Burgemeestersverkiezingen (was: Staatk. vernieuwing)

[Hein van Meeteren]

At 03:14 04-07-1999 Sunday , Herman Beun wrote:

>Bij het kiezen van een enkele persoon, bijvoorbeeld een burgemeester of
>minister-president, moet die persoon het hele electoraat in zijn eentje
>vertegenwoordigen. Het moet dus iemand zijn die met zijn mening in het
>politieke midden staat, die in staat is uiteenlopende meningen met
>elkaar te verzoenen en die bruggen weet te slaan.

Dus partijpolitieke kleur doet er niet toe. Het gaat om 
managementvaardigheden, `communication-skills'.
Het zou verfrissend zijn iemand te kunnen kiezen die zich kandidaat stelt 
wegens zijn/haar vaardigheden, ipv zijn/haar (partij) politieke 
achtergrond. Bepaalde `volkshelden/innen' (type Schaeffer) kunnen dan 
vanuit hun relatieve populariteit een bestuursfunctie krijgen. Ook mensen 
die geheel buiten de partijpolitiek staan krijgen dan een kans. Lijkt me 
mooi.

>Veel landen waar de president of burgemeester direct gekozen wordt
>hanteren daarom een twee-rondensysteem, waarbij de twee kandidaten die
>in de eerste ronde de meeste stemmen behaald hebben in de tweede ronde
>tegen elkaar strijden. Zo kan worden bepaald wie van deze twee de
>breedste steun onder de bevolking heeft. De D66-commissie Michiels die
>onlangs een rapport over de gekozen burgemeester gepubliceerd heeft
>beveelt deze methode ook aan voor burgemeestersverkiezingen in
>Nederland.

Lijkt me een heel goed systeem, en het brengt ook spanning in  de 
verkiezingen.


>Het twee-rondensysteem heeft echter een aantal belangrijke nadelen. Zo
>is een eindstrijd met slechts _twee_ kandidaten die in de eerste ronde
>de meeste stemmen behaalden nauwelijks een betere garantie dat er
>uiteindelijk een goede middenkandidaat gekozen wordt dan wanneer meteen
>degene met de meeste stemmen als winnaar was aangewezen. Ernstiger is
>nog dat het twee-rondensysteem volop ruimte geeft voor strategisch
>stemmen (met de bijbehorende onzekere uitkomst) en voor het soort
>onverkwikkelijk politiek handjeklap dat in bv. Frankrijk extreem-rechts
>en "gewoon-rechts" steeds met elkaar spelen.

Dat begrijp ik niet goed. Strategisch stemmen betekent, als ik het goed 
begrijp, dat je aan de hand van een eerdere uitslag je tweede stem bepaalt. 
Wat is daar mis mee?

>Veel beter is het te kiezen voor een intelligent kiessysteem, bestaande
>uit slechts één ronde waarin de kiezer de kandidaten nummert. Dit wordt
>binnen D66 ook toegepast voor allerlei soorten verkiezingen (bijv. van
>de lijsttrekker).

Lijkt me een ingewikkeld systeem voor een doorsnee kiezer. Hij (zij) wil 
niet nummeren, hij wil een paar leuke en goede mensen zien en zijn stem op 
één uitbrengen. Misschien in twee ronden, maar niet zelf nog een keer 
moeten lijstjes maken. Dan blijven mensen weg, da's zeker.

>  ... Het gevolg is in ieder geval dat de kandidaat die zich het meest in 
> het politieke midden
>bevindt (en dus het electoraat als geheel het beste vertegenwoordigt)
>gekozen wordt, en dat is zeer zeker niet per definitie de kandidaat van
>de grootste partij.

Het is toch niet zo belangrijk of de kandidaat in het politieke midden zit. 
Als de kandidaat maar genoeg vaardigheden bezit om politieke verschillen in 
een gemeenteraad te managen. Als hij dat kan mag hij wat mij betreft zelfs 
uit de SP of SGP komen.

>Het lijkt mij (zonder ironie) dat D66-ers in zo'n verkiezingsstrijd,
>waarbij geselecteerd wordt op de meest aanvaardbare kandidaat voor
>iedereen, een uiterst serieuze kans maken.

Zo te zien wil je er  een partijpolitieke verkiezing van maken. Dat 
verschilt dan niet zo wezenlijk van het partijpolitieke gehannes thans. 
Laten bij de minister president en de  burgemeester nu eens partijpolitieke 
achtergronden minder belangrijk worden.  Altijd dat kijken naar wat voor 
`de partij' het gunstigst uitpakt schrikt kiezers af. En is lichtelijk 
irritant.

>  De D66-eigen redelijkheid,
>die bij de profilering in het parlement onze grootste handicap is, is
>dan namelijk juist een kracht! Voorwaarde daarvoor is dus wel dat we
>niet kiezen voor het twee-rondensysteem van de commissie Michiels, want
>daarin maakt D66 inderdaad geen enkele kans ooit nog een burgemeester
>te leveren.

Dat bedoel ik nu: alsof het primair om het voordeel voor D66 zou moeten 
gaan. Het gaat in feite om zo representatief en democratisch mogelijke 
verkiezingen.  Het gaat dus om de inhoud, om het ideaal van meer 
democratie, niet om het succes van een (toevallige) partij.

Vriendelijke groeten,

Hein  van Meeteren
 Amsterdam
heinwvm at palm.a2000.nl