<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#f9f9fa">
<p> </p>
<div id="toolbar" class="toolbar-container"> </div>
<div class="container" style="--line-height:1.6em;" dir="ltr">
<div class="header reader-header reader-show-element"> <a
class="domain reader-domain"
href="https://www.ftm.nl/artikelen/testsamenleving-extreem-duur-veroorzaakt-uitsluiting-gezonde-mensen?utm_campaign=Thomas-Bollen&utm_source=article&utm_medium=link&share=2IuzMXB5evPEHcPuWe6Y0qoAIXvihZ9g4NIgGy9lHR4XPHWl7orz51yi4Zu1">ftm.nl</a>
<h1 class="reader-title">‘Testsamenleving is onzinnig,
exorbitant duur en leidt tot uitsluiting van gezonde mensen’</h1>
<div class="credits reader-credits">Thomas Bollen</div>
<div class="meta-data">
<div class="reader-estimated-time" dir="ltr">20-27 minutes</div>
</div>
</div>
<hr>
<div class="content">
<div class="moz-reader-content reader-show-element">
<div id="readability-page-1" class="page">
<div>
<p> Het kabinet heeft al honderden miljoenen uitgegeven om
1 juni van start te gaan met ‘testen voor toegang’. Het
RIVM en het OMT ontkennen betrokkenheid bij de opzet.
Epidemiologen en artsen trekken het nut ernstig in
twijfel nu de besmettingsaantallen snel dalen. ‘Dit is
geld over de balk smijten en draagt niet bij aan het
voorkomen van IC-opnames.’ </p>
<div>
<p><span>Dit stuk in 1 minuut</span> </p>
<div>
<ul>
<li>VWS is van plan om op 1 juni van start te gaan
met ‘testen voor toegang’. Het ministerie zegt dat
het project ‘meer perspectief biedt aan
ondernemers’, maar epidemiologen en artsen trekken
het nut van ‘testen voor toegang’ ernstig in
twijfel nu de besmettingsaantallen snel dalen. </li>
<li>Armand Girbes, intensivist en IC-hoofd van het
VUmc: ‘De samenleving kan ook veilig van het slot
zonder verplichte tests.’ Veldepidemioloog en
microbioloog Amrish Baidjoe: ‘Dit is <em>too late</em>,
<em>too much</em>, en gericht op de verkeerde
doeleinden.’ </li>
<li>Het ministerie heeft al <a
href="https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-981296.pdf"><u>265
miljoen</u></a> van het budget van 1,1 miljard
vrijgegeven. Volgens gezondheidseconoom en
epidemioloog Eline Van den Broek liggen de kosten
van ‘testen voor toegang’ exorbitant veel hoger
dan de heersende norm van kosteneffectieve
maatregelen. ‘Dit is geld over de balk smijten en
draagt niet bij aan het voorkomen van
IC-opnames.’ </li>
<li>Het RIVM ontkent betrokkenheid bij de opzet van
‘testen voor toegang’, ‘het is een politieke,
beleidsmatige beslissing. Wij hebben niet gerekend
aan de testsamenleving’.</li>
</ul>
</div>
<p><a> <span>Lees verder</span> </a></p>
</div>
<div>
<p>De winkels, sportscholen en terrassen zijn weer open,
maar een bezoekje aan de bioscoop, het museum of een
concert is nog niet toegestaan. Als het aan het
kabinet ligt, mag de culturele sector pas begin
juni weer van het slot. Maar niet voor iedereen.
Alleen mensen die een negatief testbewijs kunnen
voorleggen dat minder dan veertig uur oud is, mogen
naar binnen. </p>
<p>Terwijl andere delen van de samenleving open mogen
zonder testen, wordt ‘naar het museum gaan als vrijen
met drie condooms om’, <a
href="https://twitter.com/FransHalsMuseum/status/1392753334528925696"
target="_blank">zei</a> Ann Demeester, directeur van
het Frans Hals Museum, op 13 mei bij talkshow <em>De
Vooravond</em>. De overgrote meerderheid van de
horeca, bioscopen, theaters en musea heeft grote
moeite met de willekeur van de testsamenleving en <abbr
data-explanation="PHA+RGUgb3Zlcmdyb3RlIG1lZXJkZXJoZWlkIHZhbiBkZSBsb2NhdGllcyBkaWUgZ2V0ZXN0ZSBiZXpvZWtlcnMgdG9lZ2FuZyBtb2V0ZW4gZ2V2ZW4sIGlzIG5pZXQgdmFuIHBsYW4gb20gYWFuIGhldCBwcm9qZWN0IG1lZSB0ZSB3ZXJrZW4uIERlIGhvcmVjYSBlbiBiaW9zY29wZW4gd2VpZ2VyZW4gZGVlbG5hbWUsIGVuIHZlcnVpdCBkZSBtZWVzdGUgbXVzZWEgaG91ZGVuIGh1biBkZXVyZW4gZ2VzbG90ZW4gem9sYW5nIGJlem9la2VycyBlZW4gbmVnYXRpZWYgdGVzdGJld2lqcyBtb2V0ZW4gdG9uZW4sIHplZ2dlbiB6aWogdGVnZW4gRm9sbG93IHRoZSBNb25leS4mbmJzcDs8YSBocmVmPSJodHRwczovL3d3dy5nb29nbGUuY29tL3VybD9xPWh0dHBzOi8vd3d3LmZ0bS5ubC9hcnRpa2VsZW4vdGVzdHNhbWVubGV2aW5nLWRvb2QtZW4tYmVncmF2ZW4/c2hhcmUlM0Q3VlclMjUyQkliOUJiZ214RnFjdyUyNTJCSCUyNTJGN1N5UDBwQnFibFBFdWJ3U3RITCUyNTJGaU9Idm91NVJrazBoJTI1MkJ0JTI1MkZpQXN4VlQmYW1wO3NhPUQmYW1wO3NvdXJjZT1lZGl0b3JzJmFtcDt1c3Q9MTYyMTcwMjMxNDI3MzAwMCZhbXA7dXNnPUFPdlZhdzNCSmNUdTVvUV9sVXhPaGp2UXFfRm8iIHRhcmdldD0iX2JsYW5rIj5odHRwczovL3d3dy5mdG0ubmwvYXJ0aWtlbGVuL3Rlc3RzYW1lbmxldmluZy1kb29kLWVuLWJlZ3JhdmVuP3NoYXJlPTdWVyUyQkliOUJiZ214RnFjdyUyQkglMkY3U3lQMHBCcWJsUEV1YndTdEhMJTJGaU9Idm91NVJrazBoJTJCdCUyRmlBc3hWVDwvYT48L3A+Cg=="
data-type="explanation">weigert</abbr> deel te
nemen. </p>
<p>Minister Hugo De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport (VWS) is echter vastbesloten om ‘testen voor
toegang’ in te voeren. Als de Eerste Kamer op <a
href="https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/35807_tijdelijke_wet"
target="_blank">25 mei</a> de Tijdelijke wet
coronatoegangsbewijzen aanneemt, en zolang de wet <a
href="https://wetten.overheid.nl/BWBR0044416/2021-05-11" target="_blank">Tijdelijke
regeling maatregelen covid-19</a> van kracht is, kan
de demissionair minister bepalen wanneer, voor hoelang
en voor welke sectoren de testsamenleving in werking
treedt.</p>
<p>Het beoogde doel: ‘Onderdelen van de samenleving op
een veilige manier eerder heropenen, of geopend houden
dan volgens de epidemiologische situatie eigenlijk het
geval zou zijn.’ En daarmee ‘meer perspectief aan
ondernemers bieden en mogelijkheden voor mensen om
bijvoorbeeld deel te nemen aan een sociale, culturele
of sportieve activiteit’. </p>
<p>Kosten noch moeite wordt gespaard om dit doel na te
jagen. Het kabinet heeft 1,1 miljard euro begroot voor
‘testen voor toegang’. </p>
</div>
<div data-author-id="" data-collection-id="84">
<h3><a href="https://www.ftm.nl/dossier/coronacrisis">Dossier</a></h3>
<h2><a href="https://www.ftm.nl/dossier/coronacrisis">Coronacrisis</a></h2>
<p>De coronapandemie zet de wereld op zijn kop. Wie
betaalt de rekening? En wie profiteert?</p>
</div>
<div>
<h2><strong>Gat in de hand </strong></h2>
<p>De Algemene Rekenkamer <a
href="https://nos.nl/artikel/2381368-ministerie-van-vws-gaf-onrechtmatig-miljarden-uit-aan-coronamateriaal"
target="_blank">constateerde</a> op 19 mei dat het
financieel beheer bij VWS ‘onder het vereiste niveau
was’ in 2020 en sprak van ‘een ernstige
onvolkomenheid’. Het ministerie kan de besteding van
40 procent van 5,1 miljard euro belastinggeld niet
nauwkeurig specificeren. Die ruim vijf miljard werd
vorig jaar uitgegeven aan mondmaskers,
beademingsapparatuur en testen. </p>
<p>Daar lijkt in 2021 geen verbetering in te komen. VWS
gunde ‘testen voor toegang’ zonder aanbesteding – en
dus in strijd met de wet – aan de stichting Open
Nederland, die onder leiding staat van oud-generaal
Tom Middendorp en mede op initiatief
van werkgeversorganisatie VNO-NCW tot stand <a
href="https://www.ftm.nl/artikelen/sneltest-evenementen-zwart-gat?share=JVCNDsZm5snj8En8v7ui8wYHNHK2zONmwnnpoM%2BLvJXNWI%2BDtcMCb1T537rC"
target="_blank">kwam</a>. Alleen de testbewijzen van
deze stichting zijn geldig en een testuitslag van een
andere commerciële aanbieder of de GGD verschaft dus
geen toegang. </p>
<p>Stichting Open Nederland tuigt momenteel een
testcapaciteit op van 120.000 en uiteindelijk 400.000
tests per dag. VWS heeft daarvoor nu al <a
href="https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-981296.pdf"
target="_blank">265 miljoen</a> vrijgegeven van het
budget van 1,1 miljard. </p>
<p>Of de opgebouwde testcapaciteit ook echt gebruikt zal
worden, is nog maar de vraag. De cultuursector weigert
mee te doen en artsen en epidemiologen trekken het nut
van ‘testen voor toegang’ in twijfel.</p>
<blockquote>
<p>‘De samenleving kan ook veilig van het slot zonder
verplichte tests’</p>
</blockquote>
<h2><strong>Mosterd na maaltijd</strong></h2>
<p>Gezondheidseconoom Xander Koolman, verbonden aan de
Vrije Universiteit Amsterdam, was in het najaar van
2020 een van de pleitbezorgers van grootschalig testen
om de verspreiding van corona te controleren. Destijds
liet VWS na de <a
href="https://www.ftm.nl/artikelen/coronatesten-belangen-arts-microbiologen?share=JryFkbeFerEW0gDM%2FQxYfFC%2Fv0l1MeWeHLuODV75BUEcmnu%2F2wLtCbEoHkEt">testcapaciteit</a>
op te schalen. Nu lijkt het Koolman mosterd na de
maaltijd: ‘Ik verwacht niet dat testen verplicht
blijft nadat iedereen de kans heeft gehad zich te
laten vaccineren. Het kabinet zal de testbewijzen weer
afschaffen zodra de IC-bedbelasting wezenlijk naar
beneden is gegaan en de vaccinatiegraad hoog genoeg is
om een volgende piek te voorkomen.’</p>
<p>Armand Girbes, intensivist, klinisch farmacoloog en
IC-hoofd van het VUmc zegt dat die situatie al is
bereikt: ‘Het ministerie van VWS wordt omringd door
partijen die commerciële belangen hebben bij de
testsamenleving. De medische noodzaak voor massaal
testen wordt echter onvoldoende onderbouwd.’ Zeker nu
het priktempo er lekker in zit en de zon begint te
schijnen, ziet hij het aantal patiënten op zijn IC
flink afnemen. ‘De samenleving kan ook veilig van het
slot zonder verplichte tests.’ </p>
<p>De Nederlandse timing van ‘testen voor toegang’ is
opmerkelijk. Het RIVM schat dat zo’n 0,75 procent van
de Nederlanders op dit moment besmettelijk is voor
anderen: <a
href="https://coronadashboard.rijksoverheid.nl/landelijk/besmettelijke-mensen"
target="_blank">130.000 op een bevolking van 17,5
miljoen</a>. Vorige week waren dat er nog 145.000.
De groeiende immuniteit onder de bevolking dankzij
vaccinaties en doorgemaakte infecties zorgt ervoor dat
steeds minder mensen vatbaar zijn voor het virus. De
verwachting is daarom dat de besmettingsaantallen in
rap tempo zullen dalen.</p>
<p>In Denemarken, waar de testsamenleving in de praktijk
werd toegepast, is men om die redenen van plan het
testen stapsgewijs <a
href="https://www.ft.com/content/a77283e7-2543-43de-9744-1666e1fee50e"
target="_blank">af te schaffen</a> en de samenleving
deze zomer weer volledig en ‘normaal’ te openen. In
Nederland zouden we dan pas beginnen met testen voor
toegang. </p>
<h2><strong>RIVM rekent niet mee</strong></h2>
<p>Het kabinet vaart al gedurende de hele coronacrisis
op de adviezen van het OMT en RIVM. Maar voor het
miljardenproject van ‘testen voor toegang’ vroeg de
regering OMT en RIVM niet naar hun visie op de
testsamenleving.</p>
<blockquote>
<p>Wanneer je grote groepen gezonde mensen test, leidt
die onnauwkeurigheid vanzelf tot verkeerde
diagnoses, onterechte weigeringen en quarantaines</p>
</blockquote>
<p>Het RIVM ontkent betrokkenheid bij de opzet van
‘testen voor toegang’, ‘wij zijn geen beleidsinstituut
en hebben geen advies gegeven over de huidige fase van
testen voor toegang.’ Harald Wychgel, woordvoerder
van beide adviesorganen zegt dat het idee ervoor niet
bij het RIVM vandaan komt: ‘Het is een politieke,
beleidsmatige beslissing. Wij hebben niet gerekend aan
de testsamenleving.’</p>
<p>VWS laat in reactie hierop weten: ‘Het RIVM is
vertegenwoordigd in de stuurgroep toegangstesten en
adviseert onder meer in die hoedanigheid ook over de
verschillende aspecten rondom het testen voor
toegang.’ </p>
<p>Het OMT heeft volgens RIVM-woordvoerder Wychgel
echter nooit positief geadviseerd over testen voor
toegang. ‘We zitten in diverse stuurgroepen en
commissies. Dat betekent niet dat wij hier een
adviesvraag over hebben gekregen.’</p>
<p>De enige OMT-adviezen waarin volgens het RIVM iets
over testen voor toegang wordt gezegd, zijn het <a
href="https://www.rivm.nl/omt105" target="_blank">105e</a>
en <a href="https://www.rivm.nl/omt108"
target="_blank">108e</a> advies. Daarin waarschuwt
het OMT voor de epidemiologische effecten van de
pilots die in april plaatsvonden. Die konden toen
volgens het OMT voor de ‘verkeerde beeldvorming’
zorgen dat ‘verdere versoepelingen eerder mogelijk
zouden zijn’.</p>
<p>Het OMT <a
href="https://lci.rivm.nl/grootschalig-testen-van-personen-zonder-klachten-onderbouwing"
target="_blank">waarschuwde</a> in november al dat
‘grootschalig testen een helder omlijnd doel moet
hebben waarbij belangrijk is om geen onrealistische
verwachtingen te scheppen’. Het belangrijkste
adviesorgaan van de overheid in de strijd tegen corona
meldde toen al dat testen niet in alle omstandigheden
dezelfde betrouwbaarheid oplevert: ‘Massaal testen
levert verhoudingsgewijs veel foutpositieve
testuitslagen op (bij een lage <em><em><abbr
data-explanation="PHA+UHJldmFsZW50aWUgaXMgaGV0IGFhbnRhbCBiZXNtZXR0ZWxpamtlIG1lbnNlbiBiaW5uZW4gZWVuIGJldm9sa2luZy4gSG9lIG1lZXIgZ2UmaXVtbDtuZmVjdGVlcmRlbiwgaG9lIGhvZ2VyIGRlIHByZXZhbGVudGllLjwvcD4K"
data-type="explanation">prevalentie</abbr></em>
</em>zijn er meer foutpositieve dan terecht positieve
testuitslagen).’</p>
<p>Met een lage <em>prevalentie </em>van het virus
wordt een laag besmettingsniveau in de samenleving
bedoeld. Wanneer het aantal geïnfecteerden afneemt, ga
je verhoudingsgewijs steeds meer gezonde mensen
testen. En dat heeft gevolgen: het aandeel <em>vals</em>positieve
testuitslagen neemt toe. Geen enkele test is immers
100 procent nauwkeurig.</p>
<p>Wanneer je grote groepen gezonde mensen gaat testen,
leidt die onnauwkeurigheid vanzelf tot verkeerde
diagnoses, onterechte weigeringen en quarantaines, met
alle sociale en economische gevolgen van dien. </p>
</div>
<div>
<div>
<p> Amrish Baidjoe, veldepidemioloog en microbioloog </p>
</div>
<p>"We weten dat veel besmettingen plaatsvinden op het
werk. Om zicht te houden op het virus kun je veel
beter routinematig screenen op werklocaties"</p>
</div>
<div>
<h2><strong>‘Willekeur en schijnveiligheid’</strong></h2>
<p>IC-hoofd Girbes acht de invoering van de
testsamenleving bij een lage infectiegraad daarom niet
alleen onzinnig, maar waarschuwt ook voor ‘willekeur
en schijnveiligheid’. Op 17 mei <abbr
data-explanation="PHA+SGlqIHBsYWF0c3RlIG9wIDE2IG1laSBvb2sgZWVuIHZpZGVvIG9ubGluZSB3YWFyaW4gaGlqIHVpdGxlZ3Qgd2Fhcm9tIGhldCB0ZXN0ZW4gdmFuIGdlem9uZGUgbWVuc2VuIHphbCBsZWlkZW4gdG90IGVlbiBncm90ZSBob2V2ZWVsaGVpZCB2YWxzcG9zaXRpZWYgZ2V0ZXN0ZSBtZW5zZW46Jm5ic3A7PGEgaHJlZj0iaHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS91cmw/cT1odHRwczovL3d3dy55b3V0dWJlLmNvbS93YXRjaD92JTNEU1pNRl9xNlhpUzQmYW1wO3NhPUQmYW1wO3NvdXJjZT1lZGl0b3JzJmFtcDt1c3Q9MTYyMTcwMjMxNDI3MTAwMCZhbXA7dXNnPUFPdlZhdzE5SUgwU19PSGNGY2tLbGZYTDZKenEiIHRhcmdldD0iX2JsYW5rIj5odHRwczovL3d3dy55b3V0dWJlLmNvbS93YXRjaD92PVNaTUZfcTZYaVM0PC9hPjwvcD4K"
data-type="explanation">schreef</abbr> hij in het
medisch vakblad <a
href="https://www.artsenauto.nl/de-testsamenleving-een-loze-belofte/"
target="_blank"><em><u>Arts en auto</u></em></a>:
‘Willekeur omdat de meerderheid van de positief
geteste personen helemaal geen covid-19 zal hebben en
schijnveiligheid omdat een belangrijk deel van de
weinige besmette mensen toch een negatieve testuitslag
zal krijgen.’ </p>
<p>Het gaat hier om aanzienlijke foutmarges. Wanneer je
gaat ‘testen voor toegang’ bij de huidige <abbr
data-explanation="PHA+SW4gZGUgcHJha3RpamsgaXMgZGUgcHJldmFsZW50aWUgdmFuIGhldCB2aXJ1cyBvbmRlciBkZSBtZW5zZW4gZGllIGplIGdhYXQgdGVzdGVuIG5vZyBlZW4gc3R1ayBsYWdlciBkYW4gZGUgYmVzbWV0dGluZ3NncmFhZCBkaWUgaGV0IFJJVk0gaW5zY2hhdCB2b29yIGRlIGdlaGVsZSBiZXZvbGtpbmcuIEplIG1hZyBlciBpbW1lcnMgdmFudWl0IGdhYW4gZGF0IGRlIHN5bXB0b21hdGlzY2hlIGNvdmlkLTE5LXBhdGkmZXVtbDtudGVuIHppY2ggbmlldCBtZWxkZW4gdm9vciBlZW4gdGVzdCBvbSBuYWFyIGhldCB0aGVhdGVyLCBiaW9zY29vcCBvZiBtdXNldW0gdGUgZ2Fhbi48L3A+Cg=="
data-type="explanation">besmettingsniveaus</abbr>
zou 25 tot 60 procent van de positieve uitslagen <em>valspositief</em>
zijn (zie het kader hieronder voor de berekeningen).
Lopen de besmettingen terug tot het niveau dat
Nederland in de zomer van 2020 kende, dan zou – zelfs
bij het gebruik van de nauwkeurigste testen – meer dan
90 procent van de positieve uitslagen <em>valspositief</em>
zijn. Negen op de tien mensen die dan worden geweigerd
en in quarantaine gaan, zouden dus helemaal niet
besmettelijk zijn. </p>
<blockquote>
<p>‘Dit lijkt op een wildgroei van testen zonder plan’</p>
</blockquote>
<p>Veldepidemioloog en microbioloog Amrish Baidjoe, die
als lid van actiegroep <abbr
data-link="https://www.c19redteam.nl/"
data-type="source" title="Het Red Team is een
onafhankelijk expert team dat sinds 2020 pleit voor
een strategie om het coronavirus verder terug te
dringen met strengere ingrepen, om zo de
verspreiding te controleren en beperken. ">Red Team
C19 NL</abbr> in het najaar van 2020 pleitte voor
uitgebreider bron- en contactonderzoek, vindt dat de
huidige opzet van ‘testen voor toegang’ aan alle
kanten rammelt. ‘Dit lijkt op een wildgroei van testen
zonder plan. Als je in de winter sneltesten had
ingezet, dan had je theaters en bioscopen met minder
restricties open kunnen houden. Dat had toen veel
opgeleverd. Nu de besmettingsaantallen en
ziekenhuisopnames flink dalen en minder mensen
sterven, is het nut van testen voor toegang
twijfelachtig en is het allesbehalve kostenefficiënt.’</p>
<p>Hij beaamt de zorg van Girbes dat ad hoc testen bij
lage besmettinggraden tot willekeur en
schijnveiligheid leidt vanwege de onnauwkeurigheid van
de testen. Wanneer je nu toch met sneltesten gaat
werken, is het volgens Baidjoe zinniger om ze op een
andere, meer gerichte manier in te zetten: ‘We weten
uit bron- en contactonderzoek dat veel besmettingen
plaatsvinden op het werk. Om zicht te houden op het
virus kun je veel beter routinematig screenen op
werklocaties.’</p>
</div>
<div>
<p><span>Waarom het testen van gezonde mensen meer
foutieve uitslagen oplevert</span></p>
<div>
<p>In de ideale situatie spoort een test 100 procent
van de besmettelijke mensen op, en geeft hij
tegelijkertijd een negatieve uitslag bij alle
niet-besmettelijke mensen. Op die manier zou je met
testen alle asymptomatische zieken kunnen opsporen
en voorkomen dat ze een concertzaal binnengaan.
Tegelijkertijd zou je geen gezonde mensen onnodig
weigeren. </p>
<p>De praktijk is weerbarstiger. Neem de zelftest van
Roche, die VWS grootschalig wil inzetten bij ‘testen
voor toegang’. Roche <a
href="https://dianews.roche.com/rs/106-RRW-330/images/bijsluiter-Roche-zelfstest-RLN5.pdf"
target="_blank">gaat er zelf vanuit</a> dat die
test een gevoeligheid heeft van 83,3 procent. Dat
betekent dat de test 833 van de 1000 geïnfecteerde
mensen opspoort. Ondertussen testen 167 mensen die
wel besmet zijn negatief.</p>
<p>De andere testeigenschap die van belang is, wordt
in epidemiologisch jargon de <em>specificiteit</em>
genoemd. Die is volgens Roche 99,1 procent. Het
betekent dat 9 op de 1000 niet-geïnfecteerde mensen
onterecht positief test. </p>
<p>Stel, je gaat elke dag 120.000 mensen testen voor
toegang, zoals VWS beoogt. Bij de huidige
besmettingsgraad zitten daar statistisch gezien 892
zieken tussen en zijn 119.108 mensen niet besmet. In
de praktijk zal het aantal zieken onder de afnemers
een stuk lager liggen, omdat symptomatische
covid-19-patiënten zich niet in gelijke mate zullen
melden voor een test om naar het theater, bioscoop
of museum te gaan. </p>
<p>Volgens de eigen specificaties spoort de Roche-test
743 van de 892 geïnfecteerden op. Die groep wordt
terecht naar huis gestuurd. 149 geïnfecteerden
worden niet gedetecteerd en mengen zich alsnog onder
de bezoekers van horeca, bioscopen en musea.
Daarbovenop testen 1072 van de 119.108 gezonde
mensen onterecht positief. Dat zou betekenen dat
slechts <abbr
data-explanation="PHA+RGl0IHBlcmNlbnRhZ2Ugbm9lbWVuIGVwaWRlbWlvbG9nZW4gZGUgPGVtPnBvc2l0aXZlIHByZWRpY3RpdmUgdmFsdWU8L2VtPiAoUFBWKS48L3A+Cg=="
data-type="explanation">41 procent</abbr> van de
geweigerde mensen daadwerkelijk is geïnfecteerd.</p>
<h2><strong>Gunstige schatting</strong></h2>
<p>Het OMT rekende in november met een specificiteit
van 99,8 procent, een stuk hoger dan de 99,1 die
Roche zelf opgeeft. Volgens het OMT was die waarde
‘gunstig ingeschat’: ‘Bij een lagere specificiteit
zal het aandeel foutpositieven dus nog verder
toenemen.’ Wanneer de gebruikte testen een
specificiteit van 99,8 procent zouden hebben, is bij
het huidige besmettingsniveau geen 41 maar 76
procent van de positieve uitslagen accuraat. </p>
<p>Epidemioloog en gezondheidseconoom Koen Pouwels,
verbonden aan de Universiteit van Oxford en eerder
werkzaam voor Public Health England (het Engelse
RIVM), denkt dat de specificiteit van de meeste
sneltests aardig in de buurt komt van de 99,8
procent die het OMT hanteert. Hij publiceerde
hierover in <a
href="https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(20)30282-6/fulltext"
target="_blank">the Lancet</a> en wijst op <a
href="https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/968095/lateral-flow-device-specificity-in-phase-4.pdf"
target="_blank">onderzoeken</a> van collega’s. </p>
<p>Girbes betwijfelt of die hoge specificiteit ook in
de context van ‘testen voor toegang’ gehaald zal
worden. Hij zegt tegen FTM: ‘Bij de officiële
betrouwbaarheidscijfers moet je altijd meenemen dat
die voortkomen uit experimenten onder optimale
omstandigheden, in een speciaal ingericht lab,
afgenomen bij mensen waarvan een flink deel ziek
was, en uitgevoerd door goedgetrainde mensen. Dat is
geen garantie dat diezelfde betrouwbaarheid wordt
gehaald wanneer je 400 duizend tests per dag laat
uitvoeren bij mensen die zich in principe niet ziek
voelen en een dagje uit willen.’ </p>
<p>Hoe hoog de specificiteit ook is, bij lagere
besmettingsniveaus wordt het probleem vanzelf steeds
groter. Wanneer er evenveel besmettelijke
Nederlanders zijn als in de zomer van 2020 (3500),
zou – met een specificiteit van 99,8 procent – nog
slechts 7,5 procent van de positieve tests
daadwerkelijk geïnfecteerde mensen betreffen.
Hanteer je de 99,1 van Roche, dan is dat nog minder
dan 2 procent. De rest is bijvangst: valspositieven.</p>
<p> <img alt=""
src="https://www.ftm.nl/uploads/media/60ab5a7ef23d8/sneltestgrafiek2.jpg"></p>
<p><img alt=""
src="https://www.ftm.nl/uploads/media/60ab758ea8088/screen-shot-2021-05-24-at-114032.png"></p>
<p>Om de kans op een valspositief resultaat vele malen
kleiner te maken, zou je volgens epidemioloog en
gezondheidseconoom Koen Pouwels ervoor kunnen kiezen
om elke positieve sneltest te verifiëren met een <abbr
data-explanation="PHA+RGUgUENSLXRlc3QgdG9vbnQgc3BlY2lmaWVrIHN0dWtqZXMgZ2VuZXRpc2NoIG1hdGVyaWFhbCB2YW4gaGV0IG5pZXV3ZSBjb3JvbmF2aXJ1cyBhYW4uIEhldCBpcyBkZSBtZWVzdCBnZWJydWlrdGUgZW4gYmV0cm91d2JhYXJzdGUgdGVzdC4gTWV0IGVlbiB3YXR0ZW5zdGFhZmplIHdvcmR0IGVlbiB1aXRzdHJpamsgZ2Vub21lbiB1aXQgZGUgbmV1cyBlbiBrZWVsLiBEaXQgZ2FhdCBuYWFyIGVlbiBsYWJvcmF0b3JpdW0gdm9vciBkZSBQQ1ItdGVzdC48L3A+Cgo8cD48YSBocmVmPSJodHRwczovL3d3dy5nb29nbGUuY29tL3VybD9xPWh0dHBzOi8vd3d3LnJpdm0ubmwvY29yb25hdmlydXMtY292aWQtMTkvdGVzdGVuJmFtcDtzYT1EJmFtcDtzb3VyY2U9ZWRpdG9ycyZhbXA7dXN0PTE2MjE3MDIzMTQyNTEwMDAmYW1wO3VzZz1BT3ZWYXczSkxzNG83YjJmeEZGak05cnA1cmF4IiB0YXJnZXQ9Il9ibGFuayI+aHR0cHM6Ly93d3cucml2bS5ubC9jb3JvbmF2aXJ1cy1jb3ZpZC0xOS90ZXN0ZW48L2E+PC9wPgo="
data-type="explanation">PCR-test</abbr>.</p>
<p>VWS zegt tegen FTM dat verificatie met een PCR-test
voorlopig geen onderdeel uitmaakt van de
testplannen. Het onterecht weigeren van gezonde
mensen neemt VWS op de koop toe: ‘Dat is heel
vervelend voor degenen bij wie zich dat voordoet.
Maar daar staat tegenover dat het gebruik van testen
enorm kan helpen om het besmettingsrisico tijdens
een evenement te verkleinen.’</p>
</div>
<p><a> <span>Lees verder</span> <span>Inklappen</span>
</a>
</p>
</div>
<div>
<h2><strong>Lek als een vergiet</strong></h2>
<p>VWS vroeg de Gezondheidsraad in december om advies
welke ethische en juridische voorwaarden zouden moeten
gelden voor de eventuele inzet van testbewijzen. Op 14
januari <a
href="https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/01/14/testbewijzen-voor-sars-cov-2-ethische-en-juridische-voorwaarden"
target="_blank">schreef</a> de Raad onder andere dat
voor de inzet van testbewijzen moet worden aangetoond
dat ze ‘noodzakelijk en effectief’, ‘proportioneel’ en
‘de minst ingrijpende maatregel’ zijn om de
samenleving te heropenen en virusverspreiding terug te
dringen. Het ‘risico op discriminatie en
onrechtvaardige uitsluiting’ moet worden
geminimaliseerd.</p>
<blockquote>
<p>‘Grootschalig testen van mensen zonder indicatie is
een onzuivere methode van diagnostiek’</p>
</blockquote>
<p>Op 6 mei zei minister De Jonge in de Tweede Kamer dat
de meerwaarde van het werken met toegangstesten steeds
moet worden <a
href="https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/debat-over-tijdelijke-wet-testbewijzen-covid-19"
target="_blank">aangetoond</a>. Hoe VWS dat wil
doen, blijft echter onduidelijk. Het ministerie heeft
daarvoor geen criteria of grenswaarden opgesteld en
kan FTM geen enkele inschatting geven van het aantal
IC-opnamen dat met ‘testen voor toegang’ wordt
voorkomen.</p>
<p>VWS gaat er vanuit dat het aantal valspositieve
uitslagen zal meevallen. Het ministerie baseert zich
daarvoor op de eerste uitslagen van de ‘testen voor
toegang-pilots’. Van de 62.500 mensen die tot nu toe
een test deden, testten er slechts 96 positief. De
verhouding tussen terecht- en valspositieven weet VWS
niet, maar, zo redeneert het ministerie, zelfs als het
hier voor 100 procent valspositieven betrof, dan was
dat slechts <abbr
data-explanation="PHA+OTYvNjIuNTAwID0gMCwxNSBwcm9jZW50LiBEZSBzcGVjaWZpY2l0ZWl0IHZhbiBkZSB0ZXN0cyBrYW4gZHVzJm5ic3A7aW4gZGF0IGdldmFsIHRoZW9yZXRpc2NoIG5pZXQgbGFnZXIgbGlnZ2VuIGRhbiA5OSw4NSBwcm9jZW50LjwvcD4KCjxwPkRlIHNwZWNpZmljaXRlaXQgdmFuIGVlbiB0ZXN0IGlzIGhldCBwZXJjZW50YWdlIHRlcmVjaHQgbmVnYXRpZXZlIHRlc3R1aXRzbGFnZW4gb25kZXIgZGUgbmlldC16aWVrZSBwZXJzb25lbi48L3A+Cgo8cD5Ib2UgaG9nZXIgZGUgc3BlY2lmaWNpdGVpdCB2YW4gZWVuIHRlc3QsIGhvZSBncm90ZXIgZGUga2FucyBkYXQgaWVtYW5kIGRpZSBkZSB6aWVrdGUgbmlldCBoZWVmdCwgZWVuIG5lZ2F0aWVmIHRlc3RyZXN1bHRhYXQga3Jpamd0LCBkdXMgd2VpbmlnIGZvdXRwb3NpdGlldmUgdWl0c2xhZ2VuLjwvcD4K"
data-type="explanation">0,15 procent</abbr> van het
totaal.</p>
<p>Maar het percentage <em>valspositieven</em> is niet
de enige factor van belang. De lage gevoeligheid van
sneltesten zorgt ervoor dat een deel van de
asymptomatische geïnfecteerden toch negatief testen.
‘Waarvoor doe je het dan?,’ vraagt intensivist Girbes
zich af.</p>
<p>Hij vindt het grootschalig testen van mensen zonder
indicatie een onzuivere methode van diagnostiek die
‘pseudoveiligheid’ creëert: ‘VWS doet alsof je met
testen besmettingsrisico’s voor covid kan elimineren,
maar we beschikken helemaal niet over de middelen om
dat te bewerkstelligen. Bovendien is dit helemaal niet
hoe we omgaan met gezondheidsrisico’s bij andere
ziekten en aandoeningen. De testsamenleving is een
buitenproportioneel experiment dat niets oplevert.’ </p>
<h2><strong>De kosten versus de baten</strong></h2>
<p>Epidemioloog en gezondheidseconoom Eline van den
Broek-Altenburg, verbonden aan de Universiteit van
Vermont, beaamt de conclusie van Girbes. ‘Het testen
van gezonde mensen is niet doelmatig.’ Als
gezondheidseconoom maakt ze continu
kosten-batenanalyses van behandelingen. ‘Zelfs wanneer
je de betrouwbaarste tests gebruikt, liggen de kosten
van ‘testen voor toegang’ exorbitant veel hoger dan de
heersende norm van kosteneffectieve maatregelen.’ Die
norm ligt tussen de <a
href="https://www.ntvg.nl/artikelen/hoeveel-mag-een-gewonnen-levensjaar-kosten/volledig"
target="_blank">20.000 en 150.000 euro</a> per
gewonnen kwalitatief levensjaar.</p>
<blockquote>
<p>‘Je kunt dit geld veel beter investeren in het
opschalen en verbeteren van de zorg’</p>
</blockquote>
<p>Van den Broek: ‘Wanneer je bedenkt dat nu al 265
miljoen is uitgegeven aan dit project, en je hanteert
een waarde van 120.000 euro per gewonnen levensjaar,
dan moet het project in deze fase al 2200 gewonnen
kwalitatieve levensjaren opleveren. Dat is
bijvoorbeeld het leven redden van ongeveer 70 mensen
van 50 (met een levensverwachting van 82).’</p>
<p>Van den Broek gelooft niet dat de opbrengsten van het
project daar in verste verte bij in de buurt komen. Ze
verwacht dat bijna alle kwetsbaren gevaccineerd zullen
zijn wanneer testen voor toegang goed en wel van start
gaat. ‘Zelfs al voorkom je een paar besmettingen bij
concerten of theaters, dan nog voorkomt dat nauwelijks
IC-opnames.’ VWS kan volgens haar niet onderbouwen dat
deze investering levensjaren redt: ‘Je kunt dit geld
veel beter investeren in het opschalen en verbeteren
van de zorg.’ </p>
<h2><strong>Surveillance is belangrijker</strong></h2>
<p>Van den Broek is betrokken bij <abbr
data-explanation="PHA+SGVyc3RlbCBOTCBwbGVpdCBlciBzaW5kcyBkZWNlbWJlciB2b29yIG9tIGhldCBjb3JvbmFiZWxlaWQgdm9sbGVkaWcgdGUgcmljaHRlbiBvcCBoZXQgYmVzY2hlcm1lbiB2YW4gZGUga3dldHNiYXJlbiBlbiBkZSByZXN0IHZhbiBkZSBiZXZvbGtpbmcgbWVlciB2cmlqaGVkZW4gdGVydWcgdGUgZ2V2ZW4uJm5ic3A7PGEgaHJlZj0iaHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS91cmw/cT1odHRwczovL3d3dy5mdG0ubmwvYXJ0aWtlbGVuL2Nvcm9uYXN0cmF0ZWdpZS1kb29yZ2VsaWNodC1oZXJzdGVsbmwtcmVkLXRlYW0/c2hhcmUlM0RHT1dONVZwTEJpRjQ1V21Db2RvWFVOc1glMjUyQktZQyUyNTJCNnk0U1N2dG9HaExLNnNOMU9iOHZGbDN2NHZSSXVCYiZhbXA7c2E9RCZhbXA7c291cmNlPWVkaXRvcnMmYW1wO3VzdD0xNjIxNzAyMzE0Mjk4MDAwJmFtcDt1c2c9QU92VmF3Mk9jRVRYblp4bHhOUU90ekVYVVEtRyIgdGFyZ2V0PSJfYmxhbmsiPmh0dHBzOi8vd3d3LmZ0bS5ubC9hcnRpa2VsZW4vY29yb25hc3RyYXRlZ2llLWRvb3JnZWxpY2h0LWhlcnN0ZWxubC1yZWQtdGVhbT9zaGFyZT1HT1dONVZwTEJpRjQ1V21Db2RvWFVOc1glMkJLWUMlMkI2eTRTU3Z0b0doTEs2c04xT2I4dkZsM3Y0dlJJdUJiPC9hPjwvcD4K"
data-type="explanation">actiegroep Herstel NL</abbr>
en pleit ervoor, op basis van een <a
href="https://www.herstel-nl.nl/vaccinatiedrempel/"
target="_blank">zelfgebouwd rekenmodel</a>, dat
heropening zonder verplichte tests met het huidige
priktempo verantwoord is, zelfs in de meest
risicovermijdende scenario’s. </p>
<p>Epidemioloog Koen Pouwels, verbonden aan de
Universiteit van Oxford en eerder werkzaam voor Public
Health England (het Britse RIVM), analyseerde grote
datasets met testuitslagen en publiceerde hierover
onder andere in <a
href="https://www.thelancet.com/journals/lanpub/article/PIIS2468-2667(20)30282-6/fulltext"
target="_blank">the Lancet</a>. Hij heeft het
specifieke model van Van den Broek niet bestudeerd,
maar beaamt dat uitbreiding van testprogramma’s weinig
gezondheidswinst oplevert wanneer
vaccinatieprogramma’s al goed lopen, de kans op
infectie krimpt en een infectie veel minder
ziekenhuisopnames en sterfgevallen veroorzaakt.</p>
<blockquote>
<p>‘Dit is <em>too late</em>, <em>too much</em>, en
gericht op de verkeerde doeleinden’</p>
</blockquote>
<p>‘Of Nederland op 1 juni al op dat punt is aangekomen
valt niet met zekerheid te zeggen, maar het helpt om
modellen die de beslissing onderbouwen openbaar te
maken, zoals we dat in Engeland <a
href="https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/975909/S1182_SPI-M-O_Summary_of_modelling_of_easing_roadmap_step_2_restrictions.pdf"
target="_blank">doen</a>.’ Nederland loopt
behoorlijk achter op Engeland met vaccineren en
Pouwels maant daarom tot voorzichtigheid: ‘Hopelijk
zal de zomer de verspreiding van het virus afremmen,
maar er is geen garantie: in India verspreidde een
nieuwe variant zich ondanks de zomerse temperaturen.’ </p>
<p>Veldepidemioloog Amrish Baidjoe denkt dat het
belangrijk is om ook aankomende zomer zicht te houden
op de ontwikkeling van het virus. ‘Blijf testen in de
bestaande teststraten en voer voldoende <abbr
data-explanation="PHA+U2VxdWVudGllYW5hbHlzZSBpcyBoZXQgcHJvY2VzIHdhYXJiaWogZWVuIEROQS0sIFJOQS0gb2YgcGVwdGlkZXNlcXVlbnRpZSB3b3JkdCBvbmRlcndvcnBlbiBhYW4gZWVuIGJyZWVkIHNjYWxhIGFhbiBhbmFseXRpc2NoZSBtZXRob2RlbiBvbSBkZSBrZW5tZXJrZW4sIGZ1bmN0aWUsIHN0cnVjdHV1ciBvZiBldm9sdXRpZSBlcnZhbiB0ZSBiZWdyaWpwZW4uIFZpYSBkZXplIHRlY2huaWVrIGJlcGFhbHQgaGV0IFJJVk0gd2Vsa2UgdmFyaWFudCB2YW4gaGV0IHZpcnVzIGFhbndlemlnIGlzLjwvcD4K"
data-type="explanation">sequentieanalyses</abbr>
uit, zodat je de opkomst van nieuwe varianten tijdig
in de gaten hebt. Op die manier houd je ook een goed
beeld op de effectiviteit van vaccins tegen deze
varianten.’</p>
<p>Dat is wat hem betreft een stuk nuttiger dan ‘testen
voor toegang’ op speciaal daarvoor uit de grond
gestampte testlocaties. ‘Dit is <em>too late</em>, <em>too
much</em>, en gericht op de verkeerde doeleinden.’</p>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div> </div>
</div>
</body>
</html>