<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body text="#000000" bgcolor="#f9f9fa">
<div class="post-header">
<address><a class="moz-txt-link-freetext"
href="https://libertaireorde.wordpress.com/2021/04/28/groene-groei-is-aanval-op-de-natuur/">https://libertaireorde.wordpress.com/2021/04/28/groene-groei-is-aanval-op-de-natuur/</a><br>
</address>
<h1>Groene Groei Is Aanval Op De Natuur</h1>
<div id="single-date" class="date">28/04/2021</div>
</div>
<div class="meta clear">
<div class="tags">tags: <a
href="https://libertaireorde.wordpress.com/tag/groen-kapitalisme/"
rel="tag">groen kapitalisme</a>, <a
href="https://libertaireorde.wordpress.com/tag/groene-groei/"
rel="tag">groene groei</a>, <a
href="https://libertaireorde.wordpress.com/tag/marktecologie/"
rel="tag">marktecologie</a></div>
<div class="author"> </div>
</div>
<div class="wp-block-image">
<figure class="alignleft size-large is-resized"><br>
<figcaption></figcaption></figure>
</div>
<p><em>Op 14 september 2020, voor een publiek van leidinggevenden
van digitale ondernemingen, sprak de Franse president Emmanuel
Macron de volgende volzin over de tegenstanders van 5G uit: ‘Ik
hoor veel stemmen opgaan om ons uit te leggen dat we de
complexiteit van hedendaagse problemen moeten aanpakken door
terug te keren naar de olielamp! Ik denk niet dat het Amish
model de manier is om de uitdagingen van de hedendaagse ecologie
op te lossen.’ Op deze manier beledigde de arrogante kwal Macron
niet alleen de geloofsgemeenschap van de Amish, maar ook
serieuze tegenstanders van kapitalistische vooruitganggedachte.
Deze kwal zal snel kunnen roepen: ‘Maar ik had niet de bedoeling
hen te beledigen. Mijn excuus als ik dat wel deed’. Wat, praatte
je niet bewust over deze moeilijke kwesties? Dan moet er zo snel
mogelijk ander werk voor je worden gevonden. </em></p>
<p><em>Natuurlijk praten dit soort lui heel bewust over deze
kwesties. Net zo bewust liegen ze alles bij elkaar (</em><a
href="https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5226474/toeslagenaffaire-mark-rutte-tweede-kamer-pieter-omtzigt"><em>Online</em></a><em>).
Ze willen in een goed blaadje staan bij de leiders van de
multinationale bedrijven, de grote banken, kortom het financieel
kapitalisme. Groei? We noemen het wel groen en het gewone volk
zal daar intrappen, want wat is mooier dan ‘Groene groei’? Wel
dat is net zo destructief als groei van welke kleur ook. Het
gaat immers om de poen.</em></p>
<p><em>Op een veel nettere manier en meer doordacht dan ik dat hier
vertolk, toont de Franse econome Hélène Tordjman aan hoe, onder
het mom van ‘ecologische overgang’, het financieel kapitalisme
doorgaat met de vernietiging van de planeet. Zij doet dat in
haar onlangs verschenen boek </em>La croissance verte contre la
nature<em>. Op de site Reporterre trof ik van Amélie Quentel een
bespreking van dat boek aan, die ik vertaalde. Hieronder de
bespreking</em>. [ThH]</p>
<div class="wp-block-image">
<figure class="aligncenter size-large is-resized"><a
href="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/voorkant.tordjman.jpg"><img
data-attachment-id="8739"
data-permalink="https://libertaireorde.wordpress.com/voorkant-tordjman/"
data-orig-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/voorkant.tordjman.jpg"
data-orig-size="321,500" data-comments-opened="1"
data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"1"}"
data-image-title="voorkant.tordjman"
data-image-description=""
data-medium-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/voorkant.tordjman.jpg?w=193"
data-large-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/voorkant.tordjman.jpg?w=321"
src="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/voorkant.tordjman.jpg?w=321"
alt="" class="wp-image-8739" width="241" height="375"></a></figure>
</div>
<p>In een stimulerend boek, <em>La croissance verte contre la nature
– Critique de l’écologie marchande</em> (Groene groei strijdig
met de natuur – Een kritiek op de marktecologie), poogt de econome
Hélène Tordjman deze ‘absolute tegenstelling’ te deconstrueren.
Volgens haar is die representatief voor onze schadelijke
verhouding tot de natuur sinds de opkomst van het kapitalisme: een
utilitaire, antropocentrische verhouding, die de mens boven andere
levensvormen plaatst, terwijl een dergelijke houding in feite niet
meer is dan een kwestie van neoliberale ideologie.</p>
<p>Met veel didactiek, ondanks de complexiteit van het onderwerp,
laat de docente aan de universiteit van Sorbonne Paris Nord zien
hoe de grote internationale instellingen, staten en
multinationals, onder het mom van ‘ecologische en digitale
transitie’, ‘vooruitgang’ of ‘groene groei’, uiteindelijk alleen
maar de ecologische crisis verergeren die ze met de hand op het
hart beweren te willen stoppen… nadat ze er zelf de oorzaak van
zijn geweest.</p>
<p><strong><em>‘Financialisering van de natuur’</em></strong></p>
<div class="wp-block-image">
<figure class="alignright size-large is-resized"><a
href="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-groeit.jpg"><img
data-attachment-id="8741"
data-permalink="https://libertaireorde.wordpress.com/geld-groeit/"
data-orig-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-groeit.jpg"
data-orig-size="500,335" data-comments-opened="1"
data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"1"}"
data-image-title="geld-groeit" data-image-description=""
data-medium-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-groeit.jpg?w=300"
data-large-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-groeit.jpg?w=500"
src="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-groeit.jpg?w=500"
alt="" class="wp-image-8741" width="375" height="251"></a></figure>
</div>
<p>In dit essay wordt ingegaan op de fabricage van nieuwe organismen
voor de productie van benzine of plastic, op ‘big data’,
nanotechnologie en de privatisering van genetische informatie. Dit
alles wordt omgezet in middelen voor commerciële uitwisseling.
Kortom, het monetarisme en de ‘financialisering van de natuur’,
zijn verschijnselen die leiden tot ‘een zekere vorm van
dematerialisatie en ontmenselijking: een bos wordt niet langer
gezien als een populatie bomen met gevarieerde soorten en
gekenmerkt door subtiele interacties, maar als een voorraad
biomassa en/of een koolstofput’ (Tordjman).</p>
<p>Een visie gebaseerd op ‘verhoogde prestaties’ en ‘het streven
naar maximale winst’, die door de auteur als rampzalig wordt
beschouwd, herinnert ons aan ‘de mythe van de neutraliteit van
wetenschap en technologie’. Een mythe ja, aangezien ‘de
wisselwerking van machtsspelletjes, institutionele structuren en
ideologische impregnatie ertoe leiden dat bepaalde opties worden
bevoordeeld onder de veelheid van mogelijkheden die door de
wetenschap worden onderzocht’ (Tordjman).</p>
<p>Zij toont ook duidelijk aan hoe het streven naar efficiëntie, dat
eigen is aan het ‘gefinancialiseerde’ kapitalisme, zich soms
‘tegen zichzelf keert’. In de traditie van Jacques Ellul, een
kritisch denker van de technologische maatschappij, wijdt zij
boeiende bladzijden aan de zelfverheerlijking en autonomie van de
moderne technologie: ‘De nieuwe technieken zullen op hun beurt
nieuwe problemen creëren, die de uitvinding van nieuwe middelen
zullen vereisen, en dit in een eindeloos proces’ (Tordjman). </p>
<p><strong><em>‘Eten of rijden, je moet kiezen’</em></strong></p>
<div class="wp-block-image">
<figure class="alignleft size-large is-resized"><a
href="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-balen.jpg"><img
data-attachment-id="8743"
data-permalink="https://libertaireorde.wordpress.com/geld-balen/"
data-orig-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-balen.jpg"
data-orig-size="400,256" data-comments-opened="1"
data-image-meta="{"aperture":"0","credit":"","camera":"","caption":"","created_timestamp":"0","copyright":"","focal_length":"0","iso":"0","shutter_speed":"0","title":"","orientation":"1"}"
data-image-title="geld-balen" data-image-description=""
data-medium-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-balen.jpg?w=300"
data-large-file="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-balen.jpg?w=400"
src="https://libertaireorde.files.wordpress.com/2021/04/geld-balen.jpg?w=400"
alt="" class="wp-image-8743" width="300" height="192"></a></figure>
</div>
<p>Om haar stelling kracht bij te zetten, en niet zonder humor, legt
Hélène Tordjman bijvoorbeeld uit dat je tegenwoordig moet kiezen
tussen ‘eten of rijden’: de toenemende productie van
agrobrandstoffen om de brandstoftank van onze auto’s te vullen,
betekent dat land dat oorspronkelijk bestemd was voor
voedingsgewassen, moet worden omgeploegd… Het overgrote deel van
deze grond wordt gebruikt door het agro-industriële systeem, dat
niet alleen zeer vervuilend is, maar ook veel minder voedsel
produceert dan kleine landbouwbedrijven (deze laatste zijn
verantwoordelijk voor 80% van het voedsel in
niet-geïndustrialiseerde landen, volgens een studie uit 2014 van
de vereniging <a href="https://grain.org/fr">Grain</a>). </p>
<p>Dit zet de onderzoeker ertoe aan enkele denk- en actiepistes te
schetsen voor een paradigmaverschuiving, ver van de zogenaamde
‘groene lapmiddelen’ die bijvoorbeeld in het in 2019 gelanceerde
Europese ‘groene pact’ naar voren worden geschoven. ‘In
tegenstelling tot wat de liberalen al veertig jaar beweren, zijn
er andere levensvatbare oplossingen denkbaar’, schrijft ze, en ze
denkt aan zelfbeheer of zelfs aan een project van ‘sociale
voedselzekerheid’, gedragen door boeren en ingenieurs.</p>
<p>Hélène Tordjman is zich ervan bewust dat deze lokale
agro-ecologische en boereninitiatieven niet voldoende zullen zijn
om het systeem te veranderen – zij pleit ook voor een uittreding
uit het kapitalisme, maar voegt er nederig aan toe dat zij geen
‘plan B’ heeft om voor te stellen – en is van mening dat een
eerste stap een ingrijpende hervorming van het gemeenschappelijk
landbouwbeleid (GLB) zou kunnen zijn. Om dat te doen, hebben we
echter ‘een beetje politieke moed’ nodig.</p>
<p>Amélie Quentel (integraal te lezen op <a
href="https://reporterre.net/La-croissance-verte-sauvegarde-le-modele-industriel-pas-la-nature?utm_source=newsletter&utm_medium=email&utm_campaign=nl_hebdo">de
site Reporterre</a> ; vertaling Thom Holterman)</p>
<p><strong>Tordjman</strong>, Hélène, <em>La croissance verte contre
la nature – Critique de l’écologie marchande</em>, Éditions La
Découverte, Paris, 2021, 352 blz., 22 euro.</p>
</body>
</html>