[D66] Israelische hoogleraar over genocide door Israel

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Folia
         Universiteit van Amsterdam
Datum:  25 september 2024
Auteur: Wessel Wierda
URL:    
https://www.folia.nl/nl/actueel/163254/israelische-hoogleraar-mensenrechten-neve-gordon-israel-pleegt-terroristische-staatsaanvallen


Israelische hoogleraar mensenrechten Neve Gordon: 'Israel pleegt
terroristische staatsaanvallen'
----------------------------------------------------------------

Neve Gordon hekelt hoe academische instellingen protesten voor Palestina 
'repressief in de kiem proberen te smoren'. Woensdagavond houdt de 
Israelische hoogleraar internationaal recht een lezing op de UvA. 'Het 
is veel minder veilig om een moslim te zijn in Nederland dan een Jood.'

Schuilen in de kelder was al intens, zegt Neve Gordon. Maar het werd pas 
echt zenuwslopend toen hij kinderen kreeg. De hoogleraar internationaal 
en humanitair recht, geboren en getogen in Israel, woonde met zijn vrouw 
en kinderen niet ver van de grens met Gaza, toen zijn land tussen 2008 
en 2009 de Gaza-strook drie weken lang met raketten bestookte. Dat hij 
toen met zijn gezin de schuilkelder in kon vluchten, is nog een 
voorrecht te noemen, weet Gordon. 'De mensen in Gaza kunnen dat niet. 
Toen niet en nu evenmin.'

Deze week is hij vanuit Londen - Gordon werkt sinds 2012 aan de Queen 
Mary University - naar Nederland gekomen voor een trits lezingen over 
hoe academische instellingen reageren op het 'genocidale geweld' in 
Gaza. Woensdagavond is Amsterdam en dus de UvA aan de beurt, in de 
Doelenzaal van de Universiteitsbibliotheek. Folia sprak hem telefonisch, 
daags voor deze lezing.


De titel van uw lezing aan de UvA rept onomwonden van 'genocidaal 
geweld'. Het Internationaal Strafhof zou nog jaren nodig hebben om zeker 
te weten dat er sprake van 'genocide' is in Gaza. U niet.

'Ik zie de ontmanteling van het gezondheids-, onderwijs- en 
educatiesysteem in Gaza; ik zie de tienduizenden mensen die vermoord 
worden; ik zie nog veel meer mensen die ontheemd zijn. Mijn 
interpretatie, als hoogleraar humanitair recht, is dat daarmee de 
mensenrechten- en de genocideconventie geschonden wordt. En ik ben niet 
de enige die dat denkt, de meeste internationale wetenschappers denken 
dat. Het zou nog vijf jaren kunnen duren voordat het Internationaal 
Strafhof alle bewijzen heeft gehoord en tot een conclusie komt, want de 
wielen van rechtvaardigheid zijn vaak erg langzaam. Maar voor academici 
die zich met internationaal recht bezighouden is het onze 
verantwoordelijkheid om dit tijdig voor het voetlicht te brengen.'


Israel zegt nog altijd Hamas te willen stoppen, de organisatie die op 7 
oktober een terroristische aanslag pleegde in het zuiden van Israel en 
daarbij gijzelaars meenam. Dat is bijna een jaar geleden, kunnen we u 
binnenkort ook op de barricaden verwachten om te demonstreren tegen 
Hamas?

'Nee,' zegt Gordon, met lichte afkeer in zijn stem. 'Om meerdere 
redenen.' Voordat hij aan zijn uiteenzetting begint, maakt hij eerst een 
voorbehoud: 'Het lijdt geen twijfel in mijn hoofd dat Hamas deze aanslag 
heeft gepleegd'. 'Maar,' vervolgt hij resoluut, 'we zitten in een 
situatie dat Israel de grenzen van de Gaza-strook decennialang 
hermetisch heeft afgesloten. Niemand kon erin of -uit. De Palestijnen 
zaten in principe vast, in de grootste kooi ter wereld. Europeanen 
moeten dus erkennen dat Palestijnen, net als zijzelf, het recht op 
zelfbeschikking hebben. Daarnaast moeten we ons herinneren dat Israel 
jarenlang geld heeft gegeven aan Hamas. Met de bedoeling dat vragen, 
zoals deze van jou, gesteld worden. Israel weet namelijk dat Hamas als 
terroristische organisatie wordt gezien in Europa. En dat veel 
Europeanen, vanwege hun islamofobische houding, Israel zullen steunen - 
ongeacht wat ze doen - als ze zeggen dat ze tegen Hamas vechten, en niet 
tegen de Palestijnen.'

Gordon doelt hiermee op publicaties in gerenommeerde media als Reuters, 
waaruit zou blijken dat de Israelische regering geld zou hebben 
overgemaakt naar Hamas. Met de bedoeling om de vorming van een 
Palestijnse staat te voorkomen; hoe groter de macht van Hamas, hoe 
kleiner die van de Palestijnse Autoriteit, is de redenering. Ook de 
oppositie in het Knesset (Israelische parlement) heeft deze 
beschuldigingen geuit, maar premier Netanyahu en de zijnen hebben dit 
altijd stellig ontkend.

'Een cynische en manipulatieve move van Israel,' noemt Gordon het, die 
nu op dreef is. 'We moeten ons realiseren dat volgens publieke enquetes 
rond 7 oktober slechts 37 procent van de Palestijnen Hamas steunde. 
Daaruit blijkt al: dat Hamas financieel groot heeft kunnen worden, kwam 
voornamelijk door de steun vanuit de Israelische regering. En begrijp me 
niet verkeerd, het was afschuwelijk wat Hamas deed, maar aantallen zijn 
ook belangrijk. In Gaza zijn inmiddels veel meer mensen vermoord.'


Als het Westen deze handelswijze van Israel weet of zou kunnen weten, 
waarom handelen de regeringen hier dan niet naar, volgens u?

'Door de geschiedenis. De Europese Joden werden vernietigd door de 
nazi's in concentratiekampen en na de Holocaust waren er nog 
honderdduizenden Joodse vluchtelingen. Voor de Europeanen die hieraan 
hadden bijgedragen was de oplossing: laten we ze naar Palestina brengen. 
Kortom, de Palestijnen betalen de prijs voor de misdaden die gepleegd 
zijn in Europa.'


Studenten die zich hiertegen uitspreken willen gehoord worden door de 
universiteit. Maar volgens UvA-rector Peter-Paul Verbeek in Nieuwsuur 
maakt het dragen van maskers in een gesprek met het College van Bestuur 
dat niet gemakkelijker. Bent u dat met hem eens?

'Wat ik zie in andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk en de VS, is 
dat de namen van studenten aan de politie worden geven of dat ze 
geschorst worden van de universiteit. Ik weet niet of dat ook in 
Nederland is gebeurd, maar ik denk dat sommigen bang waren. 
Waarschijnlijk had ik het zelf niet gedaan. Maar hoe dan ook: studenten 
komen met een masker op naar een gesprek? So what? Ik denk niet dat dit 
een groot probleem is, het leidt af van waar het werkelijk over zou 
moeten gaan: de genocide in Gaza.'


Is het geoorloofd om voor de Palestijnen tv's en koffiemachines kapot te 
maken in Nederland, in de hoop dat je dan wel gehoord wordt door de 
universiteit?

'In vele van de demonstraties die ik heb bijgewoond, over de hele 
wereld, zijn er een paar gevallen geweest van antisemitisme en het 
breken van dingen. Maar van de duizenden evenementen met duizenden 
aanwezigen, zijn het deze vier, vijf, zes gevallen die constant worden 
opgebracht. In elke vorm van sociaal verzet komen we dit soort gevallen 
tegen. Ze zouden bekritiseerd moeten worden en veroordeeld. Maar hierop 
focussen is ook een manier om het probleem te verplaatsen. Want het 
probleem is, en blijft: genocide.'


Mag je Israel 'een terroristische staat' noemen, of 'Israel has to fall' 
zeggen, zoals we vaak horen bij demonstraties voor Palestina?

'Als je kijkt naar de aanvallen die Israel deze weken uitvoert op 
Libanon, dan is dat toch een terroristische staatsaanval? Dus als iemand 
dat zegt na zo'n aanval, dan is dat een juiste karakterisering.'


Tegelijk ziet de Nationaal Antisemitisme Coordinator vanwege de 
pro-Palestijnse demonstraties een toename van onveiligheid onder Joodse 
docenten en studenten. Wat vindt u daarvan?

'Ik denk dat mensen zich oncomfortabel voelen, maar dit vaak zullen 
beschrijven als een gevoel van onveiligheid. Het is veel minder veilig 
om een moslim in Nederland te zijn dan een Jood. Ik kan dat categorisch 
zeggen.'


En dat Joodse of Israelische studenten, die het niet eens zijn met de 
demonstraties, zich vaak niet durven uitspreken, hoe kijkt u daarnaar?

'Als je bijvoorbeeld naar MeToo kijkt, waarbij mannen vrouwen hebben 
belaagd, dan zouden de mensen die hen verdedigen zich niet comfortabel 
moeten voelen. Ze zouden zich wel veilig moeten voelen, maar niet 
comfortabel. Dat principe geldt ook als je een land steunt dat zich 
schuldig maakt aan genocide. Je moet je dan zeker niet comfortabel 
voelen.'


Leidt dat er niet juist toe dat het gesprek uberhaupt niet plaatsvindt, 
dus dat die mensen niet in discussie gaan? Bij uw lezing van 
woensdagavond bijvoorbeeld zitten in het discussiepanel alleen maar 
mensen die het goeddeels met u eens zijn. Zou het niet beter zijn als 
daar juist critici tussen hadden gezeten?

'Ik ben niet de organisator van deze lezing. Dus dat zou je aan de 
organisator moeten vragen.'


Maar wat zou u zelf het beste vinden?

'Ik heb er geen moeite mee om met mensen te praten die een ander 
standpunt hebben. Maar als we een panel hebben over de klimaatcrisis, 
zouden we dan een klimaatontkenner in het panel willen? Of een 
Holocaust-ontkenner in een panel over de Holocaust? Ik denk het niet.'


Dat zijn uitersten. Maar misschien iemand die wat kritischer zou zijn 
over vergaande klimaatmaatregelen bijvoorbeeld? Of iemand die kritisch 
is op Israel, maar niet onvoorwaardelijk genocide constateert in Gaza, 
net als het Internationaal Strafhof?

'Ik denk dat we het eens moeten zijn over het probleem. Over hoe we dat 
probleem willen tackelen, daar mogen we het over oneens zijn. Ik denk 
niet dat de universiteit iemand zou moeten uitnodigen die in het 
Bijbelse creationisme gelooft, wanneer we het hebben over evolutie en 
biologie. En veel van de studenten zien dat er misdaden tegen de 
menselijkheid worden gepleegd in Gaza. Dus ik zie het probleem niet...'


Tot slot dan, u vertelde aan het begin van dit interview dat u dicht bij 
Gaza woonde. Heeft u vrienden of kennissen verloren bij de aanslag van 
Hamas op 7 oktober?

'Ja, een afgestudeerde student van mij en drie vrienden. Dat is 
afschuwelijk, maar geweld van Israel gaat ons niet uit deze situatie 
helpen.'

--------
(c) 2024 UvA