Referendum: Alle wetenschappelijke publicaties

[Herman Beun]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Henk Elegeert schreef:

> "hybride democratie" ?

Lijkt me een uitstekende combinatie met directe democratie! Mits goed
uitgevoerd kan interactieve besluitvorming voorkomen dat besluiten van
de gemeenteraad of het parlement zoveel weerstand oproepen dat burgers
ze in een referendum willen uitdagen, of dat ze in een referendum in
meerderheid tegenstemmen. De _mogelijkheid_ van een referendum op
initiatief van de kiezers (en zonder opkomstdrempel) is dus wel
noodzakelijk als democratische toets op het eindresultaat van die
interactieve besluitvorming (of hybride democratie): hoe effectiever de
interactieve besluitvorming functioneert, hoe kleiner de kans op
onaangename verrassingen bij een eventueel referendum.

Ik kom hier weer aanzetten met het voorbeeld van Zwitserland waar zich,
ongetwijfeld onder invloed van de lage referendumdrempels, iets
dergelijks inderdaad ontwikkeld heeft: Dit land combineert directe
democratie met een poldermodel-achtige overlegstructuur. Nu zie je ook
in Zwitserland dat de "polder-" (alpenwei-?)organisaties hun wortels in
de samenleving aan het verliezen zijn, maar dat is daar gepaard gegaan
met een steeds frequenter gebruik van het volksinitiatief (ondanks dat
de drempels daarvoor in de loop der tijd zelfs wat verhoogd zijn). De
functie die het initiatief in Zwitserland vervult is dan ook niet zozeer
dat burgers daarmee een concreet wetsvoorstel trachten aangenomen te
krijgen (het grootste deel van de initiatieven sneuvelt), maar om een
bepaald probleem op de agenda te krijgen en dit in overleg met de
overheid op te lossen. Nadat daarbij een bevredigende oplossing is
bereikt wordt het initiatief ingetrokken (ongeveer 30% van de gevallen),
of wordt bij de volksstemming het door de overheid geformuleerde
alternatief aangenomen (95% van de gevallen waarin het tot een
volksstemming komt).

Interessant is overigens, dat sinds de drempels voor het volksinitiatief
omhoog zijn gegaan, de bereidheid van referendumcomités om compromissen
te sluiten gedaald lijkt te zijn. Een plausibele uitleg die hiervoor wel
gegeven wordt, is dat het voor die comités moeilijker is om zich terug
te trekken naarmate meer moeite is gestopt in het organiseren van de
handtekeningenactie en/of het bekendheid geven aan het eigen standpunt.

-------------------------------------------------------------
Herman Beun                  http://www.bigfoot.com/~hermanb/
HermanB at bigfoot.com                       Brussel, Vlaanderen
-------------------------------------------------------------
European Parliament, ELDR (NL-D66), http://www.vanderlaan.net
-------------------------------------------------------------
*representative democracy is a contradiction in 4 year terms*
-------------------------------------------------------------

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********