Betuwelijn-referendum

[H. van Meeteren]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

At 12:18 13-07-2000 Thursday, Erik van den Muijzenberg wrote:

>REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl
>
>At 23:29 12-07-2000, H. van Meeteren wrote:
>
> >Of een burger "in staat is" om te oordelen is in wezen een elitistische
> >vraag. De vooronderstelling is dat "de burger' minder oordeelsvermogen zou
> >hebben dan een expert, een politicus of een volksvertegenwoordiger. Die
>
>Dat hoeft niet zo te zijn. Men zou ook kunnen zeggen: 'de burger'
>heeft het te druk met haar of zijn baan en persoonlijke beslom-
>meringen en is *daardoor* niet in staat het belang van de Betuwe-
>lijn te beoordelen.

Dat kan. Dan verkiest die burger voor democratische abstinentie. Waar het 
om draait is: een mega-project als de Betuwelijn, gefinancierd uit middelen 
die *de burger*  bij elkaar heeft gewerkt, moet minimaal via een 
democratische raadpleging aan die burger worden voorgelegd. Zo'n project 
kan je niet door een parlement jassen (inclusief, blijkt nu, incorrectie 
voorlichting) en door de samenleving heenjassen, zonder het genereren van 
een democratisch draagvlak. Dat draagvlak moet eerst maar eens getoetst 
worden. Dat lijkt me niet teveel gevraagd van onze bestuurders.

>Of althans minder goed dan iemand wiens beroep het is om een dergelijk 
>oordeel te vellen.

Daar zit voor mij de angel. Iemand wiens beroep het is een oordeel te 
vellen zou het beleid gaan bepalen, de toekomst van het land richting gaan 
geven etc. Nee, principieel onjuist. In een democratie geeft de *bevolking* 
(demos) via (tele)democratische instrumenten die richting aan. De 
uitvoering, de details,  kunnen we vervolgens aan experts en 
beroepsbeoordelaars overlaten.

> >vooronderstelling klopt niet. De burger heeft eenvoudigweg *het
> >democratische recht* op zijn (haar) maximalisatie van zelfsturing. Dat is
> >een democratisch credo. Een principe. Met domheid of slimheid heeft dat
> >recht niets van doen.
>
>Die domheid of slimheid maakt u er van. Feitelijk een stropop.

"Niet in staat zijn" werd door mij mede aldus geïnterpreteerd.  U schreef: 
"Of denkt Hein van Meeteren dat de Nederlandse burgers in staat zijn en 
tijd hebben om de  onderzoeksrapporten van allerlei instanties door te 
lezen, het werk te doen dus wat de Tweede Kamerleden" feitelijk hadden 
moeten doen, en op basis van dergelijke iets minder subjectieve informatie 
een beslissing te nemen? ".
U meent dus, mij corrigerend, dat de burger *wel degelijk*  in staat is, 
qua vermogens, om dit werk te doen. Mooi. we zijn het eens. Dat is een stap 
voorwaarts. Mijn pleidooi nu, in dit licht, is om die burgers nu ook de 
*middelen*  te geven om meer zelfsturend te worden. Ik zie in de ICT een 
zee aan mogelijkheden.

>Terzijde: als de burger het democratisch recht heeft op maxi-
>malisatie van zelfsturing, waarom houdt u dan zo hardnekkig
>vast aan een erfelijk staatshoofd met bevoegdheden die verder
>gaan dan folklore? Is dat niet tegenstrijdig?

Niet in het minst. De constitutionele monarchie geeft het Koningshuis zo 
weinig formele invloed op het landsbestuur, dat ik het als irrelevant voor 
dit onderwerp beschouw.

> >In andere tijden waren er andere principes: absloute heersers moesten
> >heersen, zelfs als ze te dom waren om tot tien te tellen. Eeuwen lang heeft
>
>Dat is niet helemaal waar. Is het niet zo dat de Duits keizer
>werd *gekozen* door de heersertjes van de Duitse Bond?
>Ik neem aan dat daarbij niet werd gekozen voor de grootste
>sukkel onder hen. Ook buiten Europa kende men de figuur van
>een gekozen absoluut heerser, dacht ik, en in sommige gebie-
>den in Afrika is dit op lokale schaal nog zo.

Dan heeft u het waarschijnlijk over vormen van getrapte verkiezingen en van 
censuskiesrecht. In de feodale tijd kwam het ook voor dat edelen hun vorst 
"kozen'. Met democratie heeft dat niets van doen. Ook diktators schrijven 
wel eens verkiezingen uit, met één partij en één kandidaat, bijvoorbeeld. 
Zelfs in fascistische regimes werden "verkiezingen" gehouden. U begrijpt 
hopelijk dat ik andere vormen van democratische zelfsturing voor ogen heb.

> >In een democratie hebben we andere principes.
>
>In een democratie berust de macht bij het volk.
>Maar ook daar valt wel iets op af te dingen. In Athene was
>slechts 10 procent van de populatie gerechtigd te beslissen
>over het beleid. In Zwitserland - nog zo'n bakermat der
>democratie - waren vrouwen tot voor kort uitgesloten.
>Het is maar hoe je 'het volk' definieert.

Dat staat niet ter discussie. Sinds wij in NL het algemeen kiesrecht kennen 
bestaat dit soort uitsluitingen niet meer.

> >Intelligentie of oordeelsvermogen, ze zijn hulpmiddelen in het
> >besluitvormingsproces. Informatie eveneens. De vraag waar het werkelijk om
> >draait: wie heeft het principiële recht het beleid van het land richting te
> >geven. De strategische lijnen uit te zetten. Een regering? Een politieke
>
>Bij ons: de meerderjarige burgers, voor zover compos mentis.
>Eens in de vier jaar geven zij het beleid van het land rich-
>ting door voor een bepaald programma te stemmen.

Ja, het systeem dat sinds 1848 bestaat. De indirecte  (vertegenwoordigende) 
democratie. Anno 2000, meen ik, is het mogelijk de democratie meer direct 
te maken. We hebben daartoe de noodzakelijke communicatiemiddelen 
ontwikkeld. Overigens geven de burgers maar zeer ten dele `het land 
richting' met hun ééns-in-de-vier-jaar-stem. D66 heeft dit altijd al een 
problem gevonden.

>Ik haal even een passage uit een eerder bericht van u terug:
>
> >>>Ja, er wordt draagvlak gevraagd. Dat gebeurt vaker met referenda. Of zou
> >>>vaker moeten gebeuren. Ik snak bijvoorbeeld  naar en referendum over de
> >>>Betuwelijn. Ik vrees namelijk dat daaronder weinig draagvlak bij de
> >>>bevolking zit. Toch stoomt den regeering immer voorwaartsch.
>
>Moet ik nu uit uw idealistische betoog opmaken dat u verwacht
>dat het inzetten van ICT tot meer draagvlak onder de Betuwe-
>lijn zal leiden?

Neen. ICT kan ingezet worden voor meer raadpleging van de bevolking. 
Minimaal regelmatige peilingen, maximaal telereferenda met bindend 
karakter. De ICT is ook zeer goed te gebruiken als hulpmiddel bij het 
voorlichten, informeren en organiseren en uitvoeren van brde 
maatschappelijke discussies.

>Als dit zo is, kunt u dan aangeven *hoe* het inzetten van ICT
>tot meer draagvlak zal leiden?

Het draagvlak ligt, als het gemeten wordt, uiteraard bij de bevolking.

>Op welke wijze wilt u ICT inzetten?
>Wilt u ICT inzetten om voor de burger meer informatie te genereren?

Ja.

>Wilt u ICT inzetten om meer informatie toegankelijk te maken voor de burger?

Ja.

>Wilt u ICT inzetten opdat de burger meer informatie kan verwerken per 
>tijdseenheid?

Als dat technisch is te realiseren: ja.

>Wilt u ICT inzetten om het probleemoplossend vermogen van de burger te 
>verbeteren?

Een goed geïnformeerde burger, die genoeg materiaal heeft om een afgewogen 
oordeel te vellen kan democratisch bijdragen aan een oplossingsrichting 
voor een vastgesteld maatschappelijk probleem.

>Wilt u ICT inzetten om burgers elders te laten stemmen in plaats van in 
>een stemhokje?

Zou kunnen. De romantiek van het stemhokje mag blijven, wat mij betreft. 
Een parallel systeem van computergestuurd stemmen kan de keuzemogelijkheden 
vergroten.

>Wilt u ICT inzetten om de werkdag van de burger te verkorten
>zodat de burger meer tijd over heeft om na te denken over
>de richting van het beleid?

U schuift nu naar de inhoud van beleid, en gaat weg van de technische 
mogelijkheden van ICT. ICT is geen oplossing voor *inhoudelijke* problemen, 
maar draagt bij aan de technische mogelijkheden voor burger om sneller, 
doelmatiger en directer van zijn/haar democratische rechten gebruik te 
maken. Indien verkorting van arbeidstijd een meetbaar en vastgesteld issue 
is, dan kan ICT bijdragen het (tele)democratische besluit tot ATV te realiseren

>ICT kan wel *meer* informatie genereren, maar informatie
>die er werkelijk toe doet blijft schaars.

Daar ligt inderdaad een uitdaging voor ïnformatie-makelaars".

>Overvloed betekent alleen maar dat de waarde per hoeveelheid daalt,
>zoals hier de afgelopen week uitgebreid is gedemonstreerd.

Kan zijn. Daarom is het de taak van ICT-ers die zich inzetten voor meer 
democratie om informatie niet alleen toegankelijker te maken, maar ook 
waardevoller, gebruiksvriendelijker. Iemand random overstorten met 
informatie helpt inderdaad weinig bij meningsvorming en oordeelsvormimng.

>En wat kan ICT oplossen aan het fundamentele probleem dat
>de een een vraagstuk in tien minuten kan doorgronden en
>de ander na tien jaar nog niet?

Dus toch domheid/slimheid?
Maar het maakt niet uit, ook degenen die wat langzamer van begrip en 
verwerking zijn hebben, als democratisch principe, het recht gelijkwaardig 
mee te doen met het democratische proces. Of mogen alleen de slimsten van 
de klas bepalen waar het schoolreisje naartoe gaat? (nu bepalen de 
klassenvertegenwoordigers en de meesters het).

>Zolang er verschillen blijven bestaan in het probleemop-
>lossend vermogen van mensen zal de vraagstelling van een
>referendum zich noodzakelijkerwijs moeten richten op het
>laagste niveau. Iedereen zal het vraagstuk moeten kunnen
>begrijpen. Maar zal de simplificatie die daarvoor nood-
>zakelijk is het draagvlak onder het besluit vergroten?

Dat moeten we eerst maar eens meten. Maar inderdaad: in een democratie 
moeten alle groepen, ook de minder begaafde, of de kansarmere, zelfs de 
bevolkingsgroepen  die wat langzamer van verwerking zijn, de kans krijgen 
volwaardig en gelijkwaardig mee te doen. De snelleren moeten dan maar even 
geduld hebben.



Hein  van Meeteren
 Amsterdam
heinwvm at palm.a2000.nl  

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********