baanloos : Re: Voorstel Ver. P.E.L. om 'armoedeval' op te heffen.

[pel]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

X-Fax-service van fax naar e-mail: XOIP nummer 0208722714
X-Website: URL: http://redrival.com/pel
Reply-To: root at pel.xs4all.nl
Distribution: Secretariaat Vereniging P.E.L.
X-Mailer: Rnf 0.79b6

 E-mail from : pel can be reached as : root at pel.xs4all.nl

------------------ Forwarded from : pel <root at pel.xs4all.nl> -------------------

X-Fax-service van fax naar e-mail: XOIP nummer 0208722714
X-Website: URL: http://redrival.com/pel
X-Mailer: Rnf 0.79b6

 E-mail from : pel can be reached as : root at pel.xs4all.nl

Verhaal zoals ingediend in het Clientenplatform Leeuwarden. Kern van de
zaak is, dat we willen aangeven dat:

1. De opvolgende regeringen jarenlang de wet die de koppeling regelde
tussen lonen en uitkeringen, buiten werking stelde. Er is sinds pakweg
1983 een forse achterstand hierdoor ontstaan qua koopkracht bij m.n. de
minima. Gemeenten hebben veelal via maatregelen in de sfeer van de
bijzondere bijstand en via kwijtscheldingsbeleid getracht om dit deels wat
op te vangen. Nu krijgen de gemeenten de zwarte piet van het Rijk als z.g.
veroorzakers van de 'armoedeval'. Staatssecretaris Vermeend wil wel iets
doen door het arbeidskostenforfait nog iets extra te verhogen, maar hij
wil naar wij hoorden tegelijk dan een 'uitruil' met de bijzondere
bijstandsmaatregelen die gemeenten namen. Resultaat: Armoedeval een beetje
gerepareerd en tegelijkertijd minder 'reparatie' maatregelen voor de
achterblijvers in m.n. de bijstand, bv. 'fase 4' ingedeelde clienten van
de sociale dienst, ouderen met weinig kans op werk ed. Naar verluidt
vergadert de VNG eind deze maand over o.a. de armoedeval met SoZaWe.
Ons voorstel kan vast wel 10x slimmer qua 'techniek', maar dat is het punt
niet. Het gaat er om, dat nu eindelijk structureel eens iets aan de
armoedeval wordt gedaan door de echte veroorzaker: Het Rijk. En wel zonder
dan dan van reparatie weer de achterblijvers in de bijstand het
slachtoffer worden.

Met vriendelijke groet,

secretaris Ver. P.E.L.

------------------ Forwarded from : pel <root at pel.xs4all.nl> -------------------

 E-mail from : pel can be reached as : root at pel.xs4all.nl

  VOORSTEL VERENIGING P.E.L. OM 'ARMOEDEVAL' OP TE HEFFEN "Een korte schets"
  (N.a.v. besluit ALV-PEL d.d. 23/3/2000)  DATUM: 23/5/2000.
  Verzonden naar secretariaat Clientenraad.

          VOORSTEL VERENIGING P.E.L. OM 'ARMOEDEVAL' OP TE HEFFEN
          =======================================================
                       'Een korte schets'
                       -----------------

  Wat is 'de armoedeval' en wanneer treedt verschijnsel op?

  Dit is het verschijnsel dat optreedt als iemand met een minimumuitkering
  of een uitkering net boven het minimum een laag betaald baantje
  accepteert. Door het wegvallen van allerlei regelingen waarop men recht
  had via de bijzondere bijstand, het wegvallen van recht op kwijtschelding
  van diverse belastingen en retributies en het lager worden van de
  huursubsidie treedt het effect op dat men er qua besteedbaar inkomen niet
  of nauwelijks op vooruit gaat. De 'armoedeval' treedt echter NIET op als
  men een baan krijgt die MEER oplevert dan:

  Voor alleenstaande ong. 110 % WML (Wettelijk Minimumloon)
  Voor (echt)paar    ong. 151 % WML (Wettelijk Minimumloon)
  Voor (echt)paar plus kind(eren) ong. 153 % WML (Wettelijk Minimumloon)
  Voor 1-oudergezin ong. 136 % WML (geen kinderen beneden de 12 jr.;
  belastingtariefgroep 4)
  Voor 1-oudergezin ong. 107 % WML (met kinderen jonger dan 12 jr.;
  belastingtariefgroep 5)

  [Bron: COELO-rapport: 'Armoedeval: is ontsnappen mogelijk?]

  Voor alleenstaanden is het beeld wat vertekend omdat het rapport uitgaat
  van de fictie dat een alleenstaande gemiddeld minder huur betaalt voor
  zijn woning dan een meerpersoonshuishouden. Die 110% WML ligt dus in
  werkelijkheid hoger.
  Bij bovengenoemde WML-bedragen is t.o.v. een minimumuitkering 10%
  koopkrachtwinst gerealiseerd, volgens de berekeningen in het
  COELO-rapport.

  De onderste CAO-schalen bij regulier betaald werk liggen echter boven het
  minimumloon. Daar zit "ruimte" tussen. Conclusie moet dan ook zijn dat de
  'armoedeval' VOORAL EEN PROBLEEM IS BIJ DE BAANTJES DIE ZIJN GEMAAKT IN
  HET KADER VAN ADDITIONELE WERKGELEGENHEID EN DEELTIJDBANEN. Dus bv. werk
  via Banenpool, WIW, Melketiers ed. Met name sommige uitzendbureau's en
  bepaalde specifieke functies schijnen qua beloning nogal slecht uit te
  vallen.
  De 'armoedeval' is geen probleem voor de inkomens vanaf de onderste
  CAO-schalen en ZAL veelal geen probleem worden voor veel mensen in de
  bijstand voorzover ze zijn aangemerkt als 'fase 4 cli‰nt', hetgeen wil
  zeggen dat er (voorlopig) geen enkel uitzicht is op uitstroom naar
  betaald werk.

  Welke inkomensafhankelijke regelingen hebben de meeste invloed op de
  'armoedeval'?

  Niet de bijzondere bijstand of de kwijtscheldingen die je kwijtraakt bij
  werkaanvaarding, maar de snelle 'afbouw' van de huursubsidie 'hakt er
  in'. Volgens een eerder COELO-rapport (jan. 2000) veroorzaakt dit het
  grootste deel van de 'armoedeval'.
  Toch kan dit 'instrument' niet gemist worden of worden vervangen door
  'woonbonnen' o.i.d. met een vaste waarde, zoals VROM schijnt te willen.

  Ook zijn we er op tegen dat er allerlei oneigenlijke criteria in deze
  regeling worden ingebouwd, zoals het willen kijken naar de aard van de
  inkomensbron om daarmee dan te regelen dat iemand zonder betaald werk
  minder IHS krijgt of slechts tijdelijk IHS, zoals de VVD wil.
  Ook mogelijke criteria bij 'woonbonnen' dragen dit gevaar in zich.
  Wonen is een recht, of je nu betaald werk hebt of niet!
  "Chantage" en "pushen" in de richting van betaald werk m.b.v. het dreigen
  met korten of intrekken van de huursubsidie is in feite dreigen met
  ontzegging van een grondrecht
  omdat dit op vrij korte termijn leidt tot het verlies van de woning door
  geldgebrek en niet meer op te lossen huurschulden.
  Het helpt bovendien niet, omdat de redenen waarom iemand wel/niet betaald
  werk heeft, zoekt of kan zoeken, niet puur financieel zijn.
  Bovendien gaat het zowel om vraag als om aanbod dat met elkaar moet
  'sporen'. Rekensommen in de zin van: Er zijn zoveel vacatures en zoveel
  werklozen en dus snappen we niet waarom niet iedereen betaald werk heeft
  zijn van een dusdanig VVD en "Telegraaf" achtig simplisme, dat het riekt
  naar kwaadwilligheid. Alles verklaren vanuit 'financi‰le prikkels" is een
  miskenning van de realiteit en daarom misleidend, goedkoop en
  populistisch. Het zijn in feite 'werkgeverspraatjes'.
  Dit wil niet zeggen dat een financi‰le vooruitgang helemaal geen rol
  speelt: Het heet dat dit een mede-bepalende factor wordt als de
  koopkrachtverbetering per saldo 10% minimaal is. Is het minder of leidt
  werkaanvaarding zelfs tot achteruitgang van het besteedbaar inkomen, dan
  is het een remmende factor.

  Welke structurele oplossingen zijn er voor de armoedeval?

  Er zijn vele oplossingen bedacht en te bedenken, die in twee groepen
  kunnen worden ingedeeld: Sleutelen aan de bestaande praktijk en
  oplossingen die ingrijpender zijn.
  Uit het COELO-rapport blijkt dat het sleutelen aan inkomensafhankelijke
  regelingen in de bijzondere bijstand door bv. het maken van 'glijdende
  schalen', zodat het recht hierop niet verloren gaat boven de 100% WML
  maar meer geleidelijk, niet veel effect heeft. Ofwel: Het zet niet echt
  zoden aan de dijk.
  Uiteraard is de armoedeval ineens verdwenen als alle regelingen ineens
  domweg verdwijnen, maar i.t.t. wat ons de VVD-propaganda wil doen
  geloven, leidt dit niet tot opheffing van de werkloosheid, maar meer tot
  opheffing van de werkloze. Modern is het wel: Niet de werkloze HEEFT een
  probleem, maar de werkloze IS het probleem; dat is de achterliggende
  kern-gedachte plus een poging om het liefst voor (bijna) niks een flink
  blik loonslaven open te kunnen trekken.

  MAAR HOE DAN WEL?

  Wij stellen voor dat er het volgende moet gebeuren:

  1. Er zijn al diverse rapporten verschenen over de armoedeval en de
  'lappendeken' van bijzondere bijstandsregelingen voor mensen met een
  minimum-uitkering plus de per gemeente wisselende
  kwijtscheldingsmogelijkheden van gemeentelijke belastingen,
  waterschapslasten ed. Het moet dus mogelijk zijn om te bepalen wat
  huishoudens in Nederland gemiddeld extra krijgen indien zij alle
  mogelijkheden zouden gebruiken die er in hun situatie op dit gebied in
  hun gemeente zijn. Met dit extra bedrag worden alle minimumuitkeringen
  verhoogd. Tegelijkertijd wordt de bijzondere bijstand afgeschaft, behalve
  de 'hardheidsclausule' voor extreme situaties die niemand had kunnen
  bedenken, maar zich een enkele keer toch voordoen.

  Ook de mogelijkheid om kwijtschelding te krijgen van bv. gemeentelijke
  belastingen en het Waterschap wordt afgeschaft. Het principe is dat
  iedereen gewoon in staat moet zijn zijn/haar belastingen te voldoen.


  2. Het koopkrachtverlies dat mensen met een minimum-uitkering in de loop
  der jaren hebben geleden ten opzichte van mensen die betaald werk doen,
  is fors. Dit komt mede omdat jarenlang de koppeling van lonen en
  uitkeringen, die zorgt dat de uitkeringen de lonen volgen, buiten werking
  werd gesteld. Wij stellen voor, dat deze achterstand stapsgewijs wordt
  ingehaald.  Op deze wijze ontstaat om een voorbeeld te noemen, ook weer
  een bescheiden 'spaarcapaciteit' die er fictief en op papier nu ook is
  maar in werkelijkheid niet.  Geld voor de eerste 'stap' wordt gehaald uit
  de enorme besparing op de uitvoeringskosten bij de gemeenten als allerlei
  arbeidsintensieve regelingen op het gebied van bijzondere bijstand en
  gemeentelijke belastingen niet meer hoeven te worden uitgevoerd.

  3. Ook de bijstand wordt voortaan belastingtechnisch onder het
  bruto-netto traject gebracht, net als bij de lonen en de andere
  uitkeringen het geval is. Belastingaftrekposten worden niet in mindering
  gebracht op de uitkering. Op dit punt wordt de wet gewijzigd.
  Een van de voordelen is dat mensen met bv. extreme ziektekosten (bv.
  gezin met ziek kind en kosten die boven de dekking uitgaan van bv. de
  AV-Plus polis ook recht krijgen op teruggave van een deel van de kosten
  die niet vergoed worden.) Algemeen voordeel is, dat als de overheid via
  bv. een belastingmaatregel de goedkope aanschaf van bv. een computer wil
  stimuleren, ook mensen met een bijstandsuitkering formeel onder
  dergelijke belastingmaatregelen vallen.

  4. Het wettelijk minimumloon wordt verhoogd met hetzelfde bedrag als de
  bijstand wordt verhoogd. (Zie punt 1.) Dit gebeurt om zowel
  technische redenen - dit loon kan uiteraard niet lager zijn dan
  een bijstandsuitkering - en anderzijds om degenen met additionele banen
  die het minimumloon ontvangen, tegemoet te komen. Uiteraard wordt
  hierdoor het werkgeversdeel loonbelasting en premies en het werknemers
  'bruto-netto' traject ook hoger. Om enerzijds de belastingsystematiek
  niet te verstoren (zoals de Wet Vermeend/Moor deed met allerlei negatieve
  effecten op bv.  de huursubsidie) maar anderzijds de loonkosten 'aan de
  onderzijde' niet te laten stijgen, wordt een deel van loonbelasting en
  premieafdracht voor werkgevers 'buiten invordering' gesteld. Simpel
  gezegd: Alles moet gewoon worden opgegeven, maar niet alles hoeft aan de
  fiscus te worden afgedragen. Het effect is tevens dat het minimumloon
  dichter bij de onderste CAO-schalen komt te liggen. Tussen bonden en
  werkgevers wordt afgesproken dat dit geen extra loonopdrijvend effect
  gaat hebben op deze CAO-lonen. Iets extra's krijgt men in feite al omdat
  is aangekondigd dat het arbeidskostenforfait nog iets meer verhoogd zal
  worden dan aanvankelijk in het nieuwe belastingstelsel was voorzien.

  5.  Omdat bijzondere bijstand en kwijtscheldingsbeleid in dit scenario
  niet meer bestaan, is een deel van de armoedeval verdwenen.  Resteert het
  effect van de huursubsidie op de armoedeval. Dat is fors.  Enerzijds is
  het inkomensafhankelijke principe van de huursubsidie niet te vermijden
  als je tenminste recht wilt doen aan het idee: Hoe meer koopkracht, hoe
  meer huur je op eigen kracht kunt betalen, anderzijds verloopt de afbouw
  in de inkomens/normhuur tabellen zodanig dat vooral alleenstaanden al bij
  een loon van 103% WML het hele recht op huursubsidie al verdwenen is!
  Het was indertijd bij de invoering van het 'nieuwe' huursubsidiesysteem
  een misvatting om te menen dat de verbeteringen ook alleenstaanden ten
  goede zouden komen...

  Bij huursubsidie gaat het om het belastbaar inkomen en de 'normhuren',
  d.w.z.  dat stuk van de huur waarvan wordt aangenomen dat je dat helemaal
  zelf kunt betalen.
  Voor een alleenstaande vanaf 23 jaar is bij het laagste belastbare
  inkomen de normhuur f349,- in
  het huursubsidietijdvak 1999-2000. Probleem is dat die normhuur bij een
  inkomensstijging al snel de pan uitrijst.
  Probleem twee is dat die inkomensstijging in de tabel gaat in stapjes van
  f500,-/jaar belastbaar inkomen. Elke f500,- stijging op jaarbasis geeft
  een sprong naar boven qua 'normhuur'.
  Over het feit dat die sprongen niet eens gelijkmatig gaan, hebben we het
  dan nog maar niet eens. In de gezinstabel gebeurt qua systematiek
  hetzelfde, alleen minder heftig.
  Simpel gezegd: De huursubsidie bouwt te 'schokkerig' en te snel af bij
  een stijgend inkomen. Als dit in grafiek wordt getekend stelle men zich
  traptreden voor waarvan de horizontale delen niet even lang zijn en ook
  nog te kort om je voeten goed neer te zetten en de verticale delen niet
  even hoog zijn. Bovendien loopt de trap ook nog te steil omlaag...  Voor
  je het weet rol je de trap af en dat nu is exact wat er gebeurt m.b.t.
  huursubsidie en 'armoedeval'! Dit 'kermis-ontwerp' moet worden aangepast.

  Om het 'armoedeval' effect te verminderen zal de 'trap' allereerst minder
  steil moeten zijn:

  a. De huursubsidie eindigt dan bij ongeveer 150% WML.

  b. De huursubsidie bouwt af in inkomensstapjes van bv. f100,- belastbaar
  inkomen per jaar.

  c. De aan deze inkomensstappen gekoppelde normhuren moeten gematigder
  stijgen. Je verliest in de alleenstaandentabel bij elke f500,-/jaar
  inkomensverbetering ongeveer f240,- IHS is 48% van de
  inkomensverbetering! Door bv. bij stapjes van f100,-/jaar belastbaar
  inkomen de normhuur/mnd f1,- te laten stijgen, is f12,- normhuur/jaar
  wordt nog maar 12% van de inkomensverbetering verloren.

  Het bovenstaande is erop gebaseerd dat de huur zit tussen het niveau
  van de normhuren voor minima en de (kwaliteits)kortingsgrens, dus tussen
  f349,- en f611,- Het deel van de huur boven de bij een bepaald inkomen
  horende normhuur en f611,- wordt nl. kostendekkend voor 100%
  weggesubsidieerd. Stijgt de normhuur met f20,-/mnd dan verlies je ook
  f20,-/mnd IHS.

  HET BOVENSTAANDE IS IN GROTE LIJNEN HET IDEE HOE DE HUURSUBSIDIE
  VERANDERD KAN WORDEN ZONDER DAT DE SYSTEMATIEK "INKOMEN VERSUS NORMHUUR"
  VERANDERD HOEFT TE WORDEN.
  Door op deze manier te 'schuiven' verdwijnt grotendeels het negatieve
  effect van de huursubsidie op de armoedeval. Bij de uitwerking wordt
  uiteraard rekening gehouden met de voorgestelde verhoging van de ABW
  door de laagste inkomenstabel (Van f0,- tot minimum) met dat bedrag op
  jaarbasis te verhogen. (Hierna volgen dus stapjes van bv. f100,-)

  Te verwachten reacties:

  Uiteraard zal onmiddellijk worden geroepen dat een dergelijke
  huursubsidie maatregel 'onbetaalbaar' is; het hardst door diegenen die
  zelf op hun hypotheekrente 50% tot 60% terugkrijgen van de
  inkomstenbelasting. Naar analogie daarvan zou de huursubsidie moeten
  stijgen bij een toenemend inkomen...

  Voortdurend wordt gesproken over 'meevallers' bij de overheid en over hoe
  rijk we zijn 'met z'n allen', maar de politieke wil om structureel met de
  armoedeval af te rekenen ontbreekt...

  Als de 'dekking' van deze huursubsidiemaatregel niet uit de 'meevallers'
  mag komen, zou gedacht kunnen worden aan het afbouwen van de
  hypotheekrente aftrek op de eigen woning tot een voor iedereen gelijk
  percentage, bv. 33,3 procent (eenderde deel) of de laagste
  belastingschijf, pakweg 36 procent. Deze jaarlijks terugkomende besparing
  kan deels ingezet worden om de armoedeval-effecten van de huursubsidie er
  goeddeels uit te halen.


  Tenslotte:

  Als de armoedeval-effecten van bijzondere bijstand, kwijtscheldingsbeleid
  en huursubsidie zijn verdwenen onder gelijktijdige compensatie van de
  negatieve effecten die opheffing van de gemeentelijke
  inkomensondersteunende maatregelen met zich mee brengt, is in elk geval
  geldelijke vooruitgang bij het aanvaarden van laagbetaald werk een feit.

  Datum: 23/05/2000                                      Vereniging P.E.L.



----------------------------- End forwarded message --------------------------
--

----------------------------- End forwarded message --------------------------
--

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********