<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#f9f9fa">
<p> </p>
<div id="toolbar" class="toolbar-container"> </div>
<div class="container" style="--line-height: 1.6em;" dir="ltr"
lang="nl">
<div class="header reader-header reader-show-element"> <a
class="domain reader-domain"
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2021/terugblik-2021/21-05-17-meteosofie-wijsgeer-weer-lezing/">ru.nl</a>
<h1 class="reader-title">21|05|17 Meteosofie. De wijsgeer en het
weer | Lezing (livestream) door filosoof René ten Bos</h1>
<div class="meta-data">
<div class="reader-estimated-time" dir="ltr">8-11 minutes</div>
</div>
</div>
<hr>
<div class="content">
<div class="moz-reader-content reader-show-element">
<div id="readability-page-1" class="page">
<div
data-layout="{"columns":3,"DimSiz":720}">
<p><strong><img alt="Meteosofie. De wijsgeer en het weer |
Lezing (livestream) door filosoof René ten Bos"
data-sources="[{"width":100,"height":67,"src":"/publish/pages/996562/terugblik_en_index_plaatje_meteosofie_1.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_0"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/terugblik_en_index_plaatje_meteosofie_1.jpg"
width="100" height="67">Meteosofie. De wijsgeer en
het weer | Lezing (livestream) door filosoof René ten
Bos | Maandag 17 mei 2021 | 20.00 - 21.15 uur | Online
| Radboud Reflects en Radboud Green Office</strong></p>
<p><br>
<a href="https://www.youtube.com/watch?v=0Q1S8d0Rkg8">Video</a>
| <a
href="https://soundcloud.com/radboudreflects/meteosofie-de-wijsgeer-en-het-weer">Podcast</a>
| Opinie René ten Bos in de Gelderlander: <a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2021/terugblik-2021/21-05-17-meteosofie-wijsgeer-weer-lezing/info/opinie-klimaat-waarschijnlijkheid-rene-ten-bos/">Klimaat
en waarschijnlijkheid</a> | <a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2021/terugblik-2021/21-05-17-meteosofie-wijsgeer-weer-lezing/info/english-review-meteosophy-and-scenarios-climate/">English
review</a></p>
<p><em>Aankondiging - We zijn aan de goden overgeleverd.
Althans, dat dacht de mens lange tijd als het over het
weer ging. Het weer. Ongrijpbaar, niet te temmen maar
heel belangrijk. Tegenwoordig hoort het weer niet meer
toe aan de goden, maar is de mens het zelf die er
invloed op heeft. De milieucrisis is een weercrisis
aan het worden. Kijk en luister naar filosoof René ten
Bos die op zoek gaat naar een wijze omgang van de mens
met het weer, oftewel naar een meteosofie. </em><em><a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2021/terugblik-2021/21-05-17-meteosofie-wijsgeer-weer-lezing/#ha4490563-fed8-42f7-8718-310d7ea82677">Z</a><span
id="span_pagvld_10480449_0"><a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/terugblik/terugblik-2021/terugblik-2021/21-05-17-meteosofie-wijsgeer-weer-lezing/#ha4490563-fed8-42f7-8718-310d7ea82677">ie
de volledige aankondigingstekst onderin.</a><br>
</span></em></p>
<h2 id="h1c1a7d6f-bb2b-4596-ab39-4bffbe830c66"><em>Verslag
- </em><strong>Meteosofie: de omgang van de mens met
het weer</strong></h2>
<p>Het weer is ongrijpbaar. In de oudheid werden de
grillen van het weer toegeschreven aan de goden.
Tegenwoordig begrijpen we het weer weliswaar beter, maar
we hebben er nog steeds geen controle over. Tijdens het
programma van Radboud Reflects en Radboud Green Office
nam hoogleraar filosofie en voormalig Denker des
Vaderlands René ten Bos het publiek mee naar de wereld
van de <em>meteosofie</em>, de filosofie van het weer.
Zijn nieuwste boek, met gelijknamige titel, gaat over
alles tussen aarde en hemel, en hoe de mens zich daartoe
verhoudt. Na de lezing ging Ten Bos in gesprek met
filosoof Lotje Siffels.</p>
<p><img alt="René ten Bos en Lotje Siffels, foto: Ted van
Aanholt"
data-sources="[{"width":220,"height":147,"src":"/publish/pages/996562/220px/rene_ten_bos_en_lotje_siffels_foto_ted_van_aanholt.jpg","sizeClass":"size_220px"},{"width":460,"height":307,"src":"/publish/pages/996562/460px/rene_ten_bos_en_lotje_siffels_foto_ted_van_aanholt.jpg","sizeClass":"size_460px"},{"width":675,"height":450,"src":"/publish/pages/996562/rene_ten_bos_en_lotje_siffels_foto_ted_van_aanholt.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_1"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/rene_ten_bos_en_lotje_siffels_foto_ted_van_aanholt.jpg"
class="moz-reader-block-img" width="675" height="450"></p>
<p><strong>De antieke filosofie en het weer</strong></p>
<p>Ten Bos ving zijn lezing aan met een uitleg van de
titel en methode van zijn nieuwste boek: “De titel <em>meteosofie
</em>moet duidelijk maken: dit is geen boek over
meteorologie, maar over wat filosofen van het weer
hebben gemaakt. Mijn methode bestaat erin op zoek te
gaan naar wat filosofen over het weer hebben gezegd.”</p>
<p>Wat volgens Ten Bos van meet af aan opviel in zijn
onderzoek, is dat iedereen die claimt kennis van het
weer te hebben, wordt gewantrouwd: “De presocratisch
filosoof Aristophanes meende dat mensen die met zoiets
ingewikkelds als het weer bezig zijn, nooit zekerheid
kunnen bieden. Onderzoek naar het weer levert geen echte
kennis op, enkel <em>doxa</em>: het Griekse woord voor
mening. Weerkundigen zijn dus niet te vertrouwen.”</p>
<p>Wat is meteosofie dan precies? Ten Bos: “Het woord is
een verbinding van <em>meteoros</em> en <em>sophia</em>:
weer en wijsheid. Maar er is ook een link met sofisten;
dat zijn mannen die, tegen betaling, nepkennis aanboden.
Onder meteoros valt alles wat zich in of achter de lucht
bevindt. In de oudheid werden ook aardbevingen hieronder
geschaard; aardbevingen werden begrepen als een soort
wind die onder de grond waait en weer naar boven moet.”</p>
<p><strong>Meteosofie in de renaissance</strong></p>
<p>Bij de Franse filosoof René Descartes ontstond de
moderne natuurkundige meteorologie, aldus Ten Bos. Zijn
benadering van de wetenschap was wiskundig. Voor zijn
boeken over de optica en de meetkunde was die wiskundige
benadering zeer geschikt, maar bij de meteorologie liep
Descartes tegen problemen aan. “Het leek alsof de
wiskunde niet op het weer van toepassing is,” volgens
Ten Bos. “Descartes schreef dan ook: ‘Météorologie,
c’est la philosophie pur.’”</p>
<p>Ongeveer gelijktijdig kwam Blaise Pascal met een heel
ander wereldbeeld. Zijn benadering sluit meer aan bij
een filosofische insteek van het weer. Hij zag de wereld
als een mengelmoes van ruimte en materie die zowel het
begrensde als het onbegrensde omvat. Ten Bos: “Voor mij
is Pascal de filosoof bij uitstek die de gedachte van de
meteosofie formuleert: hij koppelt het denken over het
weer nooit los van het denken over de mens zelf.”</p>
<p><img alt="René ten Bos, foto: Ted van Aanholt"
data-sources="[{"width":220,"height":147,"src":"/publish/pages/996562/220px/rene_ten_bos_1.jpg","sizeClass":"size_220px"},{"width":460,"height":307,"src":"/publish/pages/996562/460px/rene_ten_bos_1.jpg","sizeClass":"size_460px"},{"width":675,"height":450,"src":"/publish/pages/996562/rene_ten_bos_1.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_2"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/rene_ten_bos_1.jpg"
class="moz-reader-block-img" width="675" height="450"></p>
<p><strong>Weer en klimaat</strong></p>
<p>Het wantrouwen jegens weervoorspellers is er al sinds
de oudheid. Er is weliswaar de laatste decennia veel
voortgang geboekt op het gebied van weersvoorspellingen,
maar nu zien we nog steeds wantrouwen jegens
klimaatvoorspellingen. Ten Bos: “Het weer hebben we in
zekere zin voorspelbaar gemaakt, maar voor klimaat geldt
dat niet. Scenario’s krijgen de labels ‘waarschijnlijk’
of ‘onwaarschijnlijk’, maar zijn nooit zeker.”</p>
<p>Volgens Ten Bos kunnen we klimaatscenario’s het best
begrijpen als gerationaliseerde ficties: ze hebben niet
zozeer de bedoeling om de werkelijkheid te
representeren, als wel om de juiste <em>mindset</em> te
genereren bij de mensen die de beslissingen maken.</p>
<p>Mogen wij ingrijpen in het klimaat? Ecomodernisten
menen van wel, want er dreigt een catastrofe. Sceptici
zeggen echter dat we het klimaat niet moeten
manipuleren, want we weten niet wat de gevolgen van onze
maatregelen zullen zijn. Ten Bos bevindt zich in het
tweede kamp: “Ik ben behoorlijk sceptisch over mensen
die denken zelf als goden te kunnen regeren over de
wereld van het weer.”</p>
<p><img alt="Rene ten Bos en Lotje Siffels, foto: Ted van
Aanholt"
data-sources="[{"width":220,"height":147,"src":"/publish/pages/996562/220px/rene_ten_bos_en_lotje_siffels.jpg","sizeClass":"size_220px"},{"width":460,"height":307,"src":"/publish/pages/996562/460px/rene_ten_bos_en_lotje_siffels.jpg","sizeClass":"size_460px"},{"width":675,"height":450,"src":"/publish/pages/996562/rene_ten_bos_en_lotje_siffels.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_3"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/rene_ten_bos_en_lotje_siffels.jpg"
class="moz-reader-block-img" width="675" height="450"></p>
<p><strong>Aanzet tot actie</strong></p>
<p>Voor Ten Bos was zijn bezorgdheid om het klimaat een
van de aanleidingen voor het schrijven van zijn boek.
Hoe moeten we ons verhouden tot zoiets bedreigends en
complex als het weer? De urgentie is bovendien hoog. Ten
Bos haalde Peter Sloterdijk aan, die meent dat de enige
catastrofe die overtuigend genoeg is, degene is die
niemand overleeft.</p>
<p>De klimaatmodellen zijn weliswaar nodig, maar niet
voldoende, volgens Ten Bos. “Hoe kun je Nederlanders
overtuigen dat de zeespiegel echt stijgt? Dat er
mogelijk een orkaan aankomt die half Nederland onder
water zet? Daar heb je goede, overtuigende taal voor
nodig. Het cijferwerk moet gedaan worden, maar in de
discussie moet naast de wetenschappelijke taal ook een
ander soort taal ontstaan, waardoor het ondenkbare toch
op een manier denkbaar wordt.”</p>
<p><em>Door: Thijs Meeuwisse</em></p>
<p><strong>Video</strong></p>
<p><strong>Podcast</strong></p>
<p><em>Wil je op de hoogte blijven van onze activiteiten? <a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/nieuwsbrief/aanmelden-mailnieuwsbrief-radboud-reflects/">Schrijf
je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.</a></em></p>
<h2 id="ha4490563-fed8-42f7-8718-310d7ea82677"><em
id="Aankondiging">Aankondiging</em></h2>
<p><img alt="Meteosofie. De wijsgeer en het weer | Lezing
(livestream) door filosoof René ten Bos"
data-sources="[{"width":220,"height":104,"src":"/publish/pages/996562/220px/banner_meteosofie.jpg","sizeClass":"size_220px"},{"width":460,"height":217,"src":"/publish/pages/996562/460px/banner_meteosofie.jpg","sizeClass":"size_460px"},{"width":675,"height":319,"src":"/publish/pages/996562/banner_meteosofie.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_4"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/banner_meteosofie.jpg"
class="moz-reader-block-img" width="675" height="319"></p>
<p>We zijn aan de goden overgeleverd. Althans, dat dacht
de mens lange tijd als het over het weer ging. Het weer.
Ongrijpbaar, niet te temmen maar heel belangrijk.
Tegenwoordig hoort het weer niet meer toe aan de goden,
maar is de mens het zelf die er invloed op heeft. De
milieucrisis is een weercrisis aan het worden. Kijk en
luister naar filosoof René ten Bos die op zoek gaat naar
een wijze omgang van de mens met het weer, oftewel naar
een meteosofie.</p>
<h3 id="h8690d462-c2b9-f97e-fdd9-9de8468476d0">Van goden
naar wetenschap</h3>
<p>Het weer werd lange tijd gezien als iets van de goden,
die je met droogte, onweer of overvloedige regenval
konden straffen. Langzamerhand begonnen we het weer meer
te begrijpen. Tegenwoordig hebben we het niet zo zeer
meer over het weer, maar over het klimaat. René ten Bos
vraagt zich af of de vooruitgang van de wetenschap de
angst voor wat ons letterlijk boven het hoofd hangt wel
heeft kunnen bezweren. We weten nu meer over het weer,
maar kunnen haar nog steeds niet beheersen.</p>
<h3 id="h0bed8d30-6b68-0ea5-b80d-e2357eacc864">Klimaatcrisis</h3>
<p>De klimaatcrisis maakt dit des te duidelijker.
Tegenwoordig is het weer één grote onheilspellende
uitwerking geworden van onze omgang met de aarde. René
ten Bos vertelt in zijn lezing hoe in de loop van de
eeuwen door filosofen over het weer is gedacht en hoe we
in deze tijden van klimaatcrises omgaan met onzekerheid
en waarschijnlijkheid. Na afloop gaat hij in gesprek met
de gespreksleider en kun je via mentimeter vragen aan
hem stellen.</p>
<h3 id="hadb62b0c-207a-d106-814e-834bda296518">Over de
spreker</h3>
<div>
<p><a href="https://www.ru.nl/personen/bos-r-ten/"><strong><img
alt="René ten Bos"
data-sources="[{"width":100,"height":100,"src":"/publish/pages/996562/rene_ten_bos.jpg"}]"
data-id="996562" id="img_pagvld_12227935_5"
src="https://www.ru.nl/publish/pages/996562/rene_ten_bos.jpg"
width="100" height="100">René ten Bos</strong></a> is
hoogleraar filosofie van de managementwetenschappen
aan de Radboud Universiteit en voormalig Denker des
Vaderlands. Hij schreef meerdere boeken over het
milieu en bureaucratie, waaronder <em>Water</em>, <em>Bureaucratie
is een inktvis</em>, en <em>Dwalen in het
antropoceen</em>.</p>
</div>
<p><em>Kom je vaker naar de lezingen van Radboud Reflects?
Dan is een </em><a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/contact/aanmelden-radboud-reflects-abonnement-2019/"><em>Radboud
Reflects-abonnement</em></a><em> misschien
interessant. </em><em></em></p>
<p><em>Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van
Radboud Reflects? </em></p>
<em><a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/nieuwsbrief/aanmelden-mailnieuwsbrief-radboud-reflects/">Schrijf
je dan in voor de tweewekelijkse nieuwsbrief.</a></em><em>Wil
je verder denken over ethische vragen die spelen in jouw
organisatie? Bekijk </em><a
href="https://www.ru.nl/radboudreflects/professional/radboud-reflects-professional/"><em>Radboud
Reflects Professional</em></a><em> – Ethische
verdieping voor organisaties.</em> </div>
</div>
</div>
</div>
<div> </div>
</div>
</body>
</html>