de gekozen burgemeester

Sat Jan 1 06:23:27 CET 2000

>From: "E.Th. Krol" <E.krol at net.HCC.nl>
>To: "Digitaal Cafe D66" <d66 at nic.surfnet.nl>
>Subject: de gekozen burgemeester
>Date: Fri, 31 Dec 1999 14:56:03 +0100
>
>De gekozen burgemeester. Het is langzamerhand een slogan geworden, waar je
>niet meer over nadenkt, omdat ie zo logisch lijkt. Op deze lijst lijkt het
>ook geen echt discussiepunt. Vraag een willekeurige burger op straat wie de
>baas is in zijn gemeente en 9 van de 10 keer zul je horen: de burgemeester.
>Logisch dat je zo'n man dan wil kiezen. Maar wat is de werkelijkheid?
>
>1. de gemeenteraad is volgens de wet de baas in de gemeente
>
>2. de burgemeester heeft geen stem in de gemeenteraad; hij is slechts
>technisch voorzitter.
>
>3. een burgemeester heeft formeel en praktisch geen of nauwelijks invloed
>op de politiek. In de meeste gemeenten heeft een burgemeester geen politiek
>gevoelige portefeuilles. Hij/zij doet niet mee aan het politieke spel dat
>voorafgaat aan de besluitvorming in de raad. Het machtscentrum in de
>gemeentepolitiek zijn de fracties, de burgemeester maakt daar geen deel van
>uit, zit daar niet bij. In het fractieberaad voorafgaand aan de
>raadsvergadering worden de standpunten bepaald. Een burgemeester wordt,
>anders dan een wethouder, ook nooit in "zijn" raadsfractie ter
>verantwoording geroepen.
>
>4. de enige stem die de burgemeester heeft, is de stem in b. en w. Dat
>college is echter hoofdzakelijk een (de raadsbesluiten) uitvoerend orgaan.
>Ook in b. en w. worden belangrijke en politiek gevoelige raadsvoorstellen
>alleen maar behandeld na politiek vooroverleg in de raadsfracties. En daar
>is de burgemeester opnieuw een buitenstaander.
>
>
>
>(De bevoegdheden van de burgemeester als zelfstandig bestuursorgaan op het
>gebied van openbare orde, politie e.d. zijn behoudens een enkele
>uitzondering politiek niet of nauwelijks interessant. Die blijven hier wat
>mij betreft buiten beschouwing.)
>
>
>Kortom: we hebben het over een functionaris zonder politieke macht (als hij
>al een beetje macht heeft, dan is die niet ontleend aan zijn bevoegdheden,
>maar aan zijn persoon). De huidige rol van burgemeester als bewaker van de
>wet, de bestuurlijke processen, technisch voorzitter, receptieganger,
>directeur gemeentelijke felicitatiedienst, linten-doorknipper en -uitreiker
>vraagt op geen enkele manier om een verkiezing door het volk.
>
>Vanwaar dan toch die roep om verkiezing? Ik denk dat de roep om verkiezing
>is gebaseerd op een sterke overschatting van (of zelfs onbekendheid met) de
>taak van een burgemeester. De ketting en de vele foto's in de krant hebben
>kennelijk hun werk gedaan.
>
>Voorstanders van verkiezing van de burgemeester pleiten zonder dat erbij te
>zeggen (of te vermoeden?) voor een geheel andere taak van de burgemeester
>en tegelijkertijd voor het op zijn kop zetten van de gemeentelijke
>bestuurlijke constellatie.
>
>
>Als je een burgemeester gaat kiezen, maak je van hem een 100% politieke
>figuur. Dan moet hij een politiek interessante portefeuille in b. en w.,
>dan heeft hij een achterban, waarmee hij moet overleggen. Dan wil hij in de
>raad wat te vertellen hebben, meestemmen e.d.. Dan is er feitelijk geen
>verschil meer met een wethouder. Maar wat wordt zijn relatie met de
>raadsleden of de andere wethouders, waarvan de meerderheid uit dezelfde
>partij zal komen? Een super-wethouder met meer macht dan de andere? Waarom?
>Hoe? Het wordt een politiek rare, wat bungelende figuur, die niet past in
>de huidige constellatie. En dan wil ik het nog niet eens hebben over het
>Westbroek-risico. Ik ben overigens benieuwd of de commissie Elzinga deze
>problemen oplost, ervan uitgaande dat zij kiest voor een (deels?) gekozen
>burgemeester. Volgens mij zijn ze onoplosbaar.
>
>Die huidige constellatie is eigenlijk heel helder en democratisch perfect:
>wij kiezen raadsleden, die zijn de baas; uit de raad worden wethouders
>gekozen voor de beleidsvoorbereiding en uitvoering en die kunnen in de raad
>ter verantwoording worden geroepen. Uit democratisch oogpunt is er op
>gemeentelijk niveau geen enkele behoefte aan nog een door het volk te
>kiezen bestuurlijk orgaan. Hoe kan zo'n politiek zwaardere figuur nu als
>voorzitter van b. en w. en de raad functioneren? Hij krijgt vijf petten op:
>hij is zowel zelfstandig bestuursorgaan (politie e.d.), lid van b. en w. en
>de raad en voorzitter van beide. Als dat niet fout loopt, weet ik het niet
>meer. Het wordt gegarandeerd een bestuurlijke janboel. Niks democratische
>verbetering.
>
>
>Het enige dat eigenlijk een discussie over de burgemeester rechtvaardigt,
>is de wat rare, dubbele positie, die hij nu heeft. Zoals hiervoor al
>aangestipt: zelfstandig bestuursorgaan (misschien 10% van zijn taak) en
>voor de rest zetbaas van de Kroon (eigenlijk gewoon een ambtenaar), die dan
>ook nog eens lid met stemrecht is van b. en w. en lid zonder stemrecht van
>de raad. Een combinatie van (door de Kroon benoemde) ambtenaar en een
>beetje volksvertegenwoordiger, iets wat niet samengaat. Het gekke is dat de
>discussie daarover niet gaat, terwijl dat m.i. wel een betere invalshoek
>zou zijn. Dan kun je n.l. stellen: òf we maken hem
>100%-volksvertegenwoordiger (dus laten kiezen door het volk) òf we
>ontpolitieken hem volledig en we maken van hem een functionaris zonder
>volksvertegenwoordigertrekken. Als D66'er in hart en nieren kies ik voor
>dat laatste. We moeten dan wel nadenken over een paar wijzigingen in zijn
>positie. Zoals bijv.: geen lid meer van b. en w. en in dat college geen
>enkele portefeuille en geen stem. Net als in de raad zou hij in b. en w.
>hooguit technisch voorzitter kunnen zijn.
>
>Wat doet hij verder: hij bewaakt de naleving van de wetten (geen
>Ceteco-affaires), hij is in de regelmatig wisselende samenstelling van met
>name b. en w. een continue, boven de politiek staande factor (kan
>kwaliteitsverhogend werken), hij zorgt voor een link naar de Kroon/de
>ministeries (handig en verstandig) en hij blijft voor de inwoners degene
>die de gemeente vertegenwoordigt bij alle niet-politieke zaken als feest,
>droefenis, jubilea, opening, lintjes etc.
>
>Conclusies: kies voor de benoemde burgemeester, dat zou de nieuwe leuze
>voor D66 moeten worden. Een gekozen burgemeester tast de heldere, 100%
>democratische gemeentelijke bestuurlijke structuur aan en werkt
>democratisch gezien contra-productief. Er is uit democratisch oogpunt geen
>enkele behoefte aan een nieuw, verkiesbaar bestuursorgaan in de gemeente.
>De burgemeester is geen volksvertegenwoordiger en moet dat ook niet worden.
>Getrapt kiezen, door de raad, is ook kiezen, met dezelfde nadelen vandien.
>
>Wie echt wat aan verbetering van de gemeentelijke democratie wil doen, is
>voor handhaving van de bestaande bestuursstructuur en richt zijn/haar
>pijlen op versterking van de positie van de gemeenteraad. Bijv.: meer
>dualisme, de raad het recht geven op het zelf houden van hoorzittingen met
>echte deskundigen, wellicht ook een "ontpolitiekte"  burgemeester e.d.
>
>De burger zit helemaal niet te wachten op een gekozen burgemeester. En er
>is ook uit een oogpunt van kwaliteit (van de huidige burgemeesters) geen
>enkele noodzaak om van benoeming af te stappen.
>
>Heb ik nog medestanders of is de strijd al gestreden?
>
>(sorry voor de lengte, maar ik moet het lijst-discussiëren nog leren )
>
>mvg,
>
>
>Ekko Krol
>
>Wassenaar
>
>---------------------------------------

______________________________________________________
Get Your Private, Free Email at http://www.hotmail.com

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********