Betalen (+ cultuur)

[henk vreekamp]

Beste Michiel,

Een goed verhaal. Toch heeft je vertoog een sterk Westers/Randstad gehalte.
Met een beetje economisch-antropologisch gif in de aderen zou je het
overzicht moeten differentieren. Twee belangrijke voorbeelden:

1. de grootschalige cash betaling bij immigranten-ondernemers. Sociale
achtergrond: mijden van op bijdragen beluste ambtenaren en via informeel
betalingsgedrag behouden van eigen low profile om andere moeilijkheden te
voorkomen (chantage, 'verzoeken' om terroristische bijdragen, e.d.).
Economische achtergrond: deel krediet mogelijk verkregen via drugshandel.

2. de eveneens grootschalige cash betaling bij Limburgers.
Cultuur-historische achtergrond enigszins vergelijkbaar met die van de
primordiale Turken, Koerden en Berbers: voorkomen dat lokale autoriteiten
(gemeente, Rabobank) in voorheen kleinschalige samenlevingen teveel te weten
komen van hun onderdanen. Duidt op mijdingsgedrag onder (voorheen)
autoritaire relaties, het welbekende lokaal paternalisme. Het cash betalen
treft werkelijk alle sectoren: aannemerij, medische zorg etc.

Dus je goede verhaal is eerder een *pleidooi* voor betrouwbaar en efficient
betalingsgedrag, raakt minder de economische cultuur van belangrijke sociale
groepen. Typisch D66, zou ik bijna zeggen.

Henk Vreekamp, Utrecht
----------------------

In Message Wed, 20 Oct 1999 21:52:37 +0100,
  Michiel Scheffer <mrscheffer at wxs.nl> writes:

>Op zich hebben we een leuke discussie over marktwerking maar ik heb de
>indruk dat Max Kok wel erg een pleidooi pro domo houdt. Het gaat er
>primair om dat het economisch verkeer plaatsvind op basis van vertrouwen
>dat een levering gepaard gaat met een gelijktijdige betaling. Trust,
>zoals Fukuyama, het omschrijft is een belagrijke voorwaarde voor een
>open en efficiente markt. Vertrouwen geeft de mogelijkheid om met
>eenvoudige contracten, met weinig vooronderzoek (naar antecedenten) en
>met goedkope betaalmiddelen transacties af te wikkelen. Dat vertaald
>zich in lage transactiekosten en zo ook in lage kosten voor de
>consument. Als we alleen al de vergelijking trekken met andere Europese
>landen hebben we een economie mat buitengewoon lage tyransactiekosten
>want:
>
>1. Koop/verkoop kan plaats vinden op basis van een mondelinge
>overeenkomst (bespaard de kosten van lijvige contracten zoals in het
>angelsaxische systeem)
>
>2. Koop/verkoop vind plaats op basis van binnen het kader van het BW
>opgestelde algemene voorwaarden die aan de order(bevestiging) zijn
>gehecht of ter inzage liggen bij de Kamer van Koophandel. Erg
>transparant
>
>3. Levering vindt plaats met een factuur waardoor we onmiddelijk over de
>goedeen/dienst kunnen beschikken (of we moeten een bekende wanbetaler
>zijn)
>
>4. Betalingen vinden voor 95% giraal plaats en in toenemende mate via
>een eenmalige machtiging tot incasso of betaling. Dat betekent
>buitengewoon lage betalingskosten.
>
>5. Betalingen binnen 14 of 30 dagen zijn in Nederland gebruikelijk tegen
>60 tot 90 dagen in Zuid-Europa. Dat betekent een snellere omloop van het
>geld een gering beslag op werkkapitaal (lage financieringskosten) en
>daardoor lage toetrdeingsdremples tot het economisch verkeer.
>
>6. Tenslotte een hoge credietwaardigheid van afnemers en een goede
>betaalmoraal waardoor het percentage oninbare vorderingen heel laag is
>en het de hoogte van voorzieningen voor dubieuze debiteuten in Nederland
>erg laag is.
>
>Al deze elementen hebben een aantal gunstige uitwerkingen:
>
>Toetredingsdrempels zijn laag omdat de financiele risico's van het
>ondernemerschap relatief beperkt zijn. Dat houdt de concurrentie
>levendig en de prijzen laag. Daarnaast is ondernemerschap voor velen een
>kans om zich vrij te maken van werkloosheid of loonslavisme. Door een
>transparante marktwerking bestaat er een vanzelfsprekend vertrouwen
>tussen aanbieder en leverancier en worden relaties in mindee mate
>bepaald door vertrouwen via traditie, hierarchie of informele netwerken.
>dat bevorderd ook een open marktwerking. Door lage transactiekosten gaat
>een groot deel van de toegevoegde waard naar het produkt en niet naar
>allerlei secundaire diensten of inefficiente intermediairs.
>
>Wat weleens vergeten wordt in de mode van marktwerking in de afgelopen
>jaren is dat marktwerking goed werkt als er formele of informele
>gedragsregels zijn. Prijs is  niet alleen het bewijs maar ook een zekere
>zekerheid in het economisch verkeer is van belang. Deze zekerheid wordt
>afgedwongen door regels en door instellingen die deze regels afdwingen.
>Tenslotte door algemeen bekende procedures zoals (buiten)-gerechtelijke
>incasso.
>
>Het gaat er om dat een open en scherpe markt (dus goedkoop voor de
>meeste afnemers) net gefrustreerd wordt door wanbetalers, partijeen die
>hun leverplicht niet nakomen, leveranciers van niet deugdelijke
>produkten. Kortom een vrije marktwerking kan snel verstoord worden door
>opportunisten of door figuren die misbruik maken van het systeem. Ik
>blijf dus bij mijn stelling dat een goed (en dwingend) incasso systeem
>van groot belang is voor een goed economisch verkeer. het gaat er
>daarbij om dat niet/slecht/laat betalen maximaal wordt ontmoedigd. het
>moet niet zo zijn dat het aanmodigen van slecht economisch gedrag
>afgewenteld wordt op de meerderheid bvan de gebruikers.
>
>Wat dat betreft hebben we in Nederland een traditie te redden. In de
>jaren dertig zijn in de hoogtijdagen van het kartelwezen veel centrale
>betalingsorganisaties ontstaan. Zo hebben we in de kledingsector de
>Nederlandse Kledingconventie. Die organisatie zorgt ervoor dat
>rekeningen die niet door de detaillist binnen 14 dagen na vervaldatum
>betaald worden. Deze organisatie neemt enerzijds het incasso over en
>anderzijds plaatst zij wanbetalers op een zwarte lijst en informeert zij
>leveranciers over de credietwaardigheid van afnemers.
>
>Moraal: wanbetalers worden binnen de kortste tijd verstoken van
>leveringen en uit de markt gedrongen. Dit heeft tot gevolg dat Nederland
>het beste betalingsgedrag in Europa in deze sector heeft en dat de
>kledingmarkt relatief lage prijzen kent (ca. 15% lager dan Belgie of
>Frankrijk). Het betekent ook een simpelere toagang voor nieuwe
>aanbieders. Zij hoeven neit een duur debiteurenbeheer te voeren maar
>kunnen steunen op de centrale organisatie waarvoor zij een contributei
>betalen. De Conventie staat onder druk van de NMA. als een dergelijk
>systeem komt te vervalen dan zouden alleen de grotere organisaties zich
>staande houden. Grote leveranciers hebben immers een groot
>kalntenbestand en schaalvoordelen en kunnen een eigen debiteurenbewaking
>efficient op zetten. Gevolg beperking van het aantal aanbieders, hogere
>toetredingdrempels en minder concurrentie.
>
>Max probeert van zijn eigen geval een politiek probleem te maken dat er
>maar in beperkte mate bestaat. De punten die ik hierboven aanhaal zijn
>van grotere betekenis voor een goede marktwerking dan een beleefde
>afhandeling van wanbetalers door het incassobureau. Had je maar op tijd
>moeten betalen.
>
>Michiel Scheffer