Blunderen in Kosovo en zelfbeschikking

[Elwin Lammers]

De analyse van Emiel Stolp klopt mijns inziens. Anders samengevat: je moet
pas dreigen met geweld als je ook daadwerkelijk bereid en in staat bent
conform de dreiging op te treden. Geen leger hebben klaarstaan en toch een
ultimatum stellen is inderdaad stompzinnig. Mijns inziens had dat leger
overigens al negen jaar geleden moeten ingrijpen, zoals ik toen ook (tegen
dovemansoren) bepleit heb.

Niet eens ben ik het met het tweede deel van de volgende paragraaf van
Emiel Stolp.

>De huidige generatie politici heeft zich volledig gedeclasseerd. Ze zijn
moreel
>allemaal veel hoogstaander dan Milosovic, maar ze hebben wel laten zien
dat je
>moeilijke beslissingen over oorlog en vrede niet aan ze over kan laten.
>Daarvoor ontbreekt het intelektuele niveau.
>
>Een uitzondering wil ik maken voor diegenen die nu het hardste roepen om
>zelfbeschikkingsrecht voor de Albanezen. Want dat zijn namelijk dezelfden die
>zelfbeschikkingsrecht voor de Servische minderheden in Bosnie en Kroatie
>absoluut onaanvaardbaar vonden. Die deugen ook in moreel opzicht niet
omdat ze
>de gelijkwaardigheid van alle mensen ongeacht hun etnische achtergrond nog
>steeds niet willen accepteren.

Ik ben een van diegenen die vonden dat 'zelfbeschikking' voor de Kroatische
Serviers (lees: afscheiding van Kroatie en aansluiting bij Servie) en het
opblazen van Bosnie (samenvoeging van de Republika Sprska en Servie zelf)
niet aan de orde mochten zijn. Niet omdat ik volkeren geen recht op
zelfbeschikking wil geven. Ik ben - om maar wat voorbeelden te noemen -
voor een onafhankelijk/zelfstandig (of hoe je het noemen of invullen wilt)
Vlaanderen, Baskenland, Slovenie, Koerdistan, Kosova, Tibet, Zuid-Soedan en
noem maar op. Maar ik vind daarbij wel dat zelfbeschikking altijd gekoppeld
moet zijn aan andere (mensen)rechten. In concreto: respect voor minderheden
en democratie. Zelfbeschikking is geen absoluut recht. Nationale
soevereiniteit trouwens ook niet meer, getuige het internationale ingrijpen
in Joegoslavie omdat de mensenrechten zwaar geschonden worden.

In het gebied dat nu Bosnisch Servie genoemd wordt, woonden oorspronkelijk
veel moslims. Die zijn eerst vermoord of verdreven. Dat doen en vervolgens
zeggen dat je je (dan) etnisch homogene gebied wilt aansluiten bij het
grote moederland vind ik niet hetzelfde als je democratisch recht op
zelfbeschikking uitoefenen (zoals de Slovenen bijvoorbeeld deden, met
voorbeeldige wetgeving voor hun minderheden). Als de internationale
gemeenschap in het geval van Bosnisch Servie het 'recht op zelfbeschikking'
zou toestaan, zou dat neerkomen op het belonen van agressie en genocide.

In grote lijnen gaat dit ook op voor de Kraijna. Het zijn de Serviers
geweest die de oorlog begonnen zijn, al hebben de Kroaten in de periode
kort voordat de oorlog uitbrak weinig gedaan om de Kroatische Serviers het
gevoel te geven dat hun rechten gerespecteerd zouden gaan worden in een
toekomstig onafhankelijk Kroatie. Het is ook duidelijk dat het Kroatische
optreden na de verovering van de Kraijna walgelijk is geweest. Maar dat
doet er toch niets aan af dat instemming met samenvoeging tussen de Kraijna
en Servie een beloning voor agressie zou zijn.

In 1990 heb ik naar aanleiding van een JD-bezoek aan Slovenie namens de
Jonge Democraten een persmededeling verspreid. Het was ons duidelijk dat
het voortbestaan van Joegoslavie geen reele optie meer was. 'Op het moment
dat Slovenie en Kroatie zich onafhankelijk verklaren, moeten D66, Nederland
en de Europese Gemeenschap - onder strenge voorwaarden op het gebied van
democratie en menserechten - de meest democratische partij steunen.
Desnoods militair.' Zo schreef ik destijds. Daar sta ik nog steeds achter.
Ik ben ervan overtuigd dat daardoor veel ellende zou zijn voorkomen. Vier
jaar na dato (en nu alweer vijf jaar geleden) gaf ook Van Mierlo dat
overigens publiekelijk toe.

Ik heb in het Joegoslavische conflict altijd consequent partij getrokken
voor de slachtoffers en tegen de agressors en ik heb altijd consequent de
meest democratische partij gesteund. Ik vind daar zowel intellectueel als
moreel niets mis mee is.

Elwin Lammers