Broeikas nee, broeikas ja

Wed Dec 8 12:02:01 CET 1999

Beste Paul,

Dank voor je uiteenzetting in een poging een iets duidelijker kader te
scheppen. Ik heb een paar vragen waar ik met jouw verhaal in de hand geen
oplossing voor kon vinden. Een verschijnsel dat velen op deze aarde, vooral
in de westerse landen, veel plezier biedt, is de thermiek. Deze ontstaat
doordat aan het aardoppervlak de lucht wordt opgewarmd door de invloed van
de zon, waarna deze lucht gaat stijgen (warme lucht is lichter dan koude
lucht). Volgens jouw verhaal over dat lucht amper profiteert van de energie
afkomstig uit zowel het zichtbare licht als het infrarode licht, kan dit
fenomeen eigenlijk niet bestaan. Ook kan ik de grote verschillen tussen de
dag- en de nachttemperatuur niet verklaren, zonder ervan uit te gaan dat de
zon ook de lucht verwarmd. Of deze verwarming direct afkomstig is van het
zonlicht, indirect van het teruggekaatste licht van de aarde of van
doorgifte van energie door straling van of botsing met de 1% andere gassen
die je aanwijst in de atmosfeer, kan ik niet beoordelen, maar gezien de
enorme hoeveelheden aan energie die nodig zijn, zegt mijn gevoel me dat het
toch een directe invloed van de zon zou moeten zijn.
Ook vraag ik mij af of de verwaarlozing van de waterdamp in de atmosfeer in
deze gewettigd is. Juist door de toch vreemde eigenschappen van water zou
dit wellicht een nog grotere impact kunnen hebben dan de door jou
gememoreerde 1% andere gassen.

Nogmaals, ik weet de antwoorden niet op bovengenoemde vragen, wellicht kan
jij er meer licht op werpen.

Ik hoop dat Marc toch, ondanks de harde woorden die Paul gericht heeft, een
inhoudelijk commentaar zou kunnen verschaffen op Paul's verhaal.

Met vriendelijke groeten,

Pieter Lodder
Departement "Bioconversies"
Instituut voor AgroTechnologisch Onderzoek
Wageningen

> -----Original Message-----
> From: Paul Doucet [mailto:doucet at bio.vu.nl]
> Sent: woensdag 8 december 1999 10:44
> To: d66 at NIC.SURFNET.NL
> Subject: Broeikas nee, broeikas ja
> 
> 
> In de toch al gecompliceerde discussie over 
> klimaatverandering kwam Marc
> Fluks ons vertellen dat het broeikaseffect helemaal niet 
> bestaat; met als
> implicatie dat alle gedoe rond de effecten van toegenomen 
> CO2-uitstoot een
> irrelevante spookdiscussie is.
> Je ziet sommige lijsters weifelen. Zou al die politieke 
> opwinding daarmee
> nu in 1 klap lekgeprikt zijn ...?
> Nu ook een gehard scepticus als Henk Vreekamp schrijft
> '... geloof ik toch wel dat Marc Fluks het bij het rechte 
> eind had ...'
> wordt het echt tijd om een paar dingen recht te zetten.
> 
> Wat Marc Fluks beweerde was dat het enkele bezit van een atmosfeer
> (samenstelling doet er niet veel toe) ervoor zorgt dat de 
> temperatuur op
> aarde een stuk hoger is dan de -17° waar je op komt voor een 
> aarde zonder
> dampkring (daarvoor liet hij een sommetje zien over invallend en
> teruggekaatst zonlicht): het licht brengt de luchtmoleculen 
> in trilling, en
> zo wordt warmte vastgehouden.
> Ik reageerde daar al eerder op, verklaarde zijn trilverhaal 
> tot apekool en
> zei dat hij zich moest schamen.
> Maar Marc Fluks kroop niet in zijn schulp, integendeel. Hij 
> ging op zijn
> academische strepen staan, verklarend dat hij niet alleen de 
> astrofysica
> heeft bestudeerd maar ook de meteorologie. Het broeikaseffect 
> bestaat niet,
> en dat is dat.
> 
> Een nietes-welles-ruzie over omstreden subtiliteiten? Nee hoor. Ik zal
> proberen, Henk en andere niet-beta-lijsters, uit te leggen 
> hoe het in grote
> trekken in elkaar zit. Vergeef me als ik dingen wat 
> vereenvoudig en zaken
> die -in dit verband- minder relevant zijn weglaat (UV-licht, 
> waterdamp,
> stof, seizoenen, eigen warmteproduktie van de aarde).
> Elementaire natuurkunde en raadpleging van een echte expert 
> leren het volgende.
> 1. Het sommetje van Marc Fluks klopt: zonder atmosfeer zou de 
> temperatuur
> hier op aarde -17° zijn.
> 2. Elk gas absorbeert straling/licht van een of meer 
> golflengtes. Dat is
> voor elk gas verschillend, ofwel: elk gas heeft zijn eigen
> absorptiespectrum. Als straling (meestal een mix van allerlei 
> golflengtes)
> door dat gas passeert raakt de mix die golflengtes geheel of 
> gedeeltelijk
> kwijt. Hun energie is door het gas opgenomen, waardoor de 
> gasmoleculen in
> trilling raken, op hun beurt zelf gaan stralen en zo die energie weer
> afstaan.
> 3. Het binnenvallend zonlicht bevat vooral straling rond de 
> 0.5 mu (500
> nanometer, 5000 Angstrom): het zichtbare licht. Het door het 
> aardoppervlak
> teruggekaatse licht is veel langgolviger en ligt vooral in het nabije
> infrarood (warmtestraling); piek rond 10 mu.
> 4. De getalsmatig belangrijkste gassen in onze atmosfeer zijn 
> stikstof en
> zuurstof; samen ver over de 90%. Beider absorptiespectrum 
> ligt geheel in
> het kortgolvige gebied (ultraviolet, ver buiten het zichtbare 
> licht). Er
> valt voor hen weinig te absorberen, ze zijn daarom vrijwel volstrekt
> transparant voor het zichtbare licht, en het zonlicht dat de atmosfeer
> binnenkomt bereikt ongehinderd het aardoppervlak. Ook het 
> teruggekaatste
> licht passeert ongehinderd (ligt immers nog veel verder van hun
> absorptiespectrum).
> Gevolg: als de atmosfeer louter uit stikstof en zuurstof 
> bestond, zou ze
> bijna geen straling absorberen, ingaand noch uitgaand. De 
> aanwezigheid van
> zo'n atmosfeer zou dus vrijwel geen verschil maken: de 
> aardtemperatuur zou
> nog steeds omstreeks -17° zijn. Marc Fluks' verhaal is gewoon 
> niet waar.
> 5. Daarnaast zijn er, in veel kleinere hoeveelheden (minder 
> dan 1%) nog een
> paar gassen met een heel ander absorptiespectrum: in het 
> nabije infrarood.
> De belangrijkste zijn kooldioxyde (CO2),  methaan (CH4), en 
> het wat minder
> bekende CCl4. De inkomende zonnestraling bevat niet zoveel 
> infrarood zodat
> er voor hen weinig te absorberen valt, maar het 
> teruggekaatste licht (piek
> rond 10 mu) des te meer. Ondanks hun geringe hoeveelheid 
> zorgen deze gassen
> ervoor dat bijna de helft van de teruggekaatste energie de 
> atmosfeer niet
> meer verlaat. *Daardoor* is het op aarde een stuk warmer dan 
> die -17%: het
> broeikaseffect.
> 
> Of het broeikaseffect *toeneemt* (de actuele discussie van de laatste
> jaren) is lastig vast te stellen, en omstreden. Maar het 
> broeikaseffect als
> zodanig? Dat is alive and kicking.
> 
> En daarmee: exit Marc Fluks. Als vakman heeft hij voor mij 
> afgedaan. Hij
> mag wat mij betreft aanschuiven bij het standwerkersgezelschap van Dr
> Clavan: de ijdeltuiten en kletsmajoors die, pronkend met hun 
> titels, denken
> dat ze de goegemeente maar alles kunnen wijsmaken. De gedoctoreerde
> charlatans die geen twijfel en geen schaamte kennen en de bona fide
> wetenschap te schande maken; als ze maar aandacht trekken. De Pimmen
> Fortuin, de Zijdervelds, de Bomhoffen, de Houtsmullers.
> 
> Toch nog een klein pluspuntje, bij wijze van vriendelijk 
> grafschrift. Als
> het gaat over de naamgever van het effect -broeikassen- 
> blijkt  Marc Fluks
> gelijk te hebben: een glazen ruit laat in- en uittredende 
> straling vrijwel
> evengoed door. Als zovelen dacht ik altijd dat broeikassen 
> natuurlijk volop
> broeikaseffect vertonen. Blijkt niet waar te zijn.
> 
> Paul Doucet
> 