Op eigen benen zonder krukken

Sat May 22 06:45:53 CEST 1999

Beste Andor, en Anderen,

Je hebt twee benen nodig om te lopen, Andor, en je betoog is ijzersterk.
Er is een verschil van mening op de taktiek maar niet over de
achterliggende motieven. Het gaat even niet om het beeld (ook al ben ik
verslaafd aan metaphoren) ookm als is het beeld soms krachtiger dan de
theorie. Radicaal-Democratisch en Sociaal-Liberaal zijn onlosmakelijke
met elkaar verbonden. Ik heb ook gezegd dat kracht van de krronjuwelen
niet zit in hun glans maar in het licht. Het spijt me voor Vincent
(wiens hartstocht ik vaak deel), maar we kunnen niet langer de problemen
van de 21ste eeuw aanpakken met een staatskundige en bestuurlijke
structuur van de 19de eeuw.

Wij willen het referendum omdat Nederlanders een halt moeten roepen aan
de kaalslag op het onderwijs of de aanleg van een ijzeren rijn door de
Betuwe. Wij zijn voor een gekozen Minister-President omdat we vinden dat
een MP het gezag moet hebben end legitimiteit om coordinerend en
regisserend op te treden na de Bijlmerramp. We zijn voor en
districtenstelsel zodat de gekozene een rechtstreekse band met de kiezer
heeft en niet een grijze muis is in de wurgrrep van het middenveld dat
belet dat de werkloze een goed loket voor werk, opleiding en inkomen
komt.

Wij zijn voor dualisme in het lokale bestuur odat de burgemeester weer
een burgervader is en niet onwillige ondernemers voor gek verklaart
(Beuningen). Wij zijn voor stadprovincies en voor kleine gemeentes omdat
de buregr moet weten dat het regionale problemen (wonen, werken en
vervoer...) echt kan aanpakken en zich herkent in lokale gemenschappen
waar hij zich herkent (veiligheid niet door camera's maar door elkaar in
de ogen te kunnen kijken).

Het gaat dus niet alleen om het oplossen van problemen maar ook en
vooral om het structureren van het probleem oplossend vermogen. Daarom
zijn radicale democratisering en sociaal liberaal twee benen waarop D66
en Nederland op leert lopen. Een na de nacht van Wiegel weten we dat we
dat moeten doen zonder krukken, zonder de VVD die alleen vanuit de markt
denkt of de PvdA vanuit de overheid. Voor ons staat de burger centraal.
Maar we kunnen alleen bereiken met de burgers wat we samen willen
bereiken als we 40 zetels halen. Dat lukt niet in 1999 of in 2002, maar
we gaan er voor. Ook daarom is opschudding opgericht omdat onze idealen
geen onderdeel zijn van een koehandel en we een hoofdstroom in de
nederlandse politiek zijn. 

Van lijm (gelatine) uit koeienbeendermerg krijg je overigens BSE, en is
daarom sinds kort verboden voor menselijke consumptie maar dit terzijde.

Laat de burger kiezen. Maar eerst een prettig weekend.

Michiel Scheffer,
Voorzitter PC

In reactie op:

Het zal je niet verbazen dat ik het in deze (voor het eerst sinds lange
tijd overigens) met je oneens ben. Flink oneens zelfs, want er ligt een
dieper verschil van mening onder. Ik vind je tweedeling in inhoudelijk
volkomen gescheiden pijlers gekunsteld, dogmatisch en politiek onhandig.
Ik zal dat proberen uit te leggen.

Volgens mij hebben we helemaal niet twee verschillende benen in D66: één
voor radicale democratisering, en één voor al het andere waar we voor
staan en die je de "sociale liberale poot" noemt. Voor mij zijn die twee
onlosmakelijk met elkaar verbonden. Sterker: het is een en hetzelfde
been. In jouw metafoor is één been wat lastig om op te staan, maar in de
politiek is het niet zo vreemd om één duidelijk uitgangspunt voor je
politiek handelen te hebben. Of dat nou optimale verzorging van het
zwakke individu is, optimale vrijheid in de markt of - en daar staat D66
in mijn optiek voor - optimale ontwikkeling van elk individu. D66 staat
voor de mens.

D66 is niet voor het referendum OMDAT het nu eenmaal ons kroonjuweel is.
Wij zijn niet voor radicale democratisering als doel op zich. Lange tijd
is dat wel zo geweest, dat was in de tijd dat de meeste D66'ers de
ontploffingstheorie nog onderschreven. Inmiddels zijn we een
sociaal-liberale partij. We zijn dus geen "radicaal-democratische-en-
daarbij-ook-nog-sociaal-liberale-partij". Dit onderscheid raakt aan de
kern van wat Opschudding heeft beoogd met het voorstellen van de
ondertitel sociaal-liberaal, of in ieder geval waarom ik het persoonlijk
zo belangrijk vond. D66 is geen "twee politieke partijen voor de prijs
van een", zoals we lange tijd leken nadat de ontploffingstheorie aan de
kant was gezet maar we ons gedachtengoed nog niet als sociaal-liberaal
erkenden. We zijn in mijn optiek een duidelijke partij met een
consistent, eigen gezicht. Het is belangrijk voor D66 en voor de
programmacommissie om dat te onderkennen en uit te werken. Onduidelijk
laten bestaan over wat we nou eigenlijk zijn (one-issue
democratiebeweging of sociaal-liberale partij), levert D66 geen
toekomst met perspectieven op.

Aan onze voorliefde voor democratisering ligt immers iets nog diepers
ten grondslag. Een mensbeeld. Een visie op de manier waarop we ons land
moeten inrichten. D66 gaat uit van het individu, heeft groot vertrouwen
in mensen. Daarom willen wij dat mensen zoveel mogelijk hun eigen leven
in kunnen richten naar eigen inzicht. Mensen moeten zich zo goed
mogelijk kunnen ontplooien. Wij willen mensen verantwoordelijkheid
geven, invloed op hun leven en hun omgeving. Daarom hecht juist D66
grote waarde aan onderwijs, een goed sociaal minimum en niet in de
laatste plaats democratisering. Het laatste heeft daarbij om
partijhistorische redenen wellicht de status van "primus inter pares",
maar zeker niet meer dan dat.

Door democratie als apart, losstaand doel af te schilderen, wordt D66
dogmatisch. Je vraagt je niet meer af wat je eigenlijk met die
democratisering probeert te bereiken, het middel is een doel op zich
geworden. Net als de markt bij de VVD vaak een doel op zich is
bijvoorbeeld. Wij moeten ervoor waken om nu, in 1999, weer in dat oude
patroon te vervallen. D66 is teveel veranderd om ooit nog een verkapte
one-issuepartij te zijn. Het referendum is voor ons belangrijk juist
omdát er dieper liggende gedachte aan ten grondslag ligt. Daarom is het
ons een kabinetscrisis waard, en niet omdat het nu eenmaal ons speeltje
dan wel kroonjuweel is. Het is ook daarom, dat ik wel geloof dat het
referendum ons gecompenseerd kan worden, ook door inspanningen op
gebieden als mensenrechten (vluchtelingen), onderwijs of milieu. Dat ik
daarbij de eisen belachelijk hoog wil stellen heeft slechts een politiek
reden, omdat wij onze geloofwaardigheid verliezen als we ons nu af laten
schepen.

Als D66 echter meent dat het referendum niet te compenseren valt dan is
zij de meest dogmatische aller partijen geworden. Geen enkele andere
partij zie ik op dit moment zo openlijk haar middel tot doel zou
verheffen. Voor zo'n one-issuepartij loop ik niet warm. Als we alleen
democratisering van het staatsbestel echt prioriteit blijken te geven,
waarom hebben we dan überhaupt nog een programmacommissie? Een
belangrijk hoofddoel - ja, absoluut, en het is ons zelfs een
kabinetscrisis waard! Maar zeker niet het enige wat willen bereiken met
onze politieke inspanningen en laten we die indruk alsjeblieft niet
opnieuw in de hoofden van de kiezers inprenten.

Groet, groet,
Andor.