<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#f9f9fa">
<p> </p>
<div class="header reader-header reader-show-element"> <a
class="domain reader-domain"
href="https://www.janbhommel.com/post/vraag-het-marion-2">janbhommel.com</a>
<h1 class="reader-title">Vraag het Marion (2)</h1>
<div class="meta-data">
<div class="reader-estimated-time" dir="ltr">52-69 minutes</div>
</div>
</div>
<hr>
<div class="content">
<div class="moz-reader-content reader-show-element">
<div id="readability-page-1" class="page">
<div data-hook="post-description">
<article>
<div dir="ltr" data-id="rich-content-viewer"
data-rce-version="8.42.2">
<p id="viewer-2hdmp"><span><em>"Er is niets in de
geschiedenis zo fragiel gebleken als de waarheid."</em>
</span></p>
<p id="viewer-dtrkt"><span> <em>Jan B. Hommel. </em></span></p>
<p id="viewer-57p0v"><span><em>"Truth is stranger dan
fiction, but it is because fiction is obliged to
stick to possibilities; truth isn't."</em></span></p>
<p id="viewer-9rotd"><span> <em>Mark Twain</em></span></p>
<p id="viewer-vjo0"><span><em>Ik eindigde mijn vorige
blog "Vraag het Marion - 1" met het artikel van
Alina Chan (1). Dit artikel werd op 2 mei 2020
gepubliceerd als pre-print, hoewel ik het zelf pas
later onder ogen kreeg, simpelweg omdat ik de
mogelijkheid dat het SARS-CoV-2 virus aan het
Wuhan Institute of Virology (WIV) ontsnapt zou
kunnen zijn voor erg onwaarschijnlijk hield. Hoe
naïef kan een mens zijn.</em></span></p>
<p id="viewer-a93ff"><span><em>Hier pik ik de draad weer
op. </em></span></p>
<h3 id="viewer-b3h2d"><span>Mistig Wuhan</span></h3>
<p id="viewer-blbvh"><span>Nadat Alina Chan zich in de
eigenschappen van het SARS-CoV-2-virus had verdiept,
was het eerste aspect dat Chan opviel de
opmerkelijke genetische stabiliteit van het virus in
de eerste fase van de pandemie. Als een virus
overspringt naar een nieuwe gastheer ondergaat het
relatief snel een aantal veranderingen in de
genetische code - het RNA- om zich zo snel aan te
passen aan de nieuwe gastheer. Chan analyseerde de
veranderingen in het virale RNA van het SARS-virus
kort nadat het virus oversprong van de civetkat naar
de mens. In deze analyse waren de snelle
veranderingen in het RNA duidelijk terug te vinden.
Deze ontwikkeling ontbrak bij het SARS-CoV-2-virus
kort na de uitbraak. De (ontbrekende) genetische
evolutie in het RNA van het SARS-CoV-2-virus in de
eerste maanden na de uitbraak kwam niet overeen met
de genetische evolutie van het SARS-virus in de
eerste maanden na de uitbraak in 2002. De
veranderingen in de genetische code van het
SARS-CoV-2 virus kwamen wel overeen met de de latere
fase van de genetische evolutie van het SARS virus.
De voorzichtige conclusie van Alina Chan was dan ook
dat het SARS-CoV-2-virus ten tijde van de uitbraak
in Wuhan al opvallend goed aangepast was aan zijn
nieuwe gastheer, de mens (1). </span></p>
<p id="viewer-6d88h"><span> Een mogelijke verklaring die
Alina Chan zelf in het door haar gepubliceerde
artikel geeft voor het ontbreken van de genetische
evolutie van het SARS-CoV-2 in de begiinfase, zou
kunnen zijn dat een 'superspreader' bij het begin
van de pandemie veel mensen tegelijkertijd zou
hebben besmet. In dat geval zou men echter ook
andere mensen of een tussengastheer met minder goed
geadapteerde varianten van het virus moeten kunnen
identificeren, zoals dat ook bij SARS het geval was.
Bij de laatste werden varianten van het SARS-virus
met een genetische opmaak gevonden die minder goed
aan de nieuwe gastheer waren aangepast, zowel bij de
mens als ook de civetkat. Bij het SARS-CoV-2 virus
is die tussengastheer tot op de dag van vandaag niet
gevonden. </span></p>
<h3 id="viewer-5i2ag"><span><em>Over de pangolin, de
hofnar en de Koningin</em></span></h3>
<p id="viewer-8o1a9"><span><em>De adepten van de zoönose
theorie zijn van mening dat die tussengastheer er
mòet zijn, maar dat het tijd kost om die te
vinden. Dat zou dan een pangolin moeten zijn, een
schubachtig diertje dat mieren eet, en veel
voorkomt in China. Dit diertje krijgt nu de schuld
van de pandemie van COVID-19, terwijl het arme
beestje zich van geen kwaad bewust was. Het is dan
ook op de vlucht geslagen en is nog steeds
voortvluchtig. Kwade tongen beweren dat hij en
zijn familie stiekem meegevlogen zijn met de
retourvlucht van Hare Koninklijke Hoogheid Marion
Koopmans, bij de terugkeer van haar uitstapje naar
Wuhan. De wetenschappelijke hypothese is dat hij
in de rugzak van Marion gekropen moet zijn, en dat
kon ook goed, omdat die nog grotendeels leeg was.
Op de markt in Wuhan waren er namelijk geen
snuisterijen meer te koop. Er was zelfs helemaal
niets meer te koop, zelfs geen frikadel. Diezelfde
kwade tongen beweren ook dat het pangolientje zich
samen met zijn familie nu ophoudt in de grotten
van Remouchant. Helaas is het tot op heden het
Belgische leger en de Belgische politie niet
gelukt om het diertje te vinden. Een Belgische
criminoloog heeft, na het grondig bestuderen van
de onverkwikkelijke situatie, gezegd dat het
beestje zich hoogstwaarschijnlijk ophoudt in dat
deel van de grotten dat nog niet doorzocht werd.
Dat zal overigens nog wel even tijd in beslag
nemen, omdat men eerst nog agenten en soldaten
moet zoeken die niet bang zijn voor vleermuizen.
Die angst hebben ze omdat een schild ze niet
beschermt, en de vleermuizen met knuppels maar
moeilijk te raken zijn. </em></span></p>
<p id="viewer-5lu8o"><span> <em>Koningin Marion
Koopmans van het Virologisch Koninkrijk Erasmus
heeft uit arren moede via WhatsApp haar hofnar
Maarten Keulemans gevraagd mee te helpen zoeken,
maar arme Maarten kon het diertje niet vinden in
de kantine van het bierteam van de journalistieke
5e klasse zaterdagamateurs, en ook niet op de
wetenschapsredactie van de Geïllustreerde
Toiletrol waar hij werkzaam is.. Welwillend als
Maarten is, wilde hij ook wel naar de grotten van
Remouchant gaan om mee te helpen zoeken, want
Maarten is niet bang in het donker. Hij leeft zijn
leven lang al met een diepe duisternis in zijn
hoofd. </em></span></p>
<p id="viewer-1j002"><span> <em>Maar het was wel erg
ver fietsen op zijn bierfietsje vanaf de
wetenschapsredactie van De Geïllustreerde Toiletol
in Amsterdam, waar Maarten elke dag een nieuwe
Lofzang schrijft over Koningin Marion. Voordat hij
bij de grotten aangekomen zou zijn, zou het arme
beestje waarschijnlijk al lang achter slot en
grendel zitten, diep in de krochten van het paleis
van Koningin Marion Koopmans, waar een Chinese
Au-pair het zou verzorgen, en een Chinese BOA het
zou bewaken. </em></span></p>
<h3 id="viewer-ek5t5"><span>Nog steeds mist in Wuhan.</span></h3>
<p id="viewer-3rm6t"><span>Verder vergeleek Alina Chan
de eerste genetische samples van het SARS-CoV-2
virus welke bij mensen werden aangetroffen met de op
de markt in Wuhan genomen samples. Deze bleken exact
gelijk te zijn, een sterke aanwijzing dat het
SARS-CoV-2-virus dat op de markt van Wuhan werd
aangetroffen van humane afkomst was, en niet van de
op de markt verhandelde dieren. Hoewel haar
argumenten goed onderbouwd waren, was Alina Chan in
haar artikel bijzonder voorzichtig in haar
conclusies en noemde slechts dat, ongeacht de
waarschijnlijkheid, de mogelijkheid dat een
niet-genetisch gemanipuleerd virus dat bestudeerd
werd in het WIV ontsnapt zou kunnen zijn uit het
laboratorium. </span></p>
<p id="viewer-7n6gj"><span>Op 2 mei 2020 publiceerde
Alina Chan het artikel op een pre-print server, een
server waarop artikelen worden geplaatst in
afwachting van <em>peer-review</em>. Overigens,
deze peer-review die nu vaak als heilige graal wordt
gezien als bewijs voor de kwaliteit en
betrouwbaarheid van een artikel, laat in haar
effectiviteit sterk te wensen over (2), en het is
zelfs de vraag of deze niet beter kan worden
afgeschaft. Richard Smith, tot 2004 editor bij de
British Medical Journal, schreef al dat het bewijs
voor het nut van peer-review bijzonder schaars is,
maar daarenboven dat er een aanzienlijke hoeveelheid
bewijs is voor de stellingen dat de procedure traag
is, duur, nauwelijks in staat om fouten in artikelen
op te sporen, voor een groot deel een loterij is,
gevoelig voor bias en misbruik, geen garantie tegen
wetenschapsfraude is, en contraproductief voor
vernieuwing, omdat onderzoek dat niet overeenkomt
met de heersende wetenschappelijke doctrine vrijwel
nooit geaccepteerd en gepubliceerd wordt. </span></p>
<p id="viewer-2ht6g"><span> Voor wie nog twijfelt aan
het nut van peer-review wil ik wijzen op twee grote
schandalen uit de recente geschiedenis: dat van de
hoogleraar interne geneeskunde Don Poldermans uit
het Erasmus Medisch Centrum, die als auteur
meewerkte aan meer dan 600 artikelen, maar zijn
database voor een groot deel vulde met fictieve
gegevens (3). Daarnaast waren vele gegevens
onvolledig en werden er vele onzorgvuldigheden
geconstateerd in door hem aangeleverde data. Ondanks
dat werden de artikelen van hem na peer-review
zonder enige verdenking op fraude gepubliceerd. Ook
de hoogleraar Sociale Psychologie Diederik Stapel
kon jarenlang zijn gang gaan met voor het overgrote
deel uit zijn wetenschappelijke dikke duim gezogen
'wetenschappelijk' onderzoek, soms met de meest
vreemdsoortige bevindingen, resulterend in vele
publicaties waarmee hij nationaal en internationaal
groot aanzien verworf (4). Ook nu was het niet de
peer-review die dit aan het licht bracht, maar nota
bene zijn eigen studenten die sterke twijfels hadden
aan de onderzoeksresultaten van Stapel. </span></p>
<p id="viewer-3f2am"><span>Na de publicatie van Alina
Chan op de pre-print server op 2 mei 2020, werd deze
16 mei 2020 opgepikt door de Britse tabloid <em>The
Daily Mail. </em>Een dag later publiceerde
Newsweek een artikel met de titel: <em>'Scientists
Shouldn’t Rule Out Lab as Source of Coronavirus,
New Study Says.' </em></span></p>
<p id="viewer-93ndj"><span>Dat was het moment dat, zoals
Alina Chan het zelf formuleerde, '<em>shit exploded
everywhere' (5)</em>. </span></p>
<p id="viewer-5b4qh"><span>Al sinds het begin van de
Corona-pandemie in januari 2020 waren er
verschillende experts die gealarmeerd werden door
het bericht dat er een uitbraak was van een nieuw
coronavirus in Wuhan. Hoewel er geen bewijs was voor
een eventuele ontsnapping uit het WIV, klopte het
plaatje, aangezien de populatie van vleermuizen
waarbij dergelijke coronavirussen van nature
voorkomen, meer dan 1600 kilometer van Wuhan
verwijderd is.</span></p>
<p id="viewer-853cd"><span> Deze mogelijkheid werd
echter al snel verworpen door de wetenschappelijke
gemeenschap, niet in de laatste plaats doordat
enkele toonaangevende wetenschappers uit het
vakgebied nadrukkelijk voor het voetlicht brachten
dat zij deze mogelijkheid als uiterst
onwaarschijnlijk benoemden, overigens zonder
hiervoor enig bewijs aan te leveren. Peter Daszak,
zoöloog en directeur van Eco-Alliance, een
non-profit organisatie, noemde het idee 'onzinnig'
(5). Daszak had jarenlang samengewerkt met Shi
Zhengli, de viroloog die het WIV leidt, bijgenaamd <em>the
batwomen</em>, en is co-auteur van bijna een
dozijn artikelen waar ook Shi Zhengli als auteur aan
meewerkte. Verder was het Eco-Alliance dat onderzoek
in het WIV financierde en geld van het <em>National
Institute of Health (NIH)</em>, met als directeur
Anthony Fauci, naar het WIV doorsluisde, Deze
financiering werd door president Trump in april 2020
stopgezet, nadat hierover vragen uit de
rechts-conservatieve werden gesteld tijdens een
persconferentie (6). Anthony Fauci zou later in een
<em>hearing</em> voor de Senaat bevestigen dat deze
order tot het stopzetten van de financiering van
Eco-Alliance direct afkomstig was van het Witte Huis</span></p>
<p id="viewer-eu0kp"><span> In juli 2020 werd deze
beslissing door de NIH pro-forma teruggedraaid, mits
Peter Daszak aan een zevental voorwaarden zou
voldoen. Deze voorwaarden waren onder andere dat hij
informatie zou verschaffen over 'patiënt 0', een
onderzoeker van het WIV die spoorloos verdwenen zou
zijn. Verder zou hij ook informatie moeten geven
over de de afname van telefoonverkeer en
wegblokkades rondom Wuhan in oktober 2019, zoals
deze door de Amerikaanse veiligheidsdiensten was
geconstateerd (6). Dit zijn over het algemeen geen
vragen die aan een directeur van een non-profit
organisatie als EcoAlliance worden gesteld, vragen
waarvan het overigens maar zeer de vraag is of Peter
Daszak deze zou kunnen (of willen) beantwoorden. In
essentie kwam het er op neer dat zijn onderzoek
stilgelegd was en dat dit vooralsnog zo zou blijven.
</span></p>
<p id="viewer-4mhcp"><span>Na het verschijnen van de
publicatie van Alina Chan werd ze hard aangevallen
door meerdere wetenschappers. Onder hen ook Daszak,
die het onderzoek van Chan op Twitter betitelde als
'<em>floppy science'</em>. Het was volgens hem '<em>een
slechte fylogenetische studie met teveel
gevolgtrekkingen op basis van te weinig data,
gedragen op een golf van samenzweringstheorieën om
hiermee het onderzoek een meer impact te geven'.</em>(5)
Zijn kritiek op Twitter ging gepaard met veel
uitroeptekens, en hij deed onder andere de uitspraak
dat een experiment dat door Chan werd geciteerd
onmogelijk uitgevoerd zou kunnen worden, en ook dat
Chan haar eigen data niet begreep. Een supporter van
Daszak plaatste na deze aanval op Chan een GIFje
waarin een microfoon uit een hand valt, als teken
dat hiermee de discussie in het voordeel van Daszak
was beslecht. </span></p>
<p id="viewer-c7fv1"><span>Het is de strategie van het
alfa-mannetje op de top van de wetenschapsberg die
de hierarchie bewaakt en de lager geplaatste rebelse
leden in de wetenschappelijke apenkolonie hardhandig
tot de orde roept. De wereld van de wetenschap heeft
vele kenmerken van een apenkolonie, omdat slechts
enkele instituten en individuen bepalen wiens
artikelen gepubliceerd worden, wie bepaalde posities
krijgt en hoe de beschikbare onderzoeksgelden
verdeeld worden. </span></p>
<p id="viewer-29t2k"><span> Als postdoc staat Alina Chan
veel lager in de hierarchie dan Peter Daszak,
ondanks het feit dat ze werkzaam is aan het <em>Massachusetts
Institute of Technology (MIT), </em>een van de
meest prestigieuze technische universiteiten ter
wereld. Niet voor niets zei ze ten overstaan van de
journalist van Boston Magazine die haar interviewde,
half ernstig, half als grap dat het artikel wel eens
<em>career suicide </em>zou kunnen zijn. </span></p>
<p id="viewer-685vp"><span> Wellicht had Peter Daszak
gedacht dat hij vanuit zijn onaantastbare positie
Alina Chan definitief het zwijgen had opgelegd. Dit
was niet het geval. Alina Chan deed datgene wat maar
weinig jonge wetenschappers aandurven. Ze diende
Daszak van repliek. Ze antwoordde hem met de
enigszins cynische opmerking op Twitter; <em>'sorry
to disrupt mike drop'</em> , en gaf Daszak de link
naar een artikel in Nature, een tijdschrift in de
top vijf van wetenschappelijke tijdschriften met de
hoogste impact. In dit artikel werd het experiment
beschreven en uitgevoerd waarvan Daszak beweerde dat
het niet uitgevoerd kòn worden.</span></p>
<p id="viewer-ndef"><span> Daar bleef het niet bij.
Vriendelijk maar beslist ontkrachte Chan elk
argument waarmee Daszak haar aangevallen had, en
liet op elk punt zien waar Daszak de fout inging met
zijn argumentatie. Uiteindelijk bleef er van
Daszak's argumenten weinig anders over dan de
stelling dat ze het woord <em>isolaat </em>verkeerd
gebruikt zou hebben. Daarop verwees Chan hem
vriendelijk naar de GenBank, de genetische database
van de National Institute of Health (NIH) waaruit
deze term afkomstig was. Ze bood hem aan het woord <em>isolaat</em>
te veranderen in elk woord dat hij wenste, maar na
deze laatste correctie van Chan deed Peter Daszak er
verder het zwijgen toe. Zijn argumenten waren zonder
uitzondering allemaal ontkracht, al sputterde hij
nog wel verongelijkt dat Chan haar resultaten '<em>over-interpreteerde'.</em></span></p>
<p id="viewer-erpdh"><span>Een andere wetenschapper met
harde kritiek Chan was de evolutiebioloog Jonathan
Eisen - hoogleraar aan de UC Davis - die, eveneens
op zijn Twitter-account, over het artikel van Chan
liet weten dat hij de <em>'analyse in deze studie
in de verste verte niet overtuigend vond'</em>.
Het voornaamste verwijt dat hij Chan maakte was dat
ze de veranderingen in de genetische code van het
SARS-CoV-2-virus na de uitbraak alleen met die van
het SARS-virus had vergeleken. Volgens Eisen was
deze ene vergelijking te weinig bewijs om te
concluderen dat het SARS-CoV-2-virus kort na de
uitbraak al opvallend goed aan zijn nieuwe gastheer
was aangepast. Hij wilde meer bewijs zien voor de
hypothese van Chan dat het SARS-CoV-2 virus bij de
uitbraak al optimaal aangepast was aan zijn nieuwe
gastheer, de mens. </span></p>
<p id="viewer-7lqsu"><span> Die mogelijkheid deed zich
sneller voor dan Eisen had kunnen vermoeden. Slechts
enkele dagen later bleek dat in Denemarken het
SARS-CoV-2-virus van mensen naar nertsen was
overgesprongen. De analyses van het SARS-CoV-2-virus
kort nadat het naar nertsen was overgesprongen
lieten precies datgene zien wat Chan al had
voorspeld: het virus muteerde in de eerste weken na
het overspringen razendsnel om zich optimaal aan te
passen aan de nieuwe gastheer, in dit geval de
nerts. Jonathan Eisen erkende uiteindelijk dat er
veel 'interessante analyses' waren in de studie van
Chan, en bood zich aan om samen aan een volgende
versie van het artikel te werken. </span></p>
<h2 id="viewer-vtss"><span>Rookgordijn</span></h2>
<p id="viewer-1ortl"><span>Daar bleef het niet bij:
Alina Chan analyseerde meerdere studies, allen
afkomstig uit China, die, onafhankelijk van elkaar,
sterk aan het SARS-CoV-2 virus verwante
coronavirussen vonden bij pangolins. Door deze
verschillende publicaties werd de indruk gewekt dat
er een groot reservoir van dergelijke nauw aan het
SARS-CoV-2-virus verwante virussen aanwezig is in
deze populatie. Hiermee zou de hypothese dat het
virus afkomstig zou zijn van de markt in Wuhan aan
kracht winnen, en zou het aannemelijk zijn dat een
zoönose - het overspringen van het virus van dier
naar mens - de juiste verklaring was voor de
uitbraak. </span></p>
<p id="viewer-di9cd"><span> Het eerst gegeven dat Chan
opviel was dat bij al deze studies steeds een klein
aantal wetenschappers betrokken waren. Dit wekte de
interesse van Chan. Vervolgens analyseerde ze de
genetische sequenties - de volgorde van de
bouwsteentjes in het RNA - van de in de
verschillende studies gerapporteerde genetische
profielen. Ze kwam tot de ontdekking dat de
sequenties van een specifiek deel van het virus -
het receptor binding domain (RBD) van het
spike-eiwit - van de in de verschillende studies
gerapporteerde genetische profielen exact gelijk
waren. Dit terwijl als het om verschillende aan
SARS-CoV-2 verwante virussen zou gaan, er kleine
verschillen in de sequenties van het RBD gevonden
zouden moeten worden (22). </span></p>
<p id="viewer-c5um1"><span> Door deze analyse van Chan
werd met een aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid ontkracht dat sterk aan het
SARS-CoV-2-virus verwante coronavirussen overvloedig
aanwezig zijn in de populatie pangolins. Het bleek
dat de auteurs simpelweg dezelfde genetische
database voor de verschillende artikelen gebruikt
had, gebaseerd op de analyse van slechts èèn nauw
aan het SARS-CoV-2 virus gerelateerd coronavirus,
een virus dat werd aangetroffen bij slechts enkele
pangolins. Deze pangolins waren in Zuid-China in
beslag genomen door een anti-smokkel eenheid, en men
kon dan ook niet weten waar en wanneer deze dieren
besmet waren geraakt met het gevonden virus (21). </span></p>
<p id="viewer-1qc34"><span> Een ander opvallend gegeven
was het feit dat in meerdere van als pre-print
gepubliceerde studies niet gespecificeerd werd waar,
wanneer en bij welke dieren de gebruikte samples
waren afgenomen. Ook ontbraken bij de verschillende
studies de noodzakelijke data die andere
wetenschappers onafhankelijk van elkaar in staat
zouden stellen de in de verschillende studies
gepubliceerde genetische profielen te controleren.
Het was alsof de verschillende Chinese
wetenschappers een bijzonder lekkere taart hadden
gebakken, maar vergeten waren de ingrediënten en het
recept te beschrijven waarmee de taart was bereid. </span></p>
<p id="viewer-ehopn"><span> Verder vond Chan meerdere
onzorgvuldigheden in de gepubliceerde studies. Zo
werden in één studie samples hernoemd, samples
toegewezen aan de verkeerde genetische profielen of
er werd een genetisch profiel opgesteld dat niet
herleidbaar was tot èèn van de samples die afgenomen
waren. In èèn artikel maakten de auteurs het zelfs
zo bont dat ze stelden dat het virus zoals ze dat in
hun artikel beschreven hadden, wel eens hetzelfde
virus zou kunnen zijn dat in een ander studie was
gevonden. Het kòn niet anders zijn dan hetzelfde
virus, omdat men in beide studies dezelfde
genetische database gebruikte, opgebouwd uit de
gensequentie van hetzelfde virus, afkomstig van het
kleine aantal in beslag genomen dieren. Dit
vermoedelijk om wederom de suggestie te wekken dat
het virus alom aanwezig was in de populatie
pangolins. </span></p>
<p id="viewer-76mbv"><span> Een andere opvallend gegeven
is dat een genetische database van alle
coronavirussen die bij pangolins werden aangetroffen
en in september 2019 werd ge-upload naar de server
van de genetische database van het National Center
for Biotechnology Information (NCBI), in januari
2020 nogmaals ge-upload werd. Het is niet duidelijk
of deze twee databases identiek zijn. </span></p>
<p id="viewer-9pvub"><span>Maar tot op de dag van
vandaag zijn de diverse vragen die Chan stelde naar
aanleiding van haar analyse niet beantwoord. </span></p>
<p id="viewer-bmt8u"><span>In juni 2020 werden de
analyses van Chan nog eens bekrachtigd: in een
studie van honderden op wildmarkten verhandelde
pangolins werd geen enkel coronavirus aangetroffen.
Ook het hoofd van de Chinese CDC erkende dat de
markt in Wuhan naar alle waarschijnlijkheid niet de
plek was waar het SARS-CoV-2-virus van de daar
verhandelde dieren op de mens was overgesprongen. De
pangolin-theorie, als ware het een Chinese vuurpijl
op het hoogste punt, knalde boven de markt van Wuhan
uit elkaar: het virus was met aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid niet overgedragen van
de pangolin op de mens. </span></p>
<h3 id="viewer-6si3h"><span>DRASTIC Research. </span></h3>
<p id="viewer-8v57v"><span>Alina Chan kwam nu pas goed
op stoom. Ze ging verder met het eerdere werk van
het WIV en Peter Daszak kritisch onder de loep te
nemen: met als laatste auteur Shi Zhengli en als
voorlaatste auteur Peter Daszak, werd in februari
2020 het artikel in Nature gepubliceerd dat als
eerste het SARS-CoV-2 virus beschreef. In deze
studie werd het genoom van het SARS-CoV-2 virus
vergeleken met het SARS-virus. De genetische
overeenkomst tussen deze twee virussen was overall
slechts 79,6%, het bewijs dat zij slechts in de
verte familie van elkaar zijn (7).</span></p>
<p id="viewer-es688"><span> Daarnaast werd in hetzelfde
artikel het genoom van het SARS-CoV-2-virus
vergeleken met een ander, tot dan toe onbekend
beta-coronavirus met de naam RaTG13. De overall
genetische overeenkomst van het SARS-CoV-2-virus met
dit RaTG13-virus was 96,2%. Dit betekende dat het
RaTG13-virus veel nauwer verwant is met het
SARS-CoV-2-virus dan het SARS-virus. In het artikel
van Zhengli en Daszak werd slechts zijdelings
benoemd dat dit virus afkomstig was uit de provincie
Yunnang in het zuiden van China. </span></p>
<p id="viewer-fk8qj"><span> In het artikel wordt ook
beschreven dat het SARS-CoV-2-virus gekweekt kon
worden op Vero E6 cellen, iets om te onthouden omdat
het aannemelijk maakt dat ook het RaTG13 virus
gekweekt zou kunnen worden, dit gezien de grote
gelijkenis met het SARS-CoV-2-virus. Verder vermeldt
het artikel niet waar het RaTG13 virus precies
aangetroffen was en wanneer het virus gesequenced
was <em>(sequencen is het bepalen van de
nucleotiden volgorde, ofwel de volgorde van
bouwsteentjes van het RNA).</em> Deze studie
waarin het SARS-CoV-2 virus voor het eerst werd
beschreven werd gepubliceerd op 3 februari 2020.
Echter, pas in mei 2020 werd, zonder hier enige
ruchtbaarheid aan te geven, het volledige genoom van
het RaTG13-virus door het WIV ge-upload naar de
genetische database van de NCBI. Verder was er over
dit RaTG13-virus niet eerder een publicatie
verschenen, en in het artikel van Zheng en Daszak
uit 2020 waarin voor het eerst het SARS-CoV-2-virus
werd beschreven, werd evenmin een referentie gegeven
waarin beschreven werd waar en waneer het RaTG13
virus was aangetroffen. </span></p>
<p id="viewer-fi25"><span>De raderen van de tijd draaien
terug naar 2016. In dat jaar verscheen er een studie
over het vòòrkomen van coronavirussen bij
verschillende vleermuissoorten in een verlaten
mijnschacht in Moijang, eveneens in de provincie
Yunnang en wederom met Zhengli als laatste auteur.
Naast meerdere alfa-coronavirussen trof men ook twee
tot dan toe onbekende beta-coronavirussen aan bij
vleermuizen. (8). Beta coronavirussen zijn een
kleine groep virussen - een subgenus - die sterk op
elkaar lijken, en waartoe ook SARS en het SARS-CoV-2
virus behoren. MERS behoort tot een andere subgenus
uit de grotere familie - het genus - van
coronavirussen. </span></p>
<p id="viewer-j9t7"><span> Een van deze twee virussen
werd CoV/4991 genoemd, en de genetische sequentie
van een klein stukje van het RNA van dit nog niet
eerder aangetroffen virus, het zogenaamde RdRp-gen,
kwam voor slechts voor 78% overeen met het
SARS-virus. Het RdRp-gen van coronavirussen is een
klein stukje RNA dat sterk geconserveerd is, wat
zoveel wil zeggen dat de volgorde van de nucleotiden
(bouwsteentjes) van het RNA van een dergelijk gen
nauwelijks verandert terwijl andere delen van het
genoom van het virus sneller muteren. Op deze manier
kan de mate van verwantschap tussen twee virussen
vastgesteld worden. </span></p>
<p id="viewer-7cs4q"><span>De tijd brengt ons terug naar
2020: op zoek naar de oorsprong van het
SARS-Cov-2-virus werd wereldwijd de vraag steeds
prangender waar haar nauwst verwante familielid, het
RaTG13-virus, haar oorsprong had. Shi Zhengli gaf
geen bevredigende antwoorden, en kwam met
verschillende en deels tegenstrijdige verklaringen.
Dat wekte de interesse van meerdere onderzoeksteams,
waaronder de anonieme onderzoeksgroep DRASTIC (9).
Dit is een bonte verzameling mensen, met de meest
uiteenlopende achtergronden en vormen van expertise,
die spontaan ontstond rondom een anonieme Indiase
man die zichzelf op Twitter <em>'the Seeker'</em>
noemt, en als specialiteit heeft om in alle hoeken,
kieren en gaten verborgen informatie op het World
Wide Web te achterhalen. Een ander anoniem lid,
Billy Bostickson, wiens twitter-icoontje een
mishandelde aap uit een laboratorium voorstelt, nam
de coördinatie van het onderzoek op zich. </span></p>
<p id="viewer-7lopb"><span> De aandacht van <em>the
Seeker </em>werd voor het eerst getrokken door
een blog geschreven door Yuri Deiging, een zakenman
die zich in de blog openlijk afvroeg of het
SARS-CoV-2 virus wellicht in het laboratorium zou
kunnen zijn ontstaan, bijvoorbeeld door het
genetisch manipuleren van het RTaG13-virus (10). The
Seeker plaatste de blog op Reddit, hetgeen hem
prompt een permanente <em>ban</em> opleverde. De
irritatie hierover maakte hem alleen nog maar
nieuwsgieriger. Hij voegde zich bij een groep mensen
rondom Yuri Deiging op Twitter, mensen die bereid
waren om deze hypothese te bespreken en kennis uit
te wisselen, waaronder zakenmensen, ingenieurs en
ook een microbioloog. Het was de start van de
DRASTIC-onderzoeksgroep. </span></p>
<p id="viewer-86p2u"><span>Deze groep mensen raakte er
steeds meer van overtuigd dat het RaTG13-virus de
sleutel vormde tot het oplossen van het raadsel hoe
en waar het SARS-CoV-2 virus was ontstaan. Een half
dozijn van de mensen rondom <em>the Seeker</em>
begonnen alle eerder verschenen artikelen van het
WIV miniteus door te nemen en het internet uit te
kammen. In een lange en indrukwekkende Twitterkabel
rapporteerden ze hun bevindingen (11). </span></p>
<p id="viewer-4lnmq"><span> Ze stuitten op een artikel
dat beschreef dat niet alleen het RaTG13 virus nauw
verwant was aan het SARS-CoV-2 virus, maar op basis
van beperkte genetische data - het al genoemde
RdRp-gen - ook het al eerder genoemde CoV/4991-virus
(12). Op het moment dat de auteurs van dit artikel
hun artikel aanboden voor publicatie, was het
volledige genoom van het RaTG13 virus nog niet
beschikbaar in de database van het NCBI. Dit zou een
een goede verklaring kunnen zijn voor het gegeven
dat men in dit artikel niet de relatie legde tussen
het CoV/4991-virus en het RaTG13-virus. Voor de
DRASTIC onderzoekers lag het vervolgens voor de hand
om het RaTG13-virus te vergelijken met het
CoV/4991-virus. En zoals men al enigszins had
verwacht: de vergelijking van het RdRp-gen van deze
twee virussen leverde een 100% match op. Voor
DRASTIC was de conclusie duidelijk: het
CoV/4991-virus en het RaTG13 virus was èèn en
hetzelfde virus. Zelfs de maand waarin de samples
waren werden genomen waren gelijk, juli 2012 (13).</span></p>
<p id="viewer-9mhoi"><span> Maar dat was nog alles. Het
was Shi Zhengli zelf die als laatste auteur vermeld
staat bij de studie die het CoV/4991 in 2016
beschreef (14), maar de naamsverandering van
CoV/4991 naar RaTG13 niet vermeldde in de publicatie
van februari 2020 over het nieuwe SARS-CoV-2 virus.
Ook de studie uit 2016 waarin het CoV/4991-virus
werd beschreven, werd niet geciteerd in dit laatste
artikel. </span></p>
<p id="viewer-a7rbv"><span>Eenmaal geconfronteerd met
deze bevindingen, erkende Zhengli dat het RaTG13 en
het CoV/4991 èèn en hetzelfde virus was, en gaf als
reden dat het laboratorium voor het gemak het
CoV/4991 hernoemd had naar RaTG13, waardoor het
beter aansloot bij de gangbare nomenclatuur. Ook
Peter Daszak werd om een verklaring gevraagd: hij
gaf als reden dat het CoV/4991-virus, alias het
RaTG13-virus, te weinig overeenkomsten had met SARS,
en het virus werd ingeschat als weliswaar
interessant, maar weinig gevaarlijk. Daarom zou het
virus in de vriezer zijn beland en min of meer
vergeten. </span></p>
<p id="viewer-6iqta"><span> Deze verklaring van Daszek
werd al snel afgeschoten door een ander lid van
DRASTIC, Francisco de Asis de Ribera, als
wetenschapper gespecialiseerd in data-analyses van
grote hoeveelheden data. Zij liet zien dat de - per
abuis - door het WIV geuploade metadata bewees dat
het RaTG13/CoV4991-virus al in 2017/2018 gesequenced
was, iets waar ook Alina Chan al op gewezen had. Het
volledige genoom werd echter pas in de loop van
2020, na de uitbraak van het SARS-CoV-2 virus,
geupload naar de database van het NBCI. Het RaTG13
virus was dus allerminst vergeten, zoals Daszak
beweerde. </span></p>
<p id="viewer-5eagl"><span> En dat niet alleen: in
augustus 2020 verscheen een artikel met Daszak en
Zhengli als <em>senior authors</em>, waarbij 630
genetische sequenties van het RdRp-gen van de
verschillende coronavirussen werden beschreven. (15)
Bij het minutieus uitpluizen van de Supplementary
Data van dit artikel bleken er nog acht
gensequenties gevonden te zijn die sterk op de
gensequentie van het RaTG13-virus leken, maar niet
werden genoemd in het artikel zelf. In een addendum
bij het artikel uit februari 2020 (7) bevestigde
Zhengli deze bevindingen. (23) De vraag is echter of
dit addendum er ooit gekomen zou zijn zonder het
speurwerk van DRASTIC. </span></p>
<h3 id="viewer-8paeb"><span>De Mijnschachten van Mojiang
</span></h3>
<p id="viewer-e0jg6"><span>Aangezien de verklaringen van
zowel Zheng als ook Daszak onbevredigend waren
gingen de onderzoekers van DRASTIC op zoek naar een
betere verklaring voor het gegeven dat zowel Zhengli
als ook Daszak hadden verzwegen dat het CoV/4991 èén
en hetzelfde virus was als het RaTG13 virus. De
zoektocht naar het juiste antwoord leidde naar een
verlaten kopermijn in Mojiang, Zuid-China (19). </span></p>
<p id="viewer-bbh5e"><span> In 2012 kregen 6 mannen een
ernstige longontsteking nadat zij in die oude
kopermijn aan het werk werden gezet met de opdracht
om een dikke laag guano (uitwerpselen van
vleermuizen) op te ruimen. Drie van hen overleden.
De onderzoekers van DRASTIC vroegen zich af of deze
mannen wellicht geïnfecteerd waren geraakt met een
voorloper van het SARS-CoV-2 virus, bijvoorbeeld het
RaTG13 virus. </span></p>
<p id="viewer-8p82e"><span> In een portret van Zhengli
in de Scientific American erkent ze dat ze in
inderdaad onderzoek heeft gedaan in de verlaten
kopermijn van Mojiang nadat de zes mannen ziek waren
geworden, maar dat de oorzaak voor de pneumonie en
het overlijden van drie mannen een schimmelinfectie
was en niet door een infectie met een coronavirus
(16). Dat was een verklaring die de onderzoekers van
DRASTIC niet goed konden plaatsen. Zij vermoedden
dat een SARS-achtig virus de arbeiders had gedood en
dat de WIV dit om èèn of andere reden verborgen
wilde houden. Opnieuw gingen zij op zoek naar een
alternatieve verklaring voor wat er in de oude
kopermijn van Mojiang en daarna gebeurd kon zijn. </span></p>
<p id="viewer-3baba"><span>Dat er alsnog een exacte en
gedetailleerde weergave ter beschikking kwam van wat
er in de verlaten kopermijn van Mojiang en in de
periode daarna was voorgevallen, was opnieuw te
danken aan <em>the Seeker</em>. Het was hèt moment
dat hij de andere leden van DRASTIC kon laten zien
over welke enorme capaciteiten hij beschikte voor
wat betreft het uit de donkere krochten van het
World Wide Web opdiepen van informatie die voor
vrijwel ieder ander verborgen bleef. </span></p>
<p id="viewer-5iuib"><span> Kort daarvoor had hij al een
grote Chinese database met academische tijdschriften
en proefschriften ontdekt met de naam CNKI. Hij
doorzocht deze database met behulp van Google
Translate, met als zoekterm Mojiang, gecombineerd
met elke mogelijke term die hij kon bedenken en die
hem op een spoor konden zetten van wat er precies in
de kopermijn van Mojiang was gebeurd. Elke zoektocht
leverde duizenden hits op, met een half dozijn
verwijzingen naar andere databases, eveneens
bestaande uit wetenschappelijke artikelen,
proefschriften, afstudeerscripties en ook
nieuwsartikelen. Nacht na nacht haalde hij
nauwkeurig de stofkam door de resultaten, maar hij
vond niets dat eventueel van belang kon zijn.</span></p>
<p id="viewer-9qnf5"><span> Juist op het punt dat hij
zijn zoektocht wilde staken, vond hij waar hij naar
zocht: het was een absolute voltreffer. De vondst
was een afstudeerscriptie van een student genaamd Li
Xu, studerend aan de Kunming Medische Universiteit
en had als titel: <em>”De Analyse van Zes Patiënten
met een Ernstige Longontsteking Veroorzaakt door
Onbekende Virussen”. </em>Deze afstudeerscriptie
beschrijft nauwkeurig de loop van de gebeurtenissen
rondom de zes ’mijnwerkers’ in de verlaten kopermijn
van Mojiang. The Seeker plaatste een link naar de
scriptie op Twitter zonder er enige ruchtbaarheid
aan te geven. Kort daarna sloot China de toegang tot
de CNKI database af. De vondst leidde niet tot grote
media-aandacht, iets wat the <em>Seeker</em> wel
had verwacht. Wel leidde het plaatsen van deze link
tot een forse uitbreiding van het team van DRASTIC,
en de groep werd door Billy Bostickson verdeeld in
themagroepen om zich efficiënter te kunnen richten
op de verschillende aspecten van het mysterie.</span></p>
<p id="viewer-cj2nq"><span>Uit deze afstudeerscriptie
van Li Xu bleek dat de eerste vier arbeiders met hun
werkzaamheden, die twee weken zouden duren,
aanvingen op 2 april 2012. Op 16 april 2012 zouden
ze hun werkzaamheden beëindigen. Een reden voor de
werkzaamheden werd niet vermeld. Tussen 10 en 16
april 2012 ontwikkelden deze mannen, in de leeftijd
van 42, 45, 46 en 63 jaar, symptomen passend bij een
ernstige longontsteking. De tweede groep, bestaande
uit twee mannen van 30 en 32 jaar oud, begonnen hun
werkzaamheden op 22 april 2012, op het moment waarop
de eerste groep al ziekteverschijnselen had. Op 26
april 2012 werden hun werkzaamheden abrupt
voortijdig beëindigt omdat èèn van hen eveneens ziek
was geworden. </span></p>
<p id="viewer-749jh"><span> Van vijf van de zes
arbeiders werd in de scriptie benoemd dat zij eerst
lokaal medische hulp kregen, maar uiteindelijk
werden alle zes arbeiders overgeplaatst naar de Kun
Ming Medische Universiteit, een kleine 350 kilometer
verderop. Waarom dit gebeurde is de vraag omdat er
twee ziekenhuizen (veel) dichterbij Mojiang liggen.
In het Universitaire Ziekenhuis werd al snel alarm
geslagen. De afstudeerscriptie vermeldt dat na vijf
van de zes opnames de dienstdoende dokter de
ziektegevallen meldde bij het Landelijke Departement
voor Medische Zaken in China, met als reden om een
uitbraak van een ernstige infectieziekte te
voorkomen.</span></p>
<p id="viewer-b597d"><span>Vervolgens werd dr. Xie Can
Man - Hoofd van de Longafdeling van het Instituut
voor Respiratoire Ziekten van het 1e Geaffilieerde
Ziekenhuis van de Yat-Sen Universiteit in Guangzhou,
provincie Guangdong - geconsulteerd, een maand nadat
patiënt #1 was overleden en èèn week nadat patiënten
#5 en #6, de mannen uit de tweede ploeg, uit het
ziekenhuis waren ontslagen. De patiënten #2, #3 en
#4 lagen nog in het ziekenhuis, met patiënt #2 in
kritische toestand. Xie Can Man zag de patiënten
niet zelf, maar gaf adviezen via consulten op
afstand. </span></p>
<p id="viewer-rfnr"><span> Vanzelfsprekend werd er
uitgebreid aanvullend onderzoek gedaan naar de
etiologie (oorzaak) van de ziekte, waaronder
keelkweken, bloedkweken en diverse <em>swabs</em>,
waarbij ook op SARS werd getest. Alle testresultaten
waren negatief. Vervolgens was de conclusie van deze
dr. Xie Can Man na meerdere consultaties op afstand,
dat er waarschijnlijk sprake was van een
schimmelinfectie, mogelijk Histoplasmose. Dit is een
schimmel die inderdaad een ernstige longontsteking
kan veroorzaken, hoewel over het algemeen alleen bij
mensen met een gecompromitteerd immuunsysteem. </span></p>
<p id="viewer-a2tel"><span> Patiënt #2 overleed op 12
juni 2012. Een week erna, op 19 juni 2012, werd Dr.
Zhong Nan Shan, van hetzelfde instituut als dr. Xie
Can Man en China’s topspecialist in SARS, betrokken
bij het beleid en de behandeling van patiënten #3 en
#4. Hij kwam al snel tot de conclusie dat het om een
SARS-like ziektebeeld kon gaan. Hij liet zowel
patiënten #3 en #4 als ook patiënten #5 en #6 testen
op antistoffen tegen SARS. De serologische testen
werden uitgevoerd door het WIV en waren alle vier
positief. Uiteindelijk overleden drie van de zes
’mijnwerkers’. Obductie werd niet toegestaan door de
families, mogelijk uit religieuze overwegingen. </span></p>
<p id="viewer-938pv"><span>In de afstudeerscriptie met
als supervisor de SARS-expert Zhong Nan Shan staat
bij de conclusies dat ’<em>op basis van de
bovenstaand beschreven casussen en het daarop
volgende onderzoek, het onbekende virus dat tot de
ernstig longontsteking leidde een SARS-like CoV
virus zou kunnen zijn, afkomstig van vleermuizen’.
</em>Vervolgens vermeldt de scriptie expliciet dat ’<em>een
artikel gepubliceerd in Science Magazine in 2005
door de wetenschappers Shi Zhengli and Zhang Shu
Yi van het Wuhan Institute of Virology als
conclusie had dat SARS-like Coronovirussen met
vleermuizen als gastheer, niet op mensen
overdraagbaar zijn. <strong>Deze contradictie
wijst op het belang van deze zes casussen.</strong></em>
Verder geeft de scriptie als specifieke aanbeveling
dat <em>’gegeven het feit dat alle zes patiënten
blootgesteld werden aan vele vleermuizen en grote
hoeveelheden uitwerpselen, en ook de geur van de
uitwerpselen inademden, het belangrijk is samples
te nemen van de levende vleermuizen en hun
fecaliën.</em> </span></p>
<p id="viewer-d196a"><span>In een proefschrift van een
promovendus onder begeleiding van het hoofd van de
Chinese CDC, Gao Fu, wordt echter een andere
conclusie getrokken: <em>”Daarom is de oorzaak van
de uitbraak in de verlaten kopermijn van Mojiang
niet duidelijk. Ondanks de inspanningen van vele
partijen, is het tot nu toe een niet-opgelost
vraagstuk”. </em></span></p>
<p id="viewer-30rkc"><span> Deze conclusie is
verbazingwekkend, allereerst omdat het de mening van
China's top-expert in SARS - Zhong Nan San -
volledig negeert, evenals de door hem verrichte
diagnostiek. Deze conclusie negeert ook de uitslagen
van de in het WiV verrichte serologische testen, die
bij de vier nog levende arbeiders antilichamen tegen
SARS-virus aantoonden, nadat deze in eerste
instantie negatief waren. Ook negeert deze conclusie
dat de onderzoekers van het WIV inderdaad de
suggestie volgden van deze Zhong Nan San, om samples
te nemen van de vleermuizen in de verlaten kopermijn
van Mojiang. Wellicht nog het belangrijkste argument
is dat een onderzoeksgroep uit het WIV, waaronder
wederom Shi Zhengli, in een publicatie uit 2013 in
Nature twee nog niet eerder aangetroffen SARS-like
virussen bij vleermuizen beschreven die de ACE-2
receptor gebruiken om zich toegang tot menselijke
cellen te verschaffen, zoals ook SARS dat doet (17).
De studie beschrijft dat het gelukt was één van deze
twee virussen te kweken op Vero E6 cellen. De
conclusie van dit artikel was dat dit virus wellicht
zonder tussengastheer rechtstreeks op mensen zou
kunnen overspringen. Deze publicatie uit 2013 werd
gevolgd door een publicatie uit 2015, nu in Nature
Medicine (18), waarvan de conclusie luidde <em>’dat
er een potentieel risico bestaat op een hernieuwde
uitbraak van SARS, afkomstig van in
vleermuizen-kolonies circulerende coronavirussen</em>’.
Belangrijk is om te vermelden dat in deze studie
volledig synthetisch een infectieus recombinant
virus werd gemaakt. Het is heel goed mogelijk dat
daar de Doos van Pandora al op een kier werd gezet.
</span></p>
<p id="viewer-31fpi"><span>Het was deze verlaten
kopermijn in Mojiang waar de samples werden
verzameld waaruit het CoV/4991-virus, also known as
het RaTG13-virus, werd geïsoleerd, de meest nauwe
verwant van het SARS-CoV-2 virus. Een belangrijk
detail is dat van het RaTG13 alleen het genetisch
profiel werd ge-upload naar de database van het
NCBI, en de ruwe data en de analyses zelf niet
werden gepubliceerd. Hierdoor kan niet uitgesloten
worden dat de Chinese wetenschappers het genetisch
profiel van het CoV/4991-virus zo hebben
gemanipuleerd dat de indruk gewekt zou worden dat de
verschillen tussen het RaTG13-virus en het
SARS-CoV2-virus op natuurlijke wijze zouden zijn
ontstaan. Dit door at random nucleotiden (de
bouwsteentjes van het RNA) te wijzigen zonder de
functie van het virus aan te tasten. Dit zou goed
kunnen verklaren waarom er tussen het
SARS-CoV-2-virus en het RaTG13-virus ongeveer 1000
nucleotiden verschil zit in het RNA, waarbij de
verschillen at random over het RNA verdeeld zijn.
Dit werd door diverse westerse wetenschappers,
waaronder ook Marion Koopmans, als argument
aangevoerd dat het SARS-CoV-2 op natuurlijke wijze
zou zijn ontstaan en niet gemanipuleerd zou zijn.
Ook een wetenschapper met de naam Kristian G.
Anderson voerde dit als argument aan, terwijl hij
beter had kunnen en beter had moeten weten (24, 25),
aangezien het de onderzoekers van het WIV al in 2015
gelukt was om volledig synthetisch een recombinant
infectieus virus te produceren. Op deze Kristian
Andersen en zijn relatie met Peter Daszek kom ik
deel drie van deze serie nog uitgebreid terug. </span></p>
<p id="viewer-2r9pf"><span> In tegendeel, het moet voor
de onderzoekers van het WIV niet moeilijk geweest
zijn om deze op het oog willekeurige mutaties in het
SARS-CoV-2-virus of het RaTG13-virus te
introduceren. De methode die hiervoor gebruikt wordt
is algemeen bekend en wordt <em>site directed
mutagenesis </em>genoemd, en wordt zelfs als
commercieel pakket aangeboden door verschillende
fabrikanten. Bij deze methode valt achteraf niet
meer te achterhalen dat het gaat om genetische
manipulatie, en elke willekeurige nucleotide in het
RNA van een virus kan op deze manier veranderd
worden. Omdat voor het RaTG13-virus alleen het
volledige genoom bekend is, maar de brondata en de
analyses niet beschikbaar zijn, valt niet te
achterhalen hoe het genetisch profiel tot stand is
gekomen. Daarom wordt in een pre-print commentaar
gepleit om alle wetenschappelijke artikelen met als
onderwerp het RaTG13-virus terug te trekken omdat ze
onbetrouwbaar zijn en potentieel ondeugdelijk. (20)</span></p>
<p id="viewer-1kchh"><span> En daarmee kom ik terug op
een eerdere stelling: als het lukte om het
SARS-CoV-2- virus te kweken op Vero E6 cellen, als
nauwe verwant van het RaTG13 virus, en het lukte ook
al in 2013 met een coronavirus dat de ACE-2 receptor
gebruikte als toegangspoort, is het weinig
aannemelijk dat dit niet ruim voor 2020 gelukt zou
zijn met het RaTG13/CoV/4991-virus, eveneens in
tegenspraak met uitspraken van Marion Koopmans dat
het de onderzoekers van het WIV slechts in drie
gevallen gelukt zou zijn om een virus te kweken. </span></p>
<p id="viewer-1r0av"><span>Hoewel in de jaren na 2013
een virale infectie als oorzaak voor de dood van
drie van de zes arbeiders in de verlaten kopermijn
van Mujiang als veel waarschijnlijker werd beschouwd
dan een schimmelinfectie - schimmels waarvoor
Zhengli overigens nooit enige belangstelling heeft
getoond - is het opvallend dat het WIV zo
terughoudend is om dit als mogelijke oorzaak zelfs
maar te overwegen. In tegenstelling, in de context
van COVID-19, is het standpunt van het WIV
overeenkomstig het officiële narratief dat
coronavirussen, met als gastheer de vleermuis, vaak
overspringen naar andere gastheren, en in potentie
ook naar de mens, en daarom potentieel tot nieuwe
uitbraken van een SARS-epidemie kunnen lijden. </span></p>
<p id="viewer-d544c"><span> Eveneens opvallend is dat
Eco-Alliance zelf enkele artikelen en simulaties
publiceerde waarin ze op het gevaar wezen van nieuwe
uitbraken veroorzaakt door het overspringen van een
SARS-achtig coronavirus op de mens, via de
uitwerpselen van vleermuizen. In deze publicaties
wordt echter met geen woord gerept over de
gebeurtenissen in de kopermijn van Mojang. </span></p>
<h3 id="viewer-92ksj"><span>Laatste Woord</span></h3>
<p id="viewer-ai5e2"><span>Maar Shi Zhengli werd nog
verder in het nauw gebracht door DRASTIC. In januari
2021 sloeg <em>the Seeker</em> opnieuw toe, en deze
keer zonder dat het hem veel moeite kostte. Hij
ploos een database uit die gehost werd door China's
Ministerie van Wetenschap en Technologie, en zocht
naar alle promoties en afstudeerscripties met als
promotor of begeleider Zhengli. Hij vond er drie.
Voorzover er nog enige twijfel bestond over het
rookgordijn dat het WIV had opgetrokken om haar ware
intenties en de loop van geschiedenis te verbergen,
verdween deze als sneeuw voor de zon door deze drie
thesen. </span></p>
<p id="viewer-7od2s"><span> Uit de inhoud bleek dat de
onderzoekers van de WIV zelf nooit geloofd hebben
dat een schimmel de oorzaak was van het overlijden
van de drie mijnwerkers, in tegenspraak met de
uitspraken van Zhengli in Science Magazine (16). In
tegendeel, ze waren zo bang voor een nieuwe uitbraak
van een SARS-achtig virus, dat ze zelfs het bloed
van bewoners uit omgevende dorpen van de kopermijn
in Wujiang testten op het virus. Bovendien waren ze
wel degelijk al ver voor de uitbraak van COVID19 in
2019 op de hoogte van het feit dat er nog acht
gensequenties waren gevonden van SARS-like virussen
in de kopermijn van Mujiang, iets wat onderzoekers
in de beginfase van de pandemie had kunnen helpen
het SARS-CoV-2 virus beter te begrijpen. Ze hielden
die informatie echter voor zichzelf.</span></p>
<p id="viewer-1c1vp"><span> Niet lang nadat DRASTIC deze
bevindingen naar buiten bracht, begonnen
wetenschappers, politici en zelfs de mainstream
media - behalve dan in Nederland - de mogelijkheid
serieus te overwegen dat het SARS-CoV-2-virus uit
het lab van Wuhan ontsnapt zou kunnen zijn. Het
leidde er toe dat president Biden de Amerikaanse
Veiligheidsdiensten opdracht gaf<em> 'hun
inspanningen te verdubbelen om informatie te
verzamelen en te analyseren die ons dichter bij
een definitieve conclusie kan brengen. </em>Daarnaast
zei Biden dat de VS samen met haar bondgenoten China
onder druk te zetten en China te dwingen om mee te
werken aan een uitgebreid, transparant en
evidence-based internationaal onderzoek en toegang
te geven tot alle relevante data en bewijs. </span></p>
<p id="viewer-c4tt"><span>China reageert ijskoud op dit
verzoek. Het zal waarschijnlijk nooit meewerken aan
een dergelijk onderzoek. Maar het is duidelijk dat
een centrum als het WIV een uitbraak kan veroorzaken
en dat dit opnieuw zou kunnen gebeuren. De
wetenschap faalde op een verbijsterende en
verontrustende manier, waar the Seeker en DRASTIC
wel slaagden. Het laat de enorme kracht zien van
mensen die weten waar informatie op het World Wide
Web te vinden is en deze kunnen analyseren. De
wetenschap heeft niet meer het alleenrecht op data
en kennis, maar weet het oog van mensen als the
Seeker en onderzoeksgroepen als DRASTIC op zich
gericht. </span></p>
<p id="viewer-djddd"><span><em>Na terugkomst van Hare
Majesteit Koningin uit Wuhan voelde ze zich niet
meer zo in haar hummetje. In haar afwezigheid was
er een koud briesje opgestoken dat haar nu deed
rillen. Ook begon de kasteelgracht weerzinwekkend
te stinken, omdat het Twitterkanaal er op
draineerde en dit kanaal in de afgelopen maanden
erg vies was geworden omdat het klootjesvolk uit
frustratie met haar regeringsbeleid er steeds meer
in pisten en poepten. Verder kreeg ze alleen maar
boze brieven toegestuurd en werden door een
onbekende groep mensen elke nacht brandnetels en
stekelige distels bij de poort van haar
Koninklijke Paleis neergelegd, bij wijze van
afkeuring van haar leiderschap. Bovenop deze hoop
distels en brandnetels werd steeds een knuffeldier
aangetroffen, en steeds was dit een hommel.</em></span></p>
<p id="viewer-6mf6k"><span> <em>Koningin Marion was
daarom wel toe aan wat vertier en ookmoesten er
nog enkele onverkwikkelijke zaken afgehandeld
worden. En dus riep ze op een zekere dag naar haar
hofhouding:</em></span></p>
<p id="viewer-3fc2g"><span><em>”Roep de Hofnar!”</em></span></p>
<p id="viewer-9ke2b"><span><em>Helaas was Maarten
Keulemans net op zijn bierfietsje weggefietst van
de wetenschapsredactie van de Geïllustreerde
Toiletrol, op weg naar de kantine van het bierteam
van de 5e klasse journalistieke zaterdagamateurs,
nadat hij die ochtend nog een hoogstaand
journalistiek hatseflatsje en een excellent
beschouwend hutseflutsje had geschreven. Eenmaal
aangekomen bij de kantine kreeg hij te horen dat
hij zich onmiddellijk moest vervoegen op het
Koninklijke Paleis van Koningin Marion. Ditmaal
volstond een opdracht via Whats-App niet. En dus
fietste Maarten zo snel als hij kon terug van de
kantine naar het Paleis van de Koningin.</em> </span></p>
<p id="viewer-3p3e4"><span> <em>Daar kreeg hij van
Koningin Marion de opdracht een nieuw beschouwend
hutseflutsje te schrijven, waarin hij de geruchten
moest ontkrachten dat er een virus ontsnapt was
uit de kelder van een Keizerlijk Virologisch
Paleis van een bevriend staatshoofd, Xi-jinping.
Hij moest het klootjesvolk duidelijk maken dat er
in deze kelder weliswaar vele genetische codes
opgeslagen lagen van heel veel virussen, maar dat
er geen complete infectieuze virussen aanwezig
waren, en al helemaal geen levende vleermuizen. </em></span></p>
<p id="viewer-4oqvk"><span> <em>En dus stapte Maarten
weer op zijn bierfietsje en fietste zuchtend en
steunend terug naar de dependence van het
Virologisch Koninkrijk Erasmus, de
wetenschapsredactie van de Geïllustreerde
Toiletrol. Koningin Marion had hem vorige week nog
beloofd dat hij binnenkort echt zijn welverdiende
vakantie mocht nemen, en dan zou hij gaan kamperen
in de wilde natuur van het journalistieke
achterlijkland, ver van hier. Maar blijkbaar was
ze dat al weer vergeten.</em> </span></p>
<p id="viewer-2mve6"><span><em>Koningin Marion had haar
hofnar goed geïnstrueerd: hij moest de trouwe
lezers van de Geïllustreerde Toiletrol voor eens
en voor altijd duidelijk maken dat er gèèn, ik
herhaal, gèèn levende vleermuizen in het
laboratorium van Wuhan huisden. Helemaal niet.
Echt niet. En al helemààl geen complete
infectieuze virussen. Hij moest opschrijven dat er
in de kelder van het Keizerlijk Virologish Paleis
van het bevriende Staatshoofd in Wuhan alleen
vleermuizenpoepjes werden bewaard. En daar maakten
ze dan weer nog kleinere vleermuizenpoepjes van,
RNA-poepjes. En al die poepjes werden dan in een
spreadshitbestandje gezet. En daar stonden echt
alleen genummerde vleermuizenpoepjes in, geen
genummerde vleermuisjes, laat staan genummerde
echte virusjes. Echt niet!</em></span></p>
<p id="viewer-9tn46"><span> <em>Dat kon natuurlijk ook
niet: sinds de Grottenkoningin van Wuhan en
minnares van Xi-Jinping, de vleermuisvrouw Shi
Zhengli, haar hofnarren in de mijn aan het werk
had gezet, gold er een ochtendklok voor alle
vleermuisjes. En de vleermuisjes mochten pas gaan
slapen als ze zich eerst langs de
vleermuizenpoepjesanalist waren gegaan, hun
bevallige kleine billetjes naar achter en omhoog
hadden gestoken zodat de vleermuizenpoepjesanalist
hen een swabje in het anusje kon steken.</em> </span></p>
<p id="viewer-8p25i"><span> <em>En natuurlijk zou het
theorie mogelijk kunnen zijn dat er èèn van de
vleermuisjes in een rugzakje van èèn van de
vleermuizenpoepjesanalisten was gekropen, omdat
een verveeld vleermuisje ook wel eens de grote
stad wilde zien. Maar helaas, Chinese BOA’tjes
controleerden bij de uitgang van de mijn alle
vleermuisjes op een geldig
vleermuizenpoepjespaspoortje. En als het
vleermuisje dat niet kon laten zien, knuppelden ze
het vleermuisje genadeloos terug in de grot. Laat
dat maar aan een Chinese BOA’tjes over! </em></span></p>
<p id="viewer-929lm"><span> <em>En geen van de
vleermuisjes had zo’n
vleermuizenpoepjespaspoortje, al was het maar
omdat er een paar miljoen vleermuizenpoepjes zoek
waren geraakt, nadat ze uit het spreadshitje waren
geglibberd. Kortom, er was geen ènkel vleermuisje
dat uit de mijn kon ontsnappen en naar Wuhan kon
vliegen. En bovendien, dat was hèèl erg ver
vliegen, nog veel verder dan Maarten op zijn
bierfietsje naar de grotten van Remouchants zou
moeten fietsen om daar een voortvluchtig
miertjesetend pangolientje te vinden. En daar
hadden de vleermuisjes ècht helemaal geen zin in.
Het was gewoon te ver, de reis zou in een rugtasje
afgelegd moeten worden..</em> </span></p>
<p id="viewer-9o7b6"><span><em>Vanzelfsprekend had de
hofnar zich keurig van zijn taak gekweten, omdat
hij Koningin Marion niet wilde teleurstellen. Hij
had zelfs extra zijn best gedaan, want als hij
deze opdracht niet tot een goed einde zou brengen
zou uitstoting uit het Virologisch Koninkrijk van
Koningin Marion dreigen. </em></span></p>
<p id="viewer-4r7u9"><span> <em>Hij had zichzelf dan
ook opnieuw overtroffen. Hij had nu werkelijk een
briljant journalistiek hutseflutsje geschreven dat
de volgende dag in de Geïllustreerde Toiletrol zou
verschijnen.. Hij had alles vermeld wat Koningin
Marion hem had gedicteerd, daarna het hutseflutsje
nog een keer aan Koningin Marion laten lezen. Via
WhatsApp had hij zelfs Keizer Xi-Jinping en
Grottenkoningin en vleermuisvrouw Shi-Zhengli het
journalistieke juweeltje laten controleren of er
toch niet wat kleine foutjes in geslopen waren.
Natuurlijk bleek dat niet het geval te zijn, dat
zou Maarten niet laten gebeuren, daar zorgde hij
als trots lid van de vijfde klasse journalistieke
zaterdagamateurs wel voor.</em></span></p>
<p id="viewer-cqu31"><span> <em>En daarmee werd het de
Waarheid. De Grote Waarheid zoals die al anderhalf
jaar alleen in de Geïllustreerde Toiletrol te
lezen viel. De Grote Waarheid, gedicteerd door
Kongingin Marion herself, en gecontroleerd door
Keizer Xi-Jinping en Grottenkoningin Zhengli. Daar
zouden de lezers van de Geïllustreerde Toiletrol
niet aan twijfelen, zoveel was zeker.</em> </span></p>
<p id="viewer-c7nbo"><span><em>Helaas bleek dat de
Chinese BOA’tjes hun taak ernstig verzaakt hadden.
Ze konden er zelf eigenlijk niets aan doen, omdat
ze stoned geworden waren van de grote hoeveelheden
vleermuizenpoepjes. Hierdoor bleken er rugtassen
vol met vleermuisjes ontsnapt te zijn aan de mijn
van Mojiang, die allemaal op reis gingen naar
Wuhan. Het voornemen van de vleermuisjs was om op
neo-liberale wijze hun vleermuizenpoepjes en de
bij zich gedragen virusjes wilden verkopen op de
plaatselijke markt, die direct naast het
Keizerlijke Virologische Paleis van het bevriende
staatshoofd van Koningin Marion lag. </em></span></p>
<p id="viewer-ef6l2"><span> <em>Dat stonden de Chinese
Autoriteiten natuurlijk niet toe, omdat dit in
strijd is met de Aloude Communistische Tradities
van het Keizerrijk. Die Tradities gelden
natuurlijk ook voor de vleermuisjes in de grote
stad. En dus werden de vleermuisjes ondergebracht
in het grote Keizerlijke Virologische Paleis van
Wuhan, waarvan de kelder voor de gelegenheid werd
omgebouwd tot een vleermuisjeshotelletje, met vele
luxe ingerichte kamertjes, en waar het de
vleermuisjes aan niets tekort kwam. Zelfs hun
vleermuizenpoepsjestoilet werd twee keer dag
schoongemaakt. Er was maar èèn ding dat ze niet
goed beviel en dat was dat ze ook hier elke
ochtend een swabje tussen hun billetjes geduwd
kregen en af en toe een ander virusje kregen om
bij zich te dragen. Dat was vervelend, maar verder
vonden de vleermuisjes eigenlijk alles best. Er
was licht, er was eten en het was er gezellig.</em></span></p>
<p id="viewer-4a2da"><span> <em>De BOA’tjes intussen
werden verplicht op nascholing gestuurd, naar
dezelfde onderwijsinstantie waar ook de de
nascholing voor de Oeigoeren georganiseerd werd.
Zij werden daar onderwezen in de Aloude
Communistische Tradities zodat zij verder door het
leven zouden kunnen gaan als gegoede Chinese
staatsburgers. Het was een heel divers en
uitgebreid onderwijsprogramma dat ze kregen
aangeboden, met veel audiovisuele ondersteuning,
al was het volume daarvan erg hoog, Verder werden
ook vele gastdocenten uit Noor-Korea en Rusland
ingevlogen. Dit omdat Keizer Xi-Jinping hechtte
aan gelijke kansen voor iedereen, ook voor de
Oeigoeren. En natuurlijk gold dit ook voor de
vleermuisjes, al moest daar nog een scholingsplan
met slechts vier letters voor geschreven worden,
de C, de G, de A en de U. Meer letters kenden de
vleermuisjes helaas niet. </em></span></p>
<p id="viewer-favvk"><span><em>En zo eindigt het
sprookje van Koningin Marion en haar hofnar
Maarten. Eind goed, al goed.</em> </span></p>
<p id="viewer-91vlr"><span><em>Hoewel… Misschien kwam er
nog een derde deel? Wie zal het zeggen.</em></span></p>
<p id="viewer-5o8j3"><span>In het derde en laatste deel
van deze serie zal ik de rol van Peter Daszak
bespreken, de centrale spin in het web dat door hem
Eco-Alliance en het WIV werd gesponnen, met behulp
van vele anderen. Daarin zal ik de relaties naar de
andere hoofdrolspelers uit de doeken doen, voorzover
die nog niet bekend zijn. </span></p>
<p id="viewer-bjbvk"><span>Verder zal ik de politieke
missie, want dat was het, naar Wuhan nauwkeurig
onder de loep nemen, met als deelnemers wederom
Peter Daszak, maar zoals bekend mag zijn ook Marion
Koopmans. Hiermee kom ik aan het eind van deel 2 van
"Vraag het Marion."</span></p>
<ol>
<li id="viewer-3qgle">
<p>SARS-CoV-2 is well adapted for humans. What does
this mean for re-emergence? <a
href="https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.05.01.073262v1.full"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.05.01.073262v1.full</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-9vbbv">
<p><a
href="https://blogs.bmj.com/bmj/2021/02/01/richard-smith-peer-reviewers-time-for-mass-rebellion/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://blogs.bmj.com/bmj/2021/02/01/richard-smith-peer-reviewers-time-for-mass-rebellion/</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-6dcbf">
<p><a
href="https://www.nrc.nl/nieuws/2016/02/20/fall-out-van-een-fraudezaak-1590032-a333245"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nrc.nl/nieuws/2016/02/20/fall-out-van-een-fraudezaak-1590032-a333245</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-ep2a">
<p><a
href="https://www.nrc.nl/nieuws/2012/11/28/kijk-hier-mee-met-de-persconferentie-over-de-onderzoeksfraude-van-diederik-stapel-a1439585"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nrc.nl/nieuws/2012/11/28/kijk-hier-mee-met-de-persconferentie-over-de-onderzoeksfraude-van-diederik-stapel-a1439585</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-65qus">
<p><a
href="https://www.bostonmagazine.com/news/2020/09/09/alina-chan-broad-institute-coronavirus/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.bostonmagazine.com/news/2020/09/09/alina-chan-broad-institute-coronavirus/</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-a58eh">
<p><a
href="https://www.vanityfair.com/news/2021/06/the-lab-leak-theory-inside-the-fight-to-uncover-covid-19s-origins"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.vanityfair.com/news/2021/06/the-lab-leak-theory-inside-the-fight-to-uncover-covid-19s-origins</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-96elq">
<p>Addendum: A pneumonia outbreak associated with a
new coronavirus of probable bat origin. Nature,
579, pages 270–273 (2020) <a
href="https://www.nature.com/articles/s41586-020-2951-z"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nature.com/articles/s41586-020-2951-z</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-bn41j">
<p>Coexistence of multiple coronaviruses in several
bat colonies in an abandoned mineshaft. Virol Sin.
<span>2016 Feb;31(1):31-40. </span><a
href="https://link.springer.com/article/10.1007/s12250-016-3713-9"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://link.springer.com/article/10.1007/s12250-016-3713-9</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-4pbmi">
<p><a href="https://drasticresearch.org/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://drasticresearch.org</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-drlsj">
<p><a
href="https://www.newsweek.com/exclusive-how-amateur-sleuths-broke-wuhan-lab-story-embarrassed-media-1596958"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.newsweek.com/exclusive-how-amateur-sleuths-broke-wuhan-lab-story-embarrassed-media-1596958</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-c83vk">
<p><a
href="https://twitter.com/luigi_warren/status/1259826618442235909"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://twitter.com/luigi_warren/status/1259826618442235909</u></a>
Begin bij Luigi Warren, 1/Thesis.</p>
</li>
<li id="viewer-estd1">
<p>RNA based mNGS approach identifies a novel human
coronavirus from two individual pneumonia cases in
2019 Wuhan outbreak. Emerg Microbes Infect. 2020;
9(1): 313–319 <a
href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7033720/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7033720/</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-29pi5">
<p><a
href="https://www.preprints.org/manuscript/202005.0322/v2"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.preprints.org/manuscript/202005.0322/v2</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-2asfl">
<p>Ge, X. Y. <em>et al. </em>Coexistence of
multiple coronaviruses in several bat colonies in
an abandoned mineshaft. <em>Virol. Sin. </em>31,
31-40, doi:10.1007/s12250-016-3713-9 (2016) <a
href="https://link.springer.com/article/10.1007/s12250-016-3713-9"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://link.springer.com/article/10.1007/s12250-016-3713-9</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-3ch13">
<p>Origin and cross-species transmission of bat
coronaviruses in China. Nature Communications,
Article number: 4235 (2020) <a
href="https://www.nature.com/articles/s41467-020-17687-3"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nature.com/articles/s41467-020-17687-3</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-6burr">
<p><a
href="https://www.scientificamerican.com/article/how-chinas-bat-woman-hunted-down-viruses-from-sars-to-the-new-coronavirus1/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.scientificamerican.com/article/how-chinas-bat-woman-hunted-down-viruses-from-sars-to-the-new-coronavirus1/</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-769s9">
<p>Isolation and characterization of a bat SARS-like
coronavirus that uses the ACE2 receptor. Nature,
503, pages 535–538 (2013) <a
href="https://www.nature.com/articles/nature12711"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nature.com/articles/nature12711</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-6bj3g">
<p>A SARS-like cluster of circulating bat
coronaviruses shows potential for human emergence.
Nature Medicine, 21, pages 1508–1513 (2015) <a
href="https://www.nature.com/articles/nm.3985"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nature.com/articles/nm.3985</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-2206m">
<p><a
href="https://gillesdemaneuf.medium.com/wiv-ecohealth-the-mojiang-miners-cases-and-a-bat-sampling-trip-in-april-2012-74be5c2e0a0a"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://gillesdemaneuf.medium.com/wiv-ecohealth-the-mojiang-miners-cases-and-a-bat-sampling-trip-in-april-2012-74be5c2e0a0a</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-ac04o">
<p>All journal articles evaluating the origin or
epidemiology of SARS-CoV-2 that utilize
the RaTG13 bat strain genomics are potentially
flawed and should be <a
href="https://osf.io/wy89d/" target="_blank"
rel="noopener noreferrer"><u>retract.https://osf.io/wy89d/</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-5bjuu">
<p><a
href="https://twitter.com/Ayjchan/status/1320353622006374400"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://twitter.com/Ayjchan/status/1320353622006374400</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-1vu1t">
<p>Single source of pangolin CoVs with a near
identical Spike RBD to SARS-CoV-2. <a
href="https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.07.07.184374v1.full.pdf"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.07.07.184374v1.full.pdf</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-2cj4v">
<p><span>Addendum: A pneumonia outbreak associated
with a new coronavirus of probable bat origin.
Nature, 2020 Dec;588(7836):E6</span><span> </span><a
href="https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33199918/"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33199918/</u></a></p>
</li>
<li id="viewer-4933u">
<p>The proximal origin of SARS-CoV-2. <span>Nature
Medicine; Volume 26, April 2020, pages 450–455.
</span><a
href="https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9</u></a>
</p>
</li>
<li id="viewer-1f0ia">
<p><a
href="https://nicholaswade.medium.com/origin-of-covid-following-the-clues-6f03564c038"
target="_blank" rel="noopener noreferrer"><u>https://nicholaswade.medium.com/origin-of-covid-following-the-clues-6f03564c038</u></a>
</p>
</li>
</ol>
</div>
</article>
</div>
</div>
</div>
</div>
</body>
</html>