[Fwd] Persbericht KNMI 99/09

[William Oosterwijk]

Nieuwe schatting menselijke invloed op mondiale klimaat

Artikelen opwarming aarde en zonneactiviteit Rob van Dorland/
klimaatrapport: Nederland warmer en natter

Uit onderzoek op het KNMI blijkt dat de menselijke invloed op de
wereldgemiddelde temperatuur sinds halverwege de negentiende eeuw geschat
kan worden op circa +0,4 graden met een marge van ±0,2 graden van de totale
opwarming van 0,3 tot 0,6 graden. Het grootste deel van die opwarming door
de mens vond de laatste dertig jaar plaats. Dat is één van de conclusies in
het proefschrift "Radiation and Climate" waarop onderzoeker Rob van Dorland
op 15 november aan de Universiteit Utrecht is gepromoveerd.

De versterking van het broeikaseffect ten gevolge van de uitstoot van
broeikasgassen, met name CO2, geniet de belangstelling van de wetenschap en
de politiek. Centraal staat daarbij de vraag in hoeverre activiteiten van
de mens hebben bijgedragen aan de waargenomen mondiale temperatuur. Kennis
hierover is van belang voor schattingen van de menselijke invloed op het
klimaat in de volgende eeuw.

Invloed zonne-activiteit en vulkaanuitbarstingen

Veranderingen in de samenstelling van de atmosfeer leiden tot verstoringen
in de stralingsbalans van het klimaatsysteem. Er zijn sterke aanwijzingen
voor een éénduidig verband tussen verstoringen hoog in de atmosfeer
(stralingsforcering) en veranderingen in temperatuur bij het aardoppervlak
op mondiale schaal. Het proefschrift gaat daarom nader in op atmosferische
straling en de veranderingen daarin gedurende de laatste anderhalve eeuw.
Naast effecten door industriële activiteiten worden ook natuurlijke
mechanismen beschouwd, zoals de gevolgen van grote vulkaanuitbarstingen met
een koelend effect en mogelijke effecten door variaties in
zonne-activiteit. Sinds 1979 zijn er nauwkeurige waarnemingen waaruit
blijkt dat de intensiteit van de zonnestraling in de pas loopt met een
11-jarige cyclus van zonne-activiteit. In de temperatuurgegevens zijn de
11-jarige variaties echter nauwelijks terug te vinden. Daarnaast zijn er
aanwijzingen voor langzame variaties in zonne-activiteit, die wel een
merkbare invloed op het klimaat hebben en mogelijk hebben bijgedragen aan
de opwarming in de eerste helft van de twintigste eeuw. Verder wordt een
schatting gegeven van het koelend effect van sulfaataërosolen in de
nabijheid van industriële gebieden, een grote onbekende in de menselijke
invloed op het klimaat.

Mechanisme achter het broeikaseffect

Het proefschrift gaat uitvoerig in op het mechanisme van het (versterkte)
broeikaseffect. Verkeerde interpretaties van dit mechanisme hebben in het
verleden regelmatig geleid tot twijfels over de menselijke invloed op het
klimaat. Uit het onderzoek blijkt dat een toename van CO2 een dominante
bijdrage levert aan de stralingsforcering. Tenslotte wordt aannemelijk
gemaakt dat wereldgemiddeld elke toename van een willekeurig broeikasgas
leidt tot een verwarming van het aardoppervlak.