Statistiek liegt niet (2)

[Henk Vreekamp]

Beste niet-zingende kanaries,

Begin januari regende het criminele statistieken. Ik vroeg toen om bezinning:

- Zoek hier de redeneerfout:
D66 ledental 1994       14.000
             1999       10.000
                       - 4.000
Binnen D66 daalt het intellectueel peil.

Iemand reageerde met: dat stijgt natuurlijk (grap). De essentie: aan cijfers
wordt een niet nader geduide kwaliteit toegekend. Vraag, conclusie en
cijfers worden door elkaar gehaald (de cijfers ontlenen hun quasi-betekenis
achteraf aan de conclusie), het aggregatieprobleem. Er wordt nl. niet
gedifferentieerd naar opleiding, intellectuele productie etc. Er bestaat
alleen een getallenmystiek, geen validiteit tussen aantallen en welke
conclusie dan ook. Tenslotte gaat het bij partijleden, net als bij
misdadigers, om een zg. convenience sample: het gaat om mensen die zichzelf
opgaven of die zich lieten pakken of gepakt werden in verband met een
justitiele campagne.

En dan heb je op het vlak van de platte cijfers, de beschrijvende statistiek
nog een probleem, de 'ecological bias'. Ofwel, (culturele) omgevingsfactoren
bepalen toegankelijkheid tot bepaalde informatie en de bereidheid tot
bepaalde antwoorden. Menigeen herinnert zich nog de commotie tijdens de
parlementaire IRT-enquete toen een criminoloog meldde dat in bepaalde
'Turkse' straten in Amsterdam 50% bekend was bij de politie. De suggestie
hierachter was: alle mannen, of, de mannelijke personen uit 50% van de
huishoudens. Niemand vroeg toen (schrik, taboe) daarop door, bijv. in
hoeverre de (ecologische) ontoegankelijkheid tot de Turkse vrouwen een rol
speelt in deze lokale misdaadcijfers, of er speciale politierazia's waren
gehouden (convenience), etc. Een bekender voorbeeld: IBM-medewerkers zullen
vrijwel altijd positief staan t.o. informatisering etc., artsen zullen meer
of beter geformuleerde kritiek hebben op het zorgstelsel.

Kortom, veel statistiek leidt tot een doolhof. Zou er bij onthaasting minder
door het rode licht worden gereden? Heerlijk, politiek op basis van
getalsmystiek.

Henk Vreekamp, Utrecht

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********