<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<div class="js-update-text" style="font-size: 18px;">
<div class="LB-container">
<header class="LB-container__inner">
<header>
<div class="LB-header">(Volgens mij spelen er veel andere
zaken in het catshuis dan corona...)<br>
</div>
<div class="LB-header"><br>
</div>
<div class="LB-header">limburger.nl</div>
<div class="LB-header">8/3/21</div>
<div class="LB-header"><br>
</div>
<div class="LB-header">Reconstructie </div>
<h1 class="LB-headline LB-headline--large">Waarom toch weer
verlenging avondklok?</h1>
</header>
</header>
<div class="LB-container__inner">
<div class="LB-introduction LB-introduction--default">
<p>De avondklok was het buitenbeentje onder de
coronamaatregelen, maar is inmiddels een vast onderdeel
van het pakket beperkingen. Van redmiddel tot ruilmiddel.
</p>
</div>
<div class="LB-byline">
<p class="author-description"><span class="byline">Door
Valentijn Bartels en Niels Rigter</span></p>
</div>
<div class="LB-body">
<p>Een halfuur. Meer hebben premier Mark Rutte en
justitieminister Ferd Grapperhaus tijdens de eerste
coronagolf niet nodig om te besluiten dat het uitroepen
van de noodtoestand niet nodig is. Spaanse of Italiaanse
toestanden, met verplicht en afdwingbaar thuisblijven,
waar zelfs voor een loopje naar de bakker een vergunning
nodig is? Dat nooit, klinkt het volgens een aanwezige bij
een crisisoverleg. Het is een opmaat naar de ‘intelligente
lockdown’, waarbij het kabinet nog veel vertrouwt op het
volwassen gedrag en gezond verstand van Nederlanders. </p>
<p>Toch trekt een van de maatregelen die in Zuid-Europa in
zwang is de aandacht: de avondklok. In kabinetskringen
komt de optie steeds vaker aan de orde. Zou het geen
nuttig instrument zijn om alvast in ‘de gereedschapskist’
te stoppen voor als het virus zich nog fanatieker
verspreidt? </p>
<p>Juridisch uitgewerkt wordt de maatregel niet. Pas als het
kabinet na de zomer met zandzakken achter de tweede golf
aan loopt wordt er serieus werk van gemaakt. Rutte en
Grapperhaus mogen de noodtoestand dan wel verfoeien, de
juristen op het ministerie van Justitie en Veiligheid
ontdekken wel een artikel in de daarvoor bedoelde noodwet
die los te gebruiken is. Een avondklok zonder
noodtoestand, hoe intelligent wil je het hebben? Na een
koninklijk besluit geeft Rutte Grapperhaus de bevoegdheid
om ‘vertoeven in de openlucht te beperken’, zoals het
formeel staat beschreven. </p>
<blockquote class="LB-quote">
<div class="LB--quote__text">De verontwaardiging over het
geweld maakt de keuze opeens heel scherp. Afkeer van
geweld komt gelijk te staan met acceptatie van de
avondklok. <span class="quotation-name">Tom Postmes,
hoogleraar sociale psychologie</span></div>
</blockquote>
<p class="title-text">Weerstand</p>
<p>Vanaf het najaar, als het kabinet vergeefs poogt het
beleid te delegeren aan de veiligheidsregio’s, komt de
avondklok in de gereedschapskist. Als Rutte en
coronaminister Hugo de Jonge de maatregel tijdens hun
persconferentie van 3 november noemen als optie, is de
verontwaardiging groot. „De meest vrijheidsberovende
maatregel tot nu toe”, zegt D66-fractieleider Jetten in
het Kamerdebat van die week. „Dacht het niet.” </p>
<p>Ook in het kabinet is er onrust over. In het
ministersberaad voorafgaand aan de persconferentie hebben
meerdere bewindslieden van VVD, D66 en CDA hun bezwaren
geuit, onder wie Grapperhaus, die problemen voorziet met
de handhaving. De weerstand is zo groot dat de maatregel
op de plank belandt. </p>
<p>Dat verandert volgens betrokkenen rond de jaarwisseling,
als de opkomst van de Britse virusvariant voor paniek
zorgt. De toch al tamelijk zware lockdown blijkt niet de
manier om de besmettingspiek af te platten. Dan toch maar
die avondklok, besluit het kabinet. </p>
<p class="title-text">Vuilnisbak</p>
<p>Tijdens de persconferentie van Rutte en De Jonge van 20
januari wordt voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog
de avondklok weer ingesteld. Heus niet te lang, belooft
Rutte, tot 9 februari. „Je kunt nooit precies verzekeren
wat er exact na 9 februari gebeurt. Mocht het onverhoopt
nodig zijn bepaalde maatregelen voort te zetten, dan is
wel onze ambitie dat die avondklok, die zit ons natuurlijk
het meest als graat in de keel, als het enigszins kan niet
meer meeloopt.” Hij zegt het nog sterker: „Ik wil alleen
gezegd hebben hier: dan is die avondklok er eentje die je
echt als het enigszins kan als eerste in de vuilnisbak
wilt gooien.” </p>
<p>Maar ook heropening van het basisonderwijs is prioriteit,
klinkt het dan al. Over de contactberoepen rept Rutte dan
met geen woord. Toch zijn de kappers inmiddels aan de
slag, zijn ook de scholen weer (deels) open, mag er weer
op afspraak worden gewinkeld, maar besluit het kabinet
vandaag de avondklok te verlengen tot eind maart. </p>
<p>En dat terwijl de start zo stroef is. De invoering gaat
immers gepaard met pittige rellen door heel het land. Maar
juist dit zorgt ervoor dat acceptatie van de avondklok een
morele lading krijgt, zegt hoogleraar sociale psychologie
Tom Postmes van de Rijksuniversiteit Groningen. „De
verontwaardiging over het geweld maakt de keuze opeens
heel scherp. Afkeer van geweld komt gelijk te staan met
acceptatie van de avondklok.” </p>
<p>Ook in de politiek luwt het verzet tegen de maatregel.
Als we de avondklok overeind moeten houden om het
onderwijs te heropenen, moet dat maar, klinkt het bij D66.
Bij de bevolking lijkt inmiddels „een soort gelatenheid en
gezapigheid” te zijn ingesleten, merkt Postmes op. Een
passieve bevolking is kenmerkend voor crisissituaties die
lang aanhouden, zegt hij. „Corona raast al een jaar over
de wereld en overal zie je dezelfde maatregelen. Dan denk
je toch: het zal wel nodig zijn.” </p>
<p class="title-text">Draagvlak</p>
<p>In kabinetskringen valt een week na de rellen opluchting
te horen omdat de steun voor de avondklok solide lijkt.
Uit gedragsonderzoek dat het RIVM elke drie weken doet,
blijkt het draagvlak voor de avondklok (67 procent) nog
steeds hoger dan voor de anderhalve meter afstand houden
(65 procent) en het dringende advies om thuis maar één
bezoeker per dag te ontvangen (44 procent). Ook de rechter
kan geen roet in het eten gooien. In hoger beroep blijft
de juridische basis alsnog overeind, al tuigt het kabinet
voor de zekerheid nog snel een juridisch vangnet op. De
meevaller lijkt de maatregel binnen het kabinet geliefder
te maken. „Mensen groeien mee met de maatregel”, aldus
Grapperhaus vrijdag. Bij hem is geen greintje twijfel meer
of de avondklok een goed idee is. „Acceptatie speelt een
rol. Werkt het goed en hoe drukt het op de samenleving? En
ik zeg heel eerlijk dat als je het twee maanden geleden
had gevraagd, ik had gezegd: dat drukt heel zwaar. Maar
het effect is goed en het drukt toch wat minder zwaar op
de mensen.” Bovendien: „De horeca is dicht, bioscopen zijn
dicht, dus het is nou niet zo dat we hiermee een enorm
nachtleven hebben stilgelegd.” De avondklok is een hefboom
geworden om andere versoepelingen mogelijk te maken,
erkent Grapperhaus. „Ik heb veel liever dat we voor
ondernemers wat ruimte hebben, dat we wat kunnen doen
voor het hoger onderwijs.” </p>
<p>Toch is het uitblijven van protest iets anders dan
acceptatie, zegt Postmes. „De maatregel is nog even
omstreden als hij was. De weerzin is niet minder
geworden.” </p>
</div>
</div>
</div>
</div>
</body>
</html>