<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#f9f9fa">
<ul class="art-meta">
<li>6 Jul 2021</li>
<li>NRC Handelsblad</li>
<li>Door onze medewerker Boris van der Spek</li>
</ul>
<h1>Inheemse vrouw biedt Chili hoop</h1>
<address>Ref: <a class="moz-txt-link-freetext" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Elisa_Lonc%C3%B3n">https://en.wikipedia.org/wiki/Elisa_Lonc%C3%B3n</a><br>
</address>
<hr width="100%" size="2">
<p><br>
</p>
<div class="clear">
<div class="art-layout-a-2x" id="testArtCol_a">
<h2>De conventie die in Chili sinds zondag een nieuwe grondwet
schrijft, wordt geleid door een vrouw van het Mapuche-volk.</h2>
<p class="art-annotation">De Mapuche zijn in een permanent
conflict met de Chileense staat verwikkeld</p>
<p>
‘Mari mari pu lamngen! Mari mari Chile Mapu!”. De eerste
woorden van Elisa Loncón, vrouw van inheemse Mapuche afkomst,
in haar toespraak als president van de grondwetgevende
vergadering in Chili waren niet in het Spaans, maar in het
Mapudungún, de taal van de Mapuche. </p>
<span class="art-object art-mainimage" id="artObjectWrap"
style="height: 56em;"><a><img
src="https://i.prcdn.co/img?regionguid=c0c2288b-c487-4c91-98f5-22680519107b&scale=238&file=32112021070600000000001001®ionKey=GgytJVD2H7V%2fziPZFClBNQ%3d%3d"
style="width:100%;" id="artObject"></a></span><span
class="art-imagetext">Elisa Loncón maandag tijdens de
installatie van de constitutionele vergadering.</span>
<p>
„Ik groet al mijn broeders en zusters! Ik groet heel Chili!”,
zei Loncón, die daarmee het startsein gaf voor een proces waar
in Chili jarenlang naar is uitgekeken: het schrijven van een
nieuwe grondwet door een diverse mix van advocaten,
schrijvers, academici, activisten en oud-politici. Sommigen,
zoals Elisa Loncón, van inheemse afkomst. </p>
</div>
<div class="art-layout-b-2x" id="testArtCol_b">
<p>
Deze conventie, die zondag werd geïnstalleerd in Chili,
bestaat uit 155 door Chilenen gekozen vertegenwoordigers.
Binnen negen maanden moeten deze 155 vertegenwoordigers een
nieuwe grondwet schrijven, een grondwet waarin iedereen zich
kan herkennen. De huidige grondwet, geschreven door een groep
neoliberale economen tijdens de dictatuur van Augusto
Pinochet, legde het fundament voor stabiele economische groei
en relatieve welvaart, maar ook voor groeiende ongelijkheid.
Zaken als zorg, huisvesting en onderwijs werden aan de vrije
markt overgelaten en zijn daardoor voor veel Chilenen moeilijk
te betalen. </p>
<p>
Conflicten om bodemschatten </p>
<p>
Inclusiviteit is daarom de leidraad voor de nieuwe
grondwetgevende vergadering. Er zijn evenzoveel vrouwelijke
als mannelijke vertegenwoordigers en zeventien van de 155
zetels zijn toegewezen aan de inheemse volkeren in Chili.
Volkeren die in de huidige grondwet niet erkend worden en
toebehoren tot de armste inkomenslagen in Chili, terwijl de
nationale economie draait op onder andere het hout, lithium en
koper dat wordt gekapt en gewonnen op wat zij beschouwen als
hun territorium. </p>
<p> De vrouw die deze grondwetgevende vergadering gaat
voorzitten is Elisa Loncón, van het Mapuchevolk. In het zuiden
van het land, waar zij wonen, staan de inheemse bewoners in
permanent conflict met de Chileense staat vanwege de
grootschalige bosbouw in de zone. Vrachtwagens en
graafmachines worden door activisten in brand gestoken, de
gemilitariseerde politie reageert door met traangas en
rubberkogels op inheemse dorpen te schieten. </p>
<p> Dat het juist een Mapuche is die dit proces gaat voorzitten,
betekent daarom heel veel, zegt politiek expert Claudio
Fuentes. „De Mapuche is een van de groepen die het meest
onderdrukt zijn in Chili. Het is een volk dat historisch
gezien een hele lange strijd heeft gevoerd, eerst tegen de
Spanjaarden en vervolgens tegen de Chileense staat. Symbolisch
is dit ontzettend belangrijk”. </p>
<p> „Hun strijd gaat honderden jaren terug. Zij hebben altijd
gestreden tegen het idee dat Chili één natie is, met één volk,
waar een elite vanuit de hoofdstad Santiago regeerde”, zegt
Fuentes. „Het beeld is nu gekanteld: alle inheemse volkeren
krijgen toegang tot de concrete macht en kunnen meebeslissen.
Maar het is ook belangrijk dat Loncón een vrouw is, want de
feministische beweging in Chili had een grote rol in de
protesten de afgelopen jaren. Dankzij die protesten kunnen we
nu een nieuwe grondwet schrijven.” </p>
<p> Studie deels gevolgd in Nederland </p>
<p> Loncón is zo binnen een dag uitgegroeid tot een symbool voor
de hoop bij een deel van de bevolking op een nieuw, inclusief
Chili. In Chili wijst men er na haar verkiezing als voorzitter
wel op dat haar wegzetten als enkel vrouw en inheems te
makkelijk is. Ze studeerde af als lerares Engels in het zuiden
van Chili, haalde een doctorstitel aan de faculteit
Geesteswetenschappen van de Universiteit van Leiden én een in
de Literatuur in Chili. Ook volgde ze postdoctorale studies,
onder meer aan het Instituut voor Sociale Studies (ISS) in Den
Haag. </p>
<p> In de media wordt haar cv keer op keer benoemd, want in „het
nieuwe Chili”, zoals Elisa Loncón het noemde in haar
toespraak, zou het niet meer moeten gaan om het hebben van de
juiste achternaam of afkomst, maar om het hebben van de juiste
kwalificaties en vaardigheden. „Een nieuw, pluralistisch,
meertalig Chili, met alle culturen, met alle volkeren, met
vrouwen, met alle regio’s: dat is onze droom voor de nieuwe
grondwet.” </p>
</div>
</div>
</body>
</html>