Duurzaamheid

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

 Max Kok <m.r.kok at HCCNET.NL> schreef,
>In het vuur van hun zweverige holistische benadering willen sommigen de
>werkelijkheid maar al te graag uit het oog verliezen. Als de rest van die
>benadering net zo ongefundeerd is als het broeikas-gedeelte, wordt het juist
>hoog tijd ieder onderdeel afzonderlijk eens goed onder de loep te nemen.
>Blijkt er dan net zo veel geloof te zijn en net zo weinig feitelijkheid ?

 Lijkt me ook. Tijd dus voor wat gefilosofeer over paradigmata en zo...

 Voor wie er een niet-ideologische wijze van denken op nahoudt, zijn de
 uitgangspunten belangrijker dan hetgeen waar men zoal op uitkomt.
 Immers: buiten de uitgangspunten (aannamen, beginselen) is er niets
 waaraan men z'n uitspraken kan ontlenen (aannamen) of kan ijken (begin-
 selen, principes).

 Als je nu kijkt naar de duurzaamheidsdiskussie, dan valt mij op dat
 hoewel het hier om een resultaat gaat (het is immers geen uitgangs-
 punt) ik geen referenties zie naar de uitgangspunten waarop het begrip
 gestoeld zij. Om die reden heeft het eerder iets van een dogma dan
 iets dat logisch voortkomt uit een set weloverdachte aannamen. En dat
 terwijl dogmatisch denken een partij als D66 toch vreemd zou behoren te
 zijn.

 Daardoor onstaat de indruk dat men een doel nastreeft zonder zich te
 bekommeren om het waarom daarvan. 'Eerst handelen, en daarna zien we
 wel weer verder.' Het denken komt later; een beter middel om te falen
 is er niet.

 Als er eerst een redenering wordt ontwikkeld die onvermijdelijk leidt
 tot duurzaamheid (en niet vanuit een reactie: we kiezen voor duurzaam-
 heid omdat het alternatief, de gevolgen van verspilling, ons niet aan-
 staat), dan zijn we een heel stuk verder en vinden we de wijze waarop
 het verwezenlijkt zou kunnen vanzelf; die is immers reeds aanwezig in
 de gedachtengang die uitmondt in het begrip 'duurzaamheid.'

 'Stabiliseren en reduceren' van iets klinkt wel aardig als men 'duur-
 zaamheid' nastreeft maar nu gaan ze er in de redenering niet aan VOORAF
 (want op dit moment gaat er niets aan vooraf) maar zijn slechts het
 GEVOLG van datgene dat men zich ten doel gesteld heeft. Verwezenlijking
 van wat dan ook is in zo'n geval onuitvoerbaar.

 Je moet derhalve op een totaal andere wijze naar het begrip kijken.
 Niet vanuit de reactie, omdat men verspilling wil vermijden of voor de
 gevolgen daarvan vreest, maar omdat men 'duurzaamheid' als iets onover-
 komelijks beschouwt. Dat het gevolg van het tweede het eerste zal zijn,
 is dan slechts bijzaak.

 Wanneer men voor de laatste opstelling kiest (ik beveel haar van harte
 aan), dan blijkt de zaak er plotseling geheel anders uit te zien:
 'duurzaamheid' blijkt ook een keerzijde te hebben (men kan zich niet
 meer van alles permiteren en wie beslist wie wat moet inleveren) en enig
 conservatisme is het begrip ook al niet vreemd. Daar kom je niet zo snel
 op indien je de hierboven aangegeven paradigmatische ommezwaai niet
 eerst maakt.

 Maar je krijgt er wel mee te maken bij de verwezenlijking ervan.


 Marc Fluks