<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<header class="artstyle__header artstyle__header--bleed fu--bleed
artstyle__header--center fu--center
artstyle__header--horizontalTextAlignment-center
fu--horizontalTextAlignment-center
artstyle__header--horizontalTextPosition-center
fu--horizontalTextPosition-center"
data-element-id="article-element-header">
<h4 class="artstyle__labels
artstyle__labels--padding-horizontal-s-m
fu--padding-horizontal-s-m
artstyle__labels--padding-horizontal-m-xl
fu--padding-horizontal-m-xl"
data-element-id="article-element-labels">volkskrant.nl:</h4>
<p><br>
</p>
<h4 class="artstyle__labels
artstyle__labels--padding-horizontal-s-m
fu--padding-horizontal-s-m
artstyle__labels--padding-horizontal-m-xl
fu--padding-horizontal-m-xl"
data-element-id="article-element-labels"><span
class="artstyle__labels__label">Achtergrond</span><span
class="artstyle__labels__sublabel">Hokjesdenken in de
psychiatrie</span></h4>
<h1 class="artstyle__header-title
artstyle__header-title--hero-bleed fu--hero-bleed
artstyle__header-title--light fu--light"
data-element-id="article-element-headertitle"> Last van het
verkeerde label: waarom er in de ggz veel foute diagnosen zijn </h1>
<figure class="artstyle__figure artstyle__figure--hero-bleed
fu--hero-bleed"
data-element-id="5a5e95dd-13ad-400a-904c-1ac811c7801c"> <source
type="image/webp"> <source type="image/jpeg"> <img
class="artstyle__image" data-credit="Beeld Marthe van de
Grift"
data-original="/browse.php?u=TNkXRr8NQ6BXv%2BRu%2Fma1fiSRuy6FLddCYz4KErRVqrRCZpZ7NSVYY6HzjnQfN7AdQQbsFE6STz4Vs6UHe090EmbQ2X8nkPe6zHjJ9relM1JJBAugXjYxRg0%2FQtneNKVZEcub0RFY3krP04gc%2BIdDwi06PeRMA7NDGcQWjcQ96ijLgOO0iCAx0YficTNhs3oL&b=29"
data-title="" data-height="3776" data-width="4296"
src="https://us1-web.getbehind.me/browse.php?u=TNkXRr8NQ6BXv%2BRu%2Fma1fiSRuy6FLddCYz4KErRVqrRCZpZ7NSVYY6HzjnQfN7AdQQbsFE6STz4Vs6UHe090EmbQ2X8nkPe6zHjJ9relM1JJBAugXjYxRg0%2FQtneNKVZEcub0RFY3krP04gc%2BIdDwi06PeRMA7NDGcQWjcQ96ijLgOO0iCAx0YficTNhs3oL&b=29">
<figcaption class="artstyle__figcaption"><span
class="artstyle__figcaption__credit">Beeld Marthe van de
Grift</span></figcaption> </figure>
</header>
<section class="artstyle__main">
<div class="artstyle__advertisement
artstyle__advertisement--sky-sticky" data-id="sky1"
id="sky1-sticky"> </div>
<section class="artstyle__main--container"
data-artstyle-marker="paywall">
<p class="artstyle__intro artstyle__intro--center fu--center"
data-element-id="fbef-f08e-124d-4a1c-3eec-f2e7-802d-3c4a"> U
heeft een depressie. Of nee, een eetstoornis. Of toch een
trauma. Hoe komt het dat er in de psychiatrie zo vaak foute
diagnosen worden gesteld, en wat betekenen die voor
patiënten? </p>
<section class="artstyle__byline artstyle__byline--center
fu--center artstyle__byline--type-plus fu--type-plus"
data-element-id="article-element-authors"><span
class="artstyle__byline__authors"><a
class="artstyle__byline__author"
href="https://us1-web.getbehind.me/browse.php?u=TNkXRqEXVelEo7gr%2FWi1bC2X%2BiWZLNhSY3QNA%2Bg3uap9UolEd2I5RYCosXg3M7g%3D&b=29">Margreet
Vermeulen</a></span><time
class="artstyle__byline__datetime" datetime="22 januari
2021, 11:10"><span class="artstyle__byline__date">22 januari
2021</span><span class="artstyle__byline__time">, 11:10</span></time></section>
<p class="artstyle__text artstyle__text--drop-cap fu--drop-cap
artstyle__text--drop-cap-m fu--drop-cap-m"
data-element-id="398f-f293-d51d-3cd6-6531-1eff-8e33-63c1">
Michiel (41) had dwanggedachten, als klein kind al. Zijn hoofd
zat vol ideeën over het vermoorden van de mensen die hij
liefhad, met de angst om homo te zijn, met de mogelijkheid om
voor de trein te springen. Hij moffelde zijn gedachten uit
schaamte zo diep mogelijk weg. Hij raakte gedeprimeerd,
geïsoleerd, suïcidaal. ‘Ik werd er gek van.’ </p>
<div class="artstyle__advertisement
artstyle__advertisement--sky-inarticle" data-id="sky1"
id="sky1-inarticle"> </div>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="0f45-882f-461c-3c60-dd9a-0599-cdd6-7f2a"> Op
zijn 25ste zoekt hij hulp in de ggz. Daar krijgt hij
achtereenvolgens vier etiketten: adhd, verslaving, depressie
en een persoonlijkheidsstoornis. Pas in 2010, zeven jaar later
en vijf psychiaters verder, wordt een dwangstoornis
vastgesteld – en kan de zoektocht naar de juiste behandeling
beginnen. </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="b3ba-68e8-13a7-17ac-822c-6380-2ff7-00ad">
Opnieuw onderzoeken </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="46dc-1281-7b1b-0770-67f4-a567-7e03-be51">
Verkeerde diagnosen in de psychiatrie zijn aan de orde van de
dag. Naar schatting een kwart van de langdurig psychiatrische
patiënten heeft een verkeerd label. Dat bleek toen de Gelderse
ggz-instelling GGNet in 2018 ruim duizend patiënten opnieuw
ging onderzoeken omdat er zo weinig mensen opknapten. Bij een
kwart bleek zo’n diagnose verouderd of onjuist en bleek
bijvoorbeeld dat er een vroegkinderlijk trauma over het hoofd
was gezien of een verstandelijke beperking. Bij de helft van
de patiënten kwamen nieuwe inzichten naar boven die belangrijk
waren voor de behandeling. Ook andere ggz-instellingen als
Arkin en GGZ Rivierduinen zijn begonnen met herdiagnostiek van
patiënten. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="209a-39c4-7fae-a30c-188f-9621-0bab-acd1"> Hoe
kan dit? De ggz werkt toch met het befaamde handboek, de DSM,
waarin staat omschreven wanneer iemand getraumatiseerd of
depressief is, schizofrenie heeft of aan autisme lijdt? ‘De
DSM-classificaties zijn onvoldoende betrouwbaar’, zegt
klinisch psycholoog, psychotherapeut en wetenschappelijk
onderzoeker Paul van der Heijden van Reinier van Arkel in Den
Bosch. ‘En daar komt gelukkig steeds meer aandacht voor.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="0dd6-30ed-9aa7-3629-ceb1-b9f6-500d-32fe"> ‘De
stoornissen die de DSM beschrijft bestaan niet echt. Vandaar
die onbetrouwbaarheid’, benadrukt hij. ‘Het zijn
bogsat-diagnosen.’ Bogsat staat voor: een Bunch Of Guys
Sitting At a Table. Oftewel een stel mannen die aan een tafel
zitten en het eens worden over de kenmerken van borderline,
depressie of een dwang- of angststoornis. Deze ‘hokjes’
ontstaan dus niet op basis van wetenschappelijk onderzoek,
zoals vaak wordt gedacht, maar op basis van overeenstemming
tussen experts. Experts die vaak banden hebben met de
farmaceutische industrie. </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="d5ba-bab6-ae5b-fb18-293a-bc6e-f7b1-7d60">
Meerdere etiketten </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="ea0a-8663-9fef-01f1-7392-d140-c00f-d10a">
Veel kenmerken van de ene stoornis (druk gedrag, slecht
slapen, piekeren) doen zich bij de andere stoornis ook voor.
Met als gevolg dat patiënten vaak meerdere etiketten krijgen:
een depressie én een angststoornis. Als de behandelaar er niet
helemaal uitkomt, kan hij terugvallen op het door psychologen
veelgebruikte etiket: ‘niet anderszins omschreven’
persoonlijkheidsstoornis. </p>
<div class="artstyle__advertisement" data-id="inarticle1"
id="inarticle1"> </div>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="1568-83ca-e1df-257d-7e16-013b-552b-2746"> De
behandelaar moet ook wel, trouwens. Want het DSM-etiket is (in
Nederland althans) een soort kassabon. Zonder de kassabon
vergoedt de verzekeraar niets. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="701b-ab62-00ff-9fe7-97e3-9e28-12d0-d386">
Maar inhoudelijk zegt de kassabon weinig. ‘Als ik een cliënt
zie, kan ik tot een andere DSM-classificatie komen dan mijn
collega’, vertelt Van der Heijden. ‘Gewoon omdat ik andere
vragen stel. Je zou in een gestructureerd interview alle
denkbare vragen moeten stellen. Als ik een depressie vermoed,
moet ik eigenlijk ook vragen naar dwanggedrag en seksuele
problemen. Maar dat ervaren patiënten als heel vervelend. En
je hebt maar drie kwartier. Dan ontstaat er makkelijk een
tunnelvisie.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="b6ac-b0dc-2dbb-0a90-4cc3-dce5-9d28-9a01"> En
zo kan het gebeuren dat Michiels angst om homo te zijn niet
wordt herkend als dwanggedachte, maar wordt gelabeld als een
‘ontwikkelingsstoornis’. Als de behandeling niet aanslaat,
volgt het etiket ‘seksverslaving’ en bezoekt Michiel twee jaar
een verslavingskliniek. Vergeefs. ‘Dat van die depressie
klopte wel’, zegt Michiel achteraf. ‘Maar die depressie was
het gevolg van die dwanggedachten. Zolang die niet behandeld
werden, bleef ik depressief.’ </p>
<div class="artstyle__advertisement" data-id="inarticle2"
id="inarticle2"> </div>
<figure class="artstyle__figure "
data-element-id="dc73a89d-46b6-460d-bc76-9685be56b31f"> <source
type="image/webp"> <source type="image/jpeg"> <img
class="artstyle__image" data-credit="Beeld Marthe van de
Grift"
data-original="/rcs/U13DU9eA2uge9Ey2IYYM8WeLAkU/diocontent/181312747/_fitwidth/1240?appId=93a17a8fd81db0de025c8abd1cca1279&quality=0.9"
data-title="" data-height="3469" data-width="3469"
src="https://us1-web.getbehind.me/browse.php?u=TNkXRr8NQ6BXv%2BRu%2Fma1fiSRuy6FLddCYz4KErRVk41OYd0ROx0qbJy9kEhsGoAscgL%2BGnKnNyURs6UHe090EmbQ2X8nkPe6zHDK97eqM1JJBAugXjYxRg05Rt7RarRZKObC1RsKjkyZitYepI4WxH9uPLFOBOUYQMcQ2JY96HjIhe2r3yQl3IL%2FfHdsrWw%3D&b=29">
<figcaption class="artstyle__figcaption"><span
class="artstyle__figcaption__credit">Beeld Marthe van de
Grift</span></figcaption> </figure>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="6657-2cff-5c24-8127-e1ed-e513-131e-023b"> Als
behandelaar in de ggz ziet Paul van der Heijden het vaak
gebeuren. ‘Neem een jonge vrouw met autistische kenmerken die
in haar jeugd veel is gepest. Eén van haar klachten is het
horen van stemmen. Zijn dat psychotische stemmen of zijn dat
de stemmen van de pesters die ze nu nog hoort? Ze wordt als
een hete aardappel doorgeschoven van het autismeprogramma naar
het borderline-team en de experts van de VIP-groep (Vroege
Interventie Psychose). Soms is er zoveel gesteggel over het
juiste hokje dat er helemaal geen behandeling komt. Het is
verschrikkelijk, maar het gebeurt.’ </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="2188-0613-e081-6e42-4a2f-deff-05e4-7177">
Louter symptomen </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="5276-e50c-3550-493f-b4e4-7dbf-e604-68e0"> Een
ander zwak punt van de DSM is dat het louter over symptomen
gaat. En niet over de patiënt zelf, de omstandigheden
waaronder hij leeft of de mogelijke oorzaken van de
aandoening. Zo draagt Joost Rompa (43) sinds 1999 het etiket
bipolaire stoornis. Met zo’n stoornis laveren patiënten tussen
zware depressies en extreme opgewektheid waarin ze vaak dingen
doen waarvan ze enorme spijt krijgen: te veel geld uitgeven of
hun relatie onder druk zetten. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="90b4-ec7a-e8d4-8666-b81a-05c1-9d6f-94c8"> ‘Ik
heb nooit in dat hokje gepast’, zegt Rompa. ‘De depressieve
klachten waren er wel, maar extreme opgewektheid heb ik maar
één keer gehad. En dat was toen ik het antidepressivum Seroxat
kreeg. Daar reageerde ik heel vreemd op. Uit onderzoek is
gebleken dat mijn lichaam bepaalde psychofarmaca zeer traag
afbreekt, ik mis een bepaald enzym. Die bipolaire stoornis was
dus heel kortdurend en is waarschijnlijk uitgelokt door
medicatie. Maar ik kreeg te horen dat ik een chronische ziekte
had. Dat ik mijn leven lang pillen moest slikken. Men heeft
mij twintig jaar lang medicijnen voorgeschreven in grote
hoeveelheden en verschillende door elkaar. Ik heb vijf
psychiaters gehad, niemand heeft aan herdiagnostiek gedacht.
Helaas. Was ik maar eigenwijzer geweest.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="24d6-2976-f47a-bb10-2876-eb2f-560b-0055">
Drie maanden geleden kreeg Joost, bij een andere
ggz-instelling, een nieuwe diagnose: post-traumatische stress
stoornis (ptss), begonnen in de vroege kindertijd. Dat er
zoiets speelde, was iets dat hij zelf al langere tijd besefte.
Het nieuwe etiket past hem ‘als een jas’. ‘Ik had een
onveilige jeugd met een verslaafde vader en een
getraumatiseerde moeder die psychiatrisch patiënt was. Dat ik
door die onveilige jeugd een trauma heb opgelopen is wel
herkend, toen ik mij als 21-jarige aanmeldde bij het Riagg.
Maar nadat de behandeling door psychologen werd overgenomen
door psychiaters, verdween dat naar de achtergrond. Alles werd
gereduceerd tot een bipolaire stoornis waarvan de symptomen
bestreden werden met medicatie. Uiteindelijk is het mij gelukt
te stoppen met al die medicijnen en verdwenen de depressieve
klachten. Ik kon daardoor ook weer voelen. En voelen is nodig
om te kunnen herstellen van trauma’s.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="de7c-24f9-5787-721f-e7b9-264e-46d7-5d6a"> De
psychiatrie is te veel bezig geweest met het ‘hokje’ waar de
patiënt in past, vindt Van der Heijden. ‘Terwijl het er
natuurlijk om gaat wat iemand nodig heeft.’ Als voorbeeld
noemt hij paniekklachten. ‘Een hartinfarct kan tot zo’n hevige
angst en paniek leiden dat de patiënt niet meer durft te
sporten of te fietsen. Zo iemand geef je een andere
behandeling dan die jonge, pasgetrouwde vrouw uit een
gereformeerd dorp die paniekklachten heeft sinds ze beseft dat
ze op vrouwen valt. Volgens de DSM vallen ze in dezelfde
categorie, maar daar staat niks over de context. Het gaat
alleen over symptomen. En symptomen bestrijden helpt soms,
maar het is zeker niet altijd de beste behandeling.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="02dd-5817-49fd-bc99-cf28-fbe0-eabf-ad63"> De
Hoge Gezondheidsraad in België waarschuwde vorig jaar zomer
zelfs dat DSM-categorieën niet centraal moeten staan in de
zorg voor patiënten, omdat ze niet betrouwbaar zijn en geen
voorspellende waarde hebben. Het is volgens de Gezondheidsraad
nuttiger om te kijken welke factoren de klachten veroorzaken
en ze in stand houden – dan naar de juiste DSM-labels te
zoeken. Die werken bovendien ook nog eens stigmatiserend,
aldus de Raad. </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="2629-25ef-f00e-5684-bdbe-58cd-0b33-2064"> ‘Je
voelt je dan niet gehoord’ </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="4af0-abf3-a071-8229-8c5a-c2f8-7f90-8d92"> Zo
heeft Noortje van Ballegooij (21) geregeld last van het label
‘autisme’. ‘Ik weet nog dat die diagnose werd gesteld, op mijn
15de. Niemand was er echt van overtuigd, het was meer dat het
beestje een naam moest hebben. En omdat de oude diagnose, die
ik op mijn 8ste kreeg: een dysthyme stoornis (een lichte,
chronische depressie) de lading niet helemaal dekte. Ik
betwijfel of ik autisme heb, omdat ik verbaal en sociaal best
sterk ben. Hoe dan ook, je merkt dat hulpverleners niet meer
naar jou kijken, maar naar het etiket en dan – over jouw hoofd
heen – zeggen: oké, je bent autistisch dus we gaan dit en dat
doen. Je voelt je dan niet gehoord, niet serieus genomen. Een
klein voorbeeld: Ik regel altijd zelf mijn medicatie met de
apotheek, waar ze mij al jaren kennen. Maar toen ze onlangs
het stempel autisme zagen, wilden ze opeens een begeleider
spreken. Dat doet echt pijn.’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="ada7-54c7-16d3-db5a-8b63-7127-1620-0a16"> De
eerste uitgave van de DSM was bedoeld om orde in de chaos te
scheppen. In de jaren zestig van de vorige eeuw had elk land,
elke universiteit zelfs, zijn eigen systeem om diagnosen te
stellen. Met als gevolg een grote internationale
spraakverwarring over begrippen als depressie en psychose. In
eerste instantie beschreef de DSM alleen de grote syndromen.
In de loop van de tijd is dat uitgegroeid tot een woud aan
stoornissen: 350 stuks. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="f494-d261-b2d0-2a27-c6be-f9f9-d0ce-2e12"> De
spraakverwarring is in zekere zin gebleven. In die zin dat er
geen twee patiënten zijn met precies dezelfde depressie of
dezelfde borderline-problematiek. Juist de heterogeniteit
bínnen de stoornissen is opmerkelijk. Een psychische stoornis
vormt zelden precies één vakje: iemand met een depressie of
eetstoornis heeft vrijwel altijd ook kenmerken die passen bij
een andere stoornis. Vandaar dat er vaak meerdere labels nodig
zijn, tot onbegrip van de patiënt en zijn omgeving. Dat ligt
dus niet aan de patiënt, maar is nu eenmaal een kenmerk van
psychische problemen: ze staan zelden op zichzelf. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="2f83-5851-ecf4-ed97-b386-2a49-9523-036b"> Om
de zaak nog complexer te maken: mensen zijn niet stabiel in de
tijd. Mensen veranderen en hoe ze met hun problemen omgaan is
ook veranderlijk. Een patiënt kan genezen. Soms raken
depressieve symptomen op de achtergrond. Een nieuwe diagnose
wil dus niet altijd zeggen dat de oorspronkelijke diagnose
niet klopte. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="d232-0fb1-566f-7500-cacd-4571-197b-0de0"> In
wetenschappelijk kringen wordt steeds vaker afstand genomen
van de manier waarop de DSM stoornissen in verschillende
hokjes stopt, schreef Van der Heijden in het vakblad <i>De
Psycholoog</i> van september vorig jaar. Omdat patiënten
zelden in één van die hokjes passen, maar ook omdat er twijfel
is of er wel een absoluut onderscheid mogelijk is tussen
‘psychisch ziek’ of ‘psychisch gezond’. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="31a2-2e18-e691-206b-aa3b-0c0a-1210-3353">
Want in de praktijk hebben veel patiënten op wie geen
DSM-label past toch hulp nodig. Terwijl anderen met een
veelvoud aan DSM-etiketten het goed redden zonder de ggz. Het
hangt er maar vanaf hoezeer ze onder hun ‘afwijking’ lijden,
of ze een goed sociaal vangnet hebben, wat hun opvattingen
zijn over ziek en gezond en of er geen bijkomende problemen
zijn als schulden of ernstige lichamelijke ziekte. </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="0963-dc09-85e0-c028-19c8-845c-80f7-a1e0">
Minder strikt onderscheid </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="ab4a-b2fc-30f5-14ba-e5a3-f314-3ffe-d5b9"> Van
der Heijden: ‘We weten al heel lang dat ieder mens in meerdere
of mindere mate dingen denkt en voelt die tot een psychische
stoornis kunnen leiden. Maar of het zover komt, hangt er maar
vanaf. De neiging tot piekeren kennen we allemaal wel. Dat
maakt je nog niet ziek. Maar als je je baan verliest en je
huur niet meer kan betalen, kan dat piekeren ziekelijke vormen
aannemen waardoor iemand onderuit gaat. Is dat dan ineens
gestoord?’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="bd27-f5bb-eb19-4c2b-9d53-c658-dbd2-eafa">
Omgekeerd rapporteren nogal wat ‘gezonde’ mensen psychotische
ervaringen, zoals het horen van stemmen of het idee dat hun
gedachten van buitenaf worden aangestuurd. ‘Zo’n 16 procent
van de Nederlanders heeft dit soort ervaringen weleens zónder
dat ze een psychische stoornis hebben. Ze lijden er niet of
weinig onder. Ze hebben geen hulp nodig, ze functioneren
prima’, aldus Van der Heijden. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="1cfd-189c-047f-285d-fd8b-655b-ebf9-f3ee"> In
de wetenschap wordt gewerkt aan nieuwe modellen voor
psychische ziekten waarbij het strikte onderscheid tussen
‘normaal’ en ‘gestoord’ wordt losgelaten. </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="caa1-2f95-d286-c046-cd69-91b5-2b9c-9f22">
Sommige ggz-instellingen proberen de hulpverlening op nieuwe
leest te schoeien. Ze kijken minder naar het DSM-label en
‘genezing’, maar meer naar wat de patiënt nodig heeft om zo
goed mogelijk te functioneren met zo min mogelijk
professionele hulp. Dat gebeurt in bestaande instellingen,
maar ook in nieuwe organisaties zoals BuurtzorgT: de
ggz-variant op de thuiszorgorganisatie Buurtzorg van Jos de
Blok en de zogenoemde Herstelacademies die vooral met
ervaringsdeskundigen werken. </p>
<h3 class="artstyle__title"
data-element-id="26c0-e4a5-e95f-1a17-4230-5946-09d4-0970">
Ervaringsdeskundige </h3>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="1d2d-a316-382b-f2dc-79f6-b975-8f34-1367"> Van
Ballegooij werkt inmiddels tweeënhalf jaar als
ervaringsdeskundige bij de Reinier van Arkel-groep. Ze is
enthousiast over de nieuwe aanpak. ‘Wij kijken veel meer naar
wat de individuele patiënt nodig heeft. De DSM is zwart-wit.
Daarmee help je mensen niet, want mensen zijn niet zwart-wit.’
</p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="3c38-572a-ee18-b817-2f78-3e5b-e1e8-0198">
Toen Verheul in 2010 de diagnose dwangstoornis kreeg, ging hij
op zoek naar de juiste behandeling. Het was hard werken,
benadrukt hij, maar hij kreeg zijn stoornis onder controle.
Het label ‘dwangstoornis’ heeft hij nog steeds. Dat boeit hem
niet. ‘Ik heb een fijn leven met een lieve vrouw en twee
kinderen. Wie had dat, met mijn agressieve dwanggedachten,
ooit kunnen denken?’ </p>
<p class="artstyle__text "
data-element-id="ffac-ce58-7032-54f6-18c2-88d1-81fd-9e35">
Voor Joost Rompa heeft het veel langer geduurd om de weg naar
herstel te vinden. Eerst is hij, vanwege alle bijwerkingen, op
eigen initiatief en tegen het advies van zijn psychiater in,
gestopt met de medicijnen. Hij vroeg advies aan zijn apotheker
en zocht steun bij zijn huisarts. De verwijsbrief voor
traumatherapie kreeg hij van zijn huisarts, niet van zijn
psychiater. Drie maanden geleden kreeg hij een nieuwe
diagnose: complexe ptss. Hij is net begonnen aan een therapie
in een kleinschalige ggz-instelling die is gespecialiseerd in
vroegkinderlijk trauma. ‘Ik kijk nu anders naar mijn
ontregeling van twintig jaar geleden. Ik was getraumatiseerd,
ja. Maar dat was een normale reactie op een abnormale jeugd.’</p>
</section>
</section>
<div class="artstyle__container__body">
<h4 class="artstyle__container__title"
data-element-id="d3fc-4714-8b14-1339-5ae4-dc75-6376-ea64"><span>Diagnose
of classificatie?</span> </h4>
</div>
<div class="artstyle__container"
data-element-id="6a9534da-ee90-493c-915c-65920c0cde5c">
<div class="artstyle__container__body">
<p class="artstyle__container__text"
data-element-id="7588-6004-c8c5-0f9d-6984-8666-e64f-562a"> Een
‘etiket’ als schizofrenie, autisme of eetstoornis op basis van
de DSM heet een classificatie. Het is een rubricering van
klachten die zich tegelijkertijd voordoen. Een pakketje
symptomen dus. Zoals slapeloosheid, handenwringen, trager
spreken, lusteloosheid, ernstig gewichtsverlies of juist
gewichtstoename. Veel van dit soort symptomen komen bij
verschillende psychische aandoeningen voor: er is dus veel
overlap. </p>
<p class="artstyle__container__text"
data-element-id="ccfc-15fa-c716-052e-2fdd-086e-4e74-22a6"> Een
classificatie is dus geen diagnose. Dat is een veel
uitgebreidere beschrijving van de patiënt waarin de arts
ingaat op vragen als: zijn er aangeboren kwetsbaarheden, wat
heeft de patiënt in zijn jeugd meegemaakt en zijn er
omstandigheden die de psychische klachten misschien verklaren?
Denk aan: schulden of een echtscheiding. De DSM houdt er geen
rekening mee dat psychische problemen ook door dit soort
ingrijpende ervaringen kunnen ontstaan.</p>
</div>
</div>
<h4 class="artstyle__container__title"
data-element-id="847d-30f5-652b-8a10-3c29-467a-55ee-c89c">DSM
onder vuur </h4>
<p class="artstyle__container__text"
data-element-id="6b4a-2849-0557-83cc-2613-6472-a184-c4d5"> De DSM
is het Amerikaanse handboek voor de psychiatrie om psychische
stoornissen te classificeren. Ook psychologen maken er vaak
gebruik van. In de opleiding tot klinisch psycholoog speelt de DSM
zelfs een centrale rol. Dat neemt niet weg dat de DSM – al sinds
het ontstaan – onder vuur ligt. Ook van psychiaters zelf,
nationaal en internationaal. Onder meer omdat er steeds meer
stoornissen bijkomen. Omdat zoveel experts die aan het handboek
meewerken banden hebben met de farmaceutische industrie. Omdat een
DSM-classificatie voor veel patiënten voelt als een vonnis of een
stigma. Omdat een DSM-classificatie geen opstap is naar de beste
behandeling. </p>
</body>
</html>