Verarming van de gezondheidszorg

[Jan en Vital]

Bron:   Rotterdams Dagblad
Datum:  27 oktober 1999
Auteur: Peter Slavenburg
Titel:  'Een (1) pil per kwaal, dat hoort niet bij een beschaafd land'
        (Voorschrijven van ouder geneesmiddel brengt geneeskunde terug
        naar niveau jaren zestig)


Capelle aan de IJssel - Het plan voor de 'goedkope' verstrekking van
medicijnen is tot mislukken gedoemd en mag niet doorgaan. Als de politiek
het
plan toch doorzet, loopt dat uit op een ramp, een ernstige verarming van de
medische zorg, meent dr. P. Aalstein, huisarts in een drukke praktijk in
Capelle aan de IJssel. Aalstein, bestuurslid van de huisartsengroep in zijn
woonplaats en de districtshuisartsen in de regio Rijnmond, kent het klappen
van de zweep. Regelmatig zit hij tegenover de zorgverzekeraars. " Voor
overleg, maar ook om te onderhandelen. Ik noem het altijd gewoon
vakbondswerk,
dat me noodzaakt de politieke ontwikkelingen op mijn vakgebied goed bij te
houden."

Het eerder deze week door minister Borst van Volksgezondheid warm ontvangen
plan baart Aalstein, en veel collega's die hij vertegenwoordigt, grote
zorgen.
Het plan beoogt de prijs van medicijnen te drukken. De commissie, die onder
leiding van ex-minister De Vries op verzoek van Borst aan het werk ging,
stelt
voor zorgverzekeraars te laten concurreren door hen verantwoordelijk te
stellen voor een geneesmiddelenpakket dat minder kost. Het aantal soorten
medicijnen dat in Nederland voorgeschreven wordt, zou daardoor kunnen worden
teruggebracht van ruim 10.000 naar ongeveer 1.000. De verzekeraars zouden
artsen moeten bewegen of desnoods zelfs dwingen tot het voorschrijven van
goedkopere medicijnen. De gezamenlijke verzekeraars hebben daarbij een
machtig
wapen: zij kunnen weigeren dure geneesmiddelen te vergoeden als goedkopere
alternatieven voorhanden zijn.
"Wat Borst eigenlijk zou willen, is een ouderwetse prijsmaatregel," meent
Aalstein. "Voor medicijnen net als bijvoorbeeld melk bepalen: het mag niet
meer kosten dan zo en zoveel. Maar dat ligt politiek te moeilijk, daarvoor
is
geen meerderheid te vinden."
Voor iemand hem zou kunnen beschuldigen van starre ideeen, stelt de huisarts
voorop: "Prijsbeheersing en concurrentie, daarmee heb ik geen moeite. Een
aantal medicijnen vind ik zelf ook te duur, dat kan best wat minder. Maar
hakken in het geneesmiddelenpakket, de zaak terugbrengen tot, zeg maar, 1
pil
per kwaal, dat hoort niet bij een beschaafd land. Nederlandse artsen zijn al
zuinig. Per patient worden in Nederland minder recepten uitgeschreven dan
waar
ook in Europa. Ook het aantal medicijnen dat in Nederland wordt
voorgeschreven, is in vergelijking met andere europese landen heel
bescheiden;
ongeveer 10.000. In Duitsland bijvoorbeeld, toch ook geen achtergebleven
gebied, beschikken artsen over 60.000 verschillende medicijnen."

Kortzichtigheid.
Aalstein kan zich opwinden over kortzichtigheid. Als voorbeeld noemt hij een
geneesmiddel voor maagpatienten dat sinds enkele jaren op de markt is. Dat
middel is zo goed ... hij zou er uren over kunnen praten. Maar het
maagtablet
is duur, ongeveer 5 gulden per exemplaar. Een patient die het slikt, vergt
150
gulden per maand van de zorgverzekeraar, een flink deel van de premie.
"Tijdens gesprekken met het Zilveren Kruis, in Rotterdam en omgeving veruit
de
grootste verzekeraar, moet ik steeds weer voorrekenen hoeveel geld dat
tablet
bespaart."
"De mensen aan wie ik dat middel voorschrijf, gaan in de eerste plaats
gewoon
naar hun werk of ze zorgen voor hun kinderen. Bovendien ontwikkelen ze geen
andere klachten die met hun maagpijn samenhangen. Ze gaan niet naar het
ziekenhuis voor verder onderzoek, laat staan dat ze in de operatiekamer
terechtkomen. Door dat nieuwe geneesmiddel is het aantal maagoperaties zo
gigantisch gedaald, dat chirurgen in opleiding geen ervaring met een
dergelijke ingreep kunnen opdoen. Maar ja, het zilveren Kruis is niet
verantwoordelijk voor het inkomen van mensen in de Ziektewet.
Ziekenhuiskosten
vergoedt de verzekeraar wel, maar dat geld komt uit een ander budget. In Den
Haag hoor ik dat ook. Men kent dat verhaal wel, maar zegt kortzichtig: we
praten nu over de kosten van medicijnen. Ziekenhuisopnames vallen daar niet
onder en de uitvoering van de Ziektewet hoort zelfs op een ander departement
thuis."
"Ik kan een ouder, en daardoor goedkoper, middel voorschrijven;
kalktabletjes
met een smaakje, zeg maar een beter soort Rennie. Ongeveer zestig procent
van
de maagpatienten is daarmee geholpen. Maar die andere veertig procent zit
eerst vier weken lang thuis, met maagpijn. En met het risico van verdere
achteruitgang. Het voorschrijven van zo'n ouder middel brengt de geneeskunde
terug naar het niveau van de jaren zestig. zo'n stap terug kan ik tegenover
mijn patienten en tegenover de maatschappij op geen enkele manier
verantwoorden."

Wanneer het 'plan De Vries' werkelijkheid wordt, zijn het de
zorgverzekeraars
die bepalen welke middelen een arts nog mag voorschrijven. Aalstein zegt
cynisch: "Dus staan er straks grote advertenties in de krant: 'Wij, uw
zorgverzekeraars, verbieden met ingang van heden het gebruik van de volgende
medicijnen.' En daaronder dan een lijst met negenhonderd merken. Geloof jij
het ?"
"Nee, het zijn straks de huisartsen die het verhaal aan hun patienten mogen
vertellen. 'Ja mevrouw, dat middel tegen hoge bloeddruk dat u nu vier
maanden
gebruikt, staat op de verboden lijst. En u meneer,ja, ik weet dat de
medicijnen die u gebruikt voor uw suikerziekte goed werken, maar ze zijn te
duur, dus moet ik u iets anders geven.' Het zijn kortom de huisartsen die de
kastanjes uit het vuur mogen halen."

Bijverzekeren.
In het plan staat ook dat de verzekeraars elkaar in de toekomst kunnen
beconcurreren met de geneesmiddelen in hun basispakket. Wie er het geld voor
over heeft, koopt een duurder pakket, met daarin meer of duurdere
medicijnen.
"Dat betekent dat ik de mensen in mijn spreekkamer mag uitleggen dat ze zich
kunnen bijverzekeren en dat de verzekeraar dan misschien wel een vergoeding
geeft voor dat dure medicijn," schampert Aalstein.
"Het hele idee raakt trouwens kant noch wal. Mensen springen niet zomaar van
de ene verzekeraar naar de andere. Dat kan niet eens: overstappen mag maar
eenmaal per jaar. Maar hoe zou je in hemelsnaam in oktober moeten weten dat
je
volgend jaar maart suikerziekte krijgt, zodat je voor 1 januari beter een
andere verzekeraar of een duurder pakket kan nemen ? En overstappen wanneer
je
eenmaal ziek bent, valt niet mee; die verzekeringsmaatschappijen zien je
aankomen."

Zorgverzekeraars ... alleen al het woord is Aalstein een kwelling.
"Het klinkt zo vriendelijk, zo behulpzaam. Maar vergeet niet dat het gewone
bedrijven zijn, ondernemingen met aandeelhouders die graag winst zien. En
straks zijn het die aandeelhouders die bepalen welke pillen ik mijn
patienten
mag voorschrijven. Dat lijkt mij geen vooruitgang."

____