtspositie
van de patiënt in het zorgstelsel. Daarnaast is het van belang nieuwe
managementstijlen te ontwikkelen die geënt zijn op een
patiëntenperspectief om de noodzakelijke gedragsverandering binnen het
zorgstelsel gestalte te geven.
...
"

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********