Geweld en media: oorzakelijkheid en perspectief?

[B.Buma]

Henk,

Ik was zomaar opeens helemaal onder de indruk en vol spanning las ik door
naar de conclusie

en toen bleek die er niet te zijn
de hele laatste allinea mist als schimp weer iedere onderbouwing
wat jammer.

Bo




> Beste zwaluwen,
>
> Ik kom nog even terug op de lange draad over 'geweld en media'. Een van
die
> onderwerpen waarover langdurig kan worden ge-emmerd. Onze eigen Juffouw
> Ooievaar (Sorgdrager) is er nog klein mee gebleven toen ze justitiebaas
was.
> Die wilde de informatievrijheid nog wel opofferen aan een geweldschip in
de
> tv en pc. In haar diensttijd durfden sociologische en juridische
warhoofden
> dan ook te beweren (1997) dat de helft van de bevolking slachtoffer was
> (geweest) van huiselijk geweld. Het zou toch eens tijd worden als we de
> bedrijfscultuur bij ambtenaren en hulpwetenschappers nader bekeken. Want
het
> gaat toch om de causaliteit, het verband tussen observatie (wat je ziet of
> kunt zien) en tijd of ruimte. Is iets coincidentie of bestaat er een
> oorzakelijk verband in een bepaalde volgorde?
>
> Ook bij de Unesco bestaat natuurlijk belangstelling (al sinds de jaren
'70)
> naar een eventueel verband tussen media(geweld) en sociaal of individueel
> geweld. En inderdaad zie je dat zware kijkers (dus niet zij die uitvoerig
> meer kranten lezen!) vaak tweemaal zoveel geregistreerd gewelddadig gedrag
> vertonen. Dat blijkt uit longitudinaal onderzoek van R. Huesmann en de
> Unesco-groep rond J. Groebel, dat blijkt ook uit de meer incidentele maar
> talrijker surveys vanuit de zg. cultivatie-theorie (zie onder). Toch luidt
> de generale conclusie steeds: er is wel coincidentie (samenvallen van twee
> verschijnselen), maar causaliteit qua onderlinge afhankelijkheid en
richting
> (wat eerst?) is nergens aangetoond. Dus: een zware kijker is vaak
crimineler
> (of laat zich als minder sluwe vaker signaleren), maar hoe het verder zit
> weten we niet. Anders dan bij het massaal onderzoek naar het verband
> roken-longkanker een zeker causaal verband, maar niet definitief omdat
> genetische factoren te weinig bekend zijn etc.) is er bij media-geweld nog
> geen stukje causaliteit aangetoond. Een belangrijk (cultureel) probleem
> vormt de definitie van geweld: verschilt de perceptie per subcultuur of
> sociale klasse,  verschilt geweld per mediagenre (krant, tv, soap,
> documentaire etc.)? Ook globaal kan de definitie sterk verschillen: in de
> USA zijn vaak laag opgeleide mensen zware kijker terwijl in Brazilie ook
> hoog opgeleide vrouwen tot de stevige consumenten behoren.
>
> Dus, waarom geloven we wel dat het helpt wanneer de chirurg een
blinde-darm
> verwijdert, maar accepteren we niet dat er geen causaal verband bestaat
> tussen media en geweld? Dat komt door onze fixatie op geweld dat we vanuit
> onze kennis niet kunnen of willen verklaren. In de middeleeuwen zochten ze
> een heks als bliksemafleider, in de huidige moderniteit zoiets abstracts
als
> telecommunicatietechniek of een oorlogsmisdadiger in Verweggistan - die in
> Nederland mogen natuur braaf 'asielzoeker' met vergunning blijven, anders
> komt onze cultuurgebonden classificatie van mensen in de war. Het jammere
is
> nu dat ook op deze lijst de mythe wordt voortgezet. Een paar honderd jaar
> terug vond de elite het lezen van boeken door de gewone man maar
gevaarlijk
> en dus overbodig (katholieken werd zelfs afgeleerd de Bijbel te lezen), nu
> bijten profeten zich vast in kapitalisme of communisme, of geven ze de tv
en
> de pc overal de schuld van (weet u nog wel, McLuhan: the medium is the
> message, en, brainwashing under freedom). Wie voor intelligent wil
doorgaan
> slaat op hol met 'functioneel geweld', 'zinloos geweld' of 'het
millennium'
> (omdat 'fin de siecle' al gedateerd was). Als het maar ongrijpbaar
blijft...
>
> Voor de paar intellectuelen op deze lijst die nu nog dit stukje lezen wil
ik
> als geacht voddenkoopman een paar perspectieven bieden voor een
toekomstige
> orientatie - inderdaad, de managers, juristen en telecommers schrijf ik
af.
> De perspectieven jat ik uit de stapel met zo'n vijftien theorieen in de
> communicatie- en informatiewetenschap.
>
> - Bestaat er een verband in tijd tussen een presentatie (in een medium) en
> de publieke conversatie (agenda setting: meten via inhoudsanalyse
> tekst/beeld/opmaak en enquete onder publiek)? Soms voor enige tijd.
Probleem
> is dat de publieke aandacht vaak los staat van de wijze waarop men over
een
> probleem denkt. Je weet dus niet wat het effect van een hype is.
>
> - Komt mediaconsumptie voort uit individuele behoeften en zijn die
behoeften
> manipuleerbaar (uses-and-gratification)? Probleem is hier welke
afhankelijke
> variabele je het belangrijkst vindt.  Reken je vanaf het medium of het
> individu? Zijn de behoefte-categorieen als verstrooiing, sociaal contact
of
> educatie wel onderling te scheiden (wie bepaalt dat?) en verschillen ze
ook
> niet tussen media en publiek (non-parallelliteit)? De NOS-criteria voor
> programma-classificatie zijn dan ook vrij willekeurig en daarom weinig
> omstreden! Je moet toch wat, denken ze daar.
>
> - De mate waarin mensen informatie in zich opnemen is meetbaar aan de
> verhoogde activiteit in een bepaalde richting (dynamisch
transactionalisme).
> Hier spelen herhaling en intensiteit een rol. Bij oorlogsdreiging of
> openbaar geweld dichtbij reageren mensen direct, maar bij 'mindere', meer
> alledaagse affaires worden reacties diffuus (komt mede doordat psychologen
> bij hun experimenten vooral jonge studenten proefpersoon laten zijn).
>
> - Mensen accepteren slechts informatie op grond van cognitieve
consonantie:
> alleen waar ze het al globaal mee eens zijn, nemen ze op. Hierover zijn
> torens vol boeken geschreven ter bevordering van het cultuurpessimisme: de
> echte waarheid wordt niet gehoord omdat het plebs dan cognitief dissonant
> is, alsmaar tv kijkt, racistisch zou zijn etc. Kortom, dit perspectief
wordt
> nog wel eens elitistisch gebruikt.
>
> - (Massa)media socialiseren mensen door hun massale en langdurige
> aanwezigheid (cultivatie). Media vervangen instituties als religie, gezin
en
> gemeenschap, de individu kan a-socialer worden. Maar als cultuurproducent
> zijn media ook zelf weer afhankelijk van de consumenten. Daarom is het
> belangrijk om (via kijkersonderzoek, observatie) het hele mediaproces te
> analyseren als een interactie: de producenten, consumenten, hun
> wereldbeelden, de relatie tussen exposure en gedrag (of opvattingen) van
> kijkers, de opvattingen over het verschil tussen fictie en nonfictie e.d.
> Kritiek is hier dat onderzoek zeer omslachtig is en daarom vaak verengd
> wordt tot kijker-geweld analyses o.i.d. omdat de opdrachtgevers niet zijn
> geintereseerd in culturele analyses.
>
> Er zijn nog veel meer, vaak veel interessanter, conspiratiever
> perspectieven. Maar de bovenstaande zijn het meest bruikbaar voor het
> onderuit halen van politiek bijgeloof rond media en domme kijkers.
Algemene
> tip: kijk vooral naar het belang of de positie van degenen die ex office
de
> media aanklagen om zo indirect het volk te beschimpen. Misschien zijn het
> wel elitaire hufters die hun machtshonger ook ideologisch willen
> onderbouwen? Wie weet. Daarom dit verhaal.
>
> Henk Vreekamp, Utrecht
>
> **********
> Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst
(D66 at nic.surfnet.nl).
> Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
> Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het
tekstveld alleen: SIGNOFF D66
> Het on-line archief is te vinden op:
http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
> **********
>

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********