<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<div class="articlecontent articleview" style="font-size: 16px;
user-select: text;">(De modesocioloog Schinkel gaat ook niets
veranderen met z'n Bij1...)<br>
<h1 class="title largetitle capitalizefirstletter">trouw.nl:<br>
</h1>
<h1 class="title largetitle capitalizefirstletter">´Dit is wel
degelijk politiek´</h1>
<h1 class="subtitle">Rellen interview</h1>
<div id="landscapeSlides" class="slides-container landscape"
style="display: block;">
<div class="slides">
<div class="slideimage imagecontent top-large-image-container
landscape large" data-image-weight="1"><img
src="https://visiolink-persgroep.akamaized.net/v1/data/trouw/1164/www/assets/a341864825i0008_max1024x.jpg"
alt="In Eindhoven worden demonstranten van Pegida van het
18 Septemberplein weggedreven. Burgemeester John Jorritsma
had de bijeenkomst verboden. foto anp" width="680"
height="453"></div>
</div>
<div class="slides-captions" style="min-height: 49px;">
<div class="slides-captions-elm-0 caption">In Eindhoven worden
demonstranten van Pegida van het 18 Septemberplein
weggedreven. Burgemeester John Jorritsma had de bijeenkomst
verboden. foto anp</div>
</div>
</div>
<div class="content content-blurb">Nederland veroordeelt de
gewelddadigheden van de afgelopen week. Socioloog en filosoof
Willem Schinkel vindt de rellen juist een hoopvol teken: vooral
jongeren pikken het niet meer.</div>
<div class="byline">LODEWIJK DROS</div>
<div class="content">
<div class="content-body">
<p class="drop-cap">Mark Rutte's reactie op de ongeregeldheden
na het ingaan van de avondklok liet zich deze week in drie
woorden samenvatten: aanpakken, dat tuig. En: "We gaan niet
zoeken naar diepe sociologische betekenissen". De
demissionair premier geeft, zegt hij zelf, wetenschappers
alle ruimte. Bij nader inzien blijken die dan wel
geneeskunde te moeten hebben gestudeerd. Tegenover
sociologen is hij minder toeschietelijk: "Ik haat
sociologenjargon".<br>
<br>
De Rotterdamse socioloog en filosoof Willem Schinkel (1976)
is hoogleraar sociale theorie aan de Erasmusuniversiteit.
Hij kijkt er niet van op. "Ik snap wel dat hij sociologische
kennis niet waardeert, want die komt hem niet uit."<br>
<br>
Wat had Rutte gehoord als hij u had gebeld?<br>
<br>
"Veel behoefte heb ik niet aan zo'n telefoontje, maar u
vraagt ernaar. Ik had hem dan verteld dat wat hij nu in
allerlei steden ziet, het effect is van de manier waarop hij
met de pandemie omgaat. De regering heeft de politieke
discussie daaruit weggehaald en de beslissingen en
maatregelen overgelaten aan een managementteam, het Outbreak
Management Team, met technische protocollen."<br>
<br>
Een virus is toch apolitiek?<br>
<br>
"Dat lijkt zo, maar er is gekozen voor een strategie. Het
kabinet koerst telkens aan op een situatie dat de nood te
hoog is. Dan zeggen ze: de OMT-experts bevelen een avondklok
aan. Wat ze niet vertellen is dat ze het erop aan hebben
laten komen, de tweede golf zag je al maanden naderen. Zo
haalde Rutte alle strijd uit de politiek. In reactie daarop
gaan mensen de straat op. De rellen zijn de onbetaalde
rekening van de politiek die haar taak - strijd over wat
toch echt politieke keuzes zijn - heeft verzaakt. Eindelijk
gebéurt er iets tegen de macht in."<br>
<br>
U bent eigenlijk wel content dat het ervan gekomen is. Maar
wat vindt u van de rottigheid?<br>
<br>
"Als u naar mijn kritiek op de relschoppers vraagt: de
straat wordt overgenomen door rellende jongens en mannen.
Daartegenover staan boeren, hooligans en politie. Het echte
probleem is hier mannelijkheid."<br>
<br>
Verder is Schinkel 'persoonlijk niet blij met de vorm die
dit protest heeft aangenomen'. "Je zult maar die mevrouw van
de Primera in Den Bosch zijn. Maar door het verschrikkelijke
heen zie ik iets gebeuren dat moest gebeuren: protest tegen
het politieke."<br>
<br>
Wat is dat?<br>
<br>
"Het politieke is dat er gekozen is om niet als in Singapore
of Nieuw-Zeeland vroeg in te grijpen bij covid. En daar is
in het parlement geen strijd over gevoerd. Zelfs nu we
verkiezingen krijgen, lijkt de pandemie geen kwestie te
zijn. Wel, daar denken al die mensen buiten Den Haag anders
over. Ze zijn gefrustreerd. Vooral jongeren zijn in de steek
gelaten. Ministeries hebben veel geld gestoken in bedrijven,
maar het onderwijs moest het zelf maar zien te rooien, met
thuislessen. Voeg daar structureel racisme en gentrificatie
aan toe. Die jongeren kunnen geen kant op."<br>
<br>
De politiek filosofe en antropologe Femke Kaulingfreks
becommentarieerde in deze krant het ongelikte rumoer van
relschoppers, vaak met een migratieachtergrond, tijdens de
eerste lockdown. Premier Rutte vond het 'compleet zinloos,
onacceptabel gedrag' van 'losgeslagen tuig waarvan de ouders
niet ingrijpen'. Kaulingfreks zag er de zin wél van in, het
was 'straatpolitiek' die ze bedreven, een dissonante stem
waar politici naar zouden moeten luisteren.<br>
<br>
Bedoelt u datzelfde?<br>
<br>
"Zeker. Net als Kaulingfreks zeg ik niet dat ze allemaal
politiek bewust zijn. En natuurlijk, zo'n rel krijgt een
eigen dynamiek. Er zijn altijd wel jongeren die het leuk
vinden om wat in de fik te steken. Toch beschouw ik dit niet
primair als crimineel handelen, maar als een politieke
reactie. Dát er gereld wordt, dat ze tegen het gezag zeggen:
fuck you, dat is wel degelijk politiek. Wie dat niet ziet,
heeft oogkleppen op.<br>
<br>
"Ze sjouwen geen spandoeken mee, maar kijk maar eens naar
wie het zijn: jongens die in arme wijken wonen, opgehokt in
appartementjes. Er is huiselijk geweld en ze mogen niet meer
naar buiten. Het zijn jongens op Zuid (Rotterdam, red.),
geen jongens uit rijk Wassenaar. Het is dus wel degelijk
politiek."<br>
<br>
Op Urk liep het ook uit de hand. Daar zijn de huizen niet
klein en de mensen niet arm.<br>
<br>
"Zeker, lokaal verschilt de situatie. Maar ook op Urk is het
politiek. Ze uiten hun ongenoegen over politici die zich
immuun maken voor tegenspraak. Dat komt er nu uit."<br>
<br>
Deze maand werd Schinkels De hamsteraar. Kritiek van het
logistiek kapitalisme genomineerd voor de Socratesbeker,
bestemd voor het beste filosofische boek van het jaar.
Daarin betoogt hij dat we de hamsteraars - van het wc-papier
in de eerste lockdown - niet moeten wegzetten als aso's.
Want 'dan kunnen we niet leren van wat ze doen'. Schinkel
vergelijkt daarbij de hamsteraar met de plunderaar die
tijdens Amerikaanse Black Lives Matter-protesten winkels
leegroofde. Volgens Schinkel zorgen ze beiden voor frictie,
verstoren ze het kapitalistische systeem. En dat bevalt hem;
plunderen heet zelfs 'constructieve arbeid'.<br>
<br>
Schinkel ergert zich dan ook aan de wijze waarop Nederland
deze week viel over de relschoppers in steden en dorpen. De
reacties waren opvallend eensgezind: media, boeren,
hooligans en politici waren allemaal verontwaardigd over de
eruptie van straatgeweld. De veroordeling ervan noemt
Schinkel 'burgerlijk'.<br>
<br>
Wat kunnen we van plunderaars leren?<br>
<br>
"Als je met je keurige gemoraliseer roept 'Schande,
schande!', dan leer je er niets van. De les is: regering, er
zitten consequenties aan de keuzes die je maakt, terwijl je
tegelijkertijd voor politieke onenigheid daarover geen
ruimte laat. Dan keren anderen zich tegen de macht."<br>
<br>
Dat spijt u niets, want, zo schreef u al in 'De hamsteraar',
deze regering maakt zich tijdens de pandemie schuldig aan
'necropolitiek', beleid dat solt met leven en dood.<br>
<br>
"Ze gaan daar cynisch mee om, ja, door de ic-capaciteit in
ziekenhuizen leidend te laten zijn bij de te nemen
maatregelen. Ze calculeerden sterfte in, duizenden doden,
terwijl dat op die schaal niet nodig was. De keuze van
West-Europese landen en de VS was om het virus maar wat te
laten rondgaan, we grepen niet vroeg in. Zo namen we veel
doden op de koop toe. Wat in de verzorgingshuizen is
gebeurd, is misschien niet strafbaar maar wel misdadig. Zo
doen neoliberalen aan gezondheidszorg, ze differentiëren
naar risicogroep."<br>
<br>
In De hamsteraar formuleerde u uw afkeer van het
kapitalistische systeem. Dat zou aan de basis liggen van de
ellende waarin deze maatschappij verkeert. Maar we willen
toch allemaal weer naar de Action, terug naar het oude
normaal, en dus naar het kapitalisme?<br>
<br>
"Dat denk ik ook. We beleven hier niet het begin van een
opstand. Maar de rellen zijn wel een teken dat een grote
groep mensen het niet meer pikt, omdat ze genaaid worden. Je
moet werken om in het kapitalisme overeind te blijven, maar
de maatregelen maken je het werken nu onmogelijk. Dat is een
frictie die het kabinet ongedaan probeert te maken met
autoritaire maatregelen. Zo houdt het kapitalisme zichzelf
in stand. Ik vrees dat we terugkeren naar waar we vandaan
kwamen. Maar we hebben in deze crisis gezien dat het anders
kan: een staat die het loon van miljoenen op zich nam - vóór
de pandemie was dat ondenkbaar, het druiste tegen de
liberale geloofsartikelen in. Er is dus een werkbaar
alternatief. En dat moet ook, want het kapitalisme plundert
de aarde. We moeten toe naar een socialistisch systeem."<br>
<br>
Nu snap ik waarom Rutte u niet belt.<br>
<br>
"Hij kan ook een burgerlijke socioloog bellen, dan krijgt
hij een heel andere analyse."<br>
<br>
We draaien de tijd even vooruit: najaar 2021, het land is
weer open. Is er dan iets over van wat u als een hoopvol
teken zag, of zit Rutte's 'tuig' zijn straf uit en schudt
verder iedereen het stof van zijn schoenen?<br>
<br>
"Dat laatste, vrees ik. Maar op de langere termijn is het
kapitalisme niet houdbaar, we moeten er dus toch vanaf."<br>
<br>
Sinds hij een jaar geleden de campagnespeech hield voor Bij1
werpt Willem Schinkel zich op als een ideoloog van Sylvana
Simons' partij. Bij die gelegenheid voorzag hij deze partij
'links van links' van oneliners als 'saboteren is
belangrijker dan regeren' en 'niet regeren maar irriteren'.
Schinkel sneerde tegen 'de dialoog, het goede gesprek, er
samen uitkomen'. Dat zou de heersende macht alleen maar in
de kaart spelen en de beoogde verandering van het
kapitalistische systeem belemmeren.<br>
<br>
Gaat u het mislukte werk van Troelstra - zijn oproep tot
revolutie in 1918 - een eeuw later oppakken?<br>
<br>
"Ik ben geen politicus, maar wetenschapper. Maar ik heb er
wel voor gekozen om Bij1 langzaam te helpen groeien. Dan
word je eerst belachelijk gemaakt, het zij zo. Maar aan deze
orde moet een einde komen."</p>
<div class="h3">Wie is Willem Schinkel?</div>
<p>Van Willem Schinkel verschijnt aanstaand voorjaar
Pandemocratie, waarin hij zijn ideeën over de stand en de
toekomst van de democratie uiteenzet. Zijn vorige boek, De
hamsteraar. Kritiek van het logistiek kapitalisme, is
genomineerd voor de Socratesbeker voor het beste
filosofische boek van 2020. Volgens de recensie in Trouw is
het een echte eyeopener.</p>
</div>
</div>
</div>
</body>
</html>