WAO: Paard Achter De Wagen

[Henk Vreekamp]

REPLY TO: D66 at nic.surfnet.nl

Beste lijsters,

Afgelopen week kwam het zoveelste rapport over toename van het aantal
WAO-afgekeurden. De controlerende LISV stelt dit keer dat de WAO door alle
partijen wordt 'misbruikt' omdat ieder zijn eigen rol maximaliseert
(werkgevers, arts, instantie). Ook dit keer, en het is al sinds de
kabinetten Lubbers niet anders, weet men niks anders te verzinnen dan
'strafmaatregelen' tegen WAO-ers. Door hen af te schrikken zou je de
instanties kunnen corrigeren, zo luidt de impliciete filosofie.

Dit is een a-sociale denkwijze, afwentelen van falend beleid op individuele
burgers. En het lost, gezien de afschrikkings-strategie van twintig jaar,
niks op. Hooguit iets van korte duur. Zowel individu als economie worden de
dupe. Alleen werkgevers zijn er soms / vaak mee gediend. Kortom, democratie
eenzijdig verklaard aan het volk.

Ook wetenschappelijk klopt er geen hol van. De afschrikkingsstrategie is
gebaseerd op de uses-and-gratification theorie voortkomend uit het
behavioristische paradigma dat domineerde in de jaren 1930-1960. [Dit voor
de sociale wetenschappers onder ons, met name de sociale psychologen en
communicatiewetenschappers]. Door een bepaalde stimulans denkt men bepaald
gedrag (je ziek voelen of maken, de automatische piloot van de WAO) te
kunnen veranderen.

Door de verschraling van het wetenschappelijk onderwijs - modulering, nadruk
op managementvakken - vergeten de docenten vaak bij hun inleiding ook de
kritiek op dit behaviorisme te vermelden of uit te diepen. Die komt er op
neer dat je er misschien wel in slaagt bepaald gedrag te wijzigen, maar 1.
vaak niet voor lange duur, en 2. eventueel veranderd gedrag vindt geen
structurele plek in het totaal van gedragingen. Zulk gewijzigd gedrag blijft
een Fremdkoerper, lijdt daardoor aan toenemende slijtage. Waarden en normen
veranderen meestal helemaal niet. Kortom, qua duurte en context is het een
geisoleerde operatie.

Vertaald naar WAO-neleid zou je je dus ten behoeve van wel structurele
effecten een geheel ander idee kunnen voorstellen: straf de uitvoerders en
de veroorzakers, niet de getroffenen dus. Kijk naar de RSI: verplicht
werkgevers audio-gestuurde pc's aan te schaffen en straf WAO-ontslag af met
10 miljoen of meer. [Uit mijn praktijk weet ik dat 1,5 miljoen e.d. geen
'effect' meer heeft]. Of hebben onze geglobaliseerde en genetwerkte
neo-liberalen soms zoveel macht dat ze dit kunnen tegenhouden?

Zieken straffen is het paard achter de wagen spannen (vanuit het perspectief
van de volksgezondheid), op z'n minst een asymmetrische maatregel (vanuit
democratisch oogpunt). Misschien kan er een eenvoudig, vooral leesbaar
tekstje komen in een verkiezingsprogram? Of nog beter, een helder
fractiestandpunt nu?

Uw gecreoliseerde voddenkoopman,

Henk Vreekamp, Utrecht.

**********
Dit bericht is verzonden via de informele D66 discussielijst (D66 at nic.surfnet.nl).
Aanmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SUBSCRIBE D66
Afmelden: stuur een email naar LISTSERV at nic.surfnet.nl met in het tekstveld alleen: SIGNOFF D66
Het on-line archief is te vinden op: http://listserv.surfnet.nl/archives/d66.html
**********