<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<div class="article-header-container intro-inner">
<div class="center-block intro-col article__header">
<address data-flowtype="headline" style="font-size: 57.5385px;"><font
size="-2"><a class="moz-txt-link-freetext" href="https://www.nrc.nl/nieuws/2020/11/02/onzichtbaar-in-filosofisch-opwindende-tijden-a4018359">https://www.nrc.nl/nieuws/2020/11/02/onzichtbaar-in-filosofisch-opwindende-tijden-a4018359</a></font><br>
</address>
<h1 data-flowtype="headline" style="font-size: 57.5385px;">(On)zichtbaar
in filosofisch opwindende tijden</h1>
</div>
</div>
<figure class=" article__featured-image
article__featured-image--portrait
article__featured-image--above-content
" data-featured-image="" data-fixedimagepoint="top">
<div class="responsive-img-div " data-open-in-lightbox=""
data-aspect-ratio="1.0"
data-lightbox-highres="https://images.nrc.nl/u5UXNeVfYc-P-A9CYZzAxXT4xvI=/1920x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/07/februari-maxim-online-artikel.png"
data-lightbox-highres-webp="https://images.nrc.nl/dLEQ0OoVE8CX76deAXKYl_HaWjQ=/1920x/filters:no_upscale():format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/07/februari-maxim-online-artikel.png"
data-lightbox-thumbnail="https://images.nrc.nl/s3S9GikfKujOsqPnRb8exOHcquA=/160x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2019/07/februari-maxim-online-artikel.png">
<source type="image/webp"> </div>
</figure>
<p class="has-drop-cap"><span class="drop-cap">E<span></span></span>r
gebeurt zoveel in de wereld, er wordt zoveel informatie over mijn
arme hoofd heen gekieperd, en ik heb individueel zo weinig invloed
op de gang van zaken; ik word er een beetje balorig van.</p>
<p>‘Balorig?’ moppert de snibbige engel die op mijn laptop zit. ‘Hoe
oud ben je helemaal?’ De zwoele engel op mijn nachtkastje
suggereert een reisje naar de Bahama’s, mondkapje af, en dan iets
doen met rum in een kokosnoot. Laat de mensheid maar in haar eigen
sop gaar koken. Maar de snibbige engel wint in mijn leven altijd
van de zwoele en dus buig ik me gehoorzaam over de vragen van dit
roerige tijdsgewricht.</p>
<p>Eerlijk gezegd zit er ook best iets opwindends aan de grote
kwesties die voor ons liggen. De manier waarop macht en kennis
zich tot elkaar verhouden is een filosofisch onderwerp, en het
zijn filosofisch opwindende tijden. De filosofie ligt op straat,
letterlijk, want alle demonstraties, discussies en protesten zijn
filosofisch van aard. Er is rechtsfilosofische opwinding over de
verhouding tussen staat, recht en moraal. Er is
wetenschapsfilosofische opwinding over zekerheidsclaims in de
wetenschap. Spannend allemaal.</p>
<p>De grondwet is zelfs in het geding, door de inperkingen van
vrijheidsrechten vanwege corona. De filosofen en de debatcentra
komen op het onderwerp af als vliegen op de stroop. Voer voor
colleges en scripties: aan de ene kant heb je de staatsmacht, die
bijeenkomsten ontbindt en ziek zijn verbiedt – aan de andere kant
wijzen critici erop dat democratie en onderwijs gevaar lopen. Hoe
kun je de democratie overeind houden als je elkaar niet mag zien?</p>
<div class="banner banner--inlinevideo "> </div>
<p>Saai is het niet. En dan nog de wetenschapsvragen hier bovenop.
Beweringen vol vooruitgangsretoriek over het verslaan van het
virus. Waarna we gezond verder zullen leven en ouder zullen worden
dan ooit. Niet alleen ziektes zullen verdwijnen, maar ook terreur,
armoede en ongelukken. Als iedereen maar braaf binnen blijft en zo
min mogelijk beweegt. </p>
<p>Daartegenover de stellige claim dat Covid-19 een virus is als
alle andere en dat het door de macht wordt gebruikt om het recht
af te schaffen. De wetenschappelijke theorieën die dit moeten
bewijzen vliegen me om de oren. Helaas ontbreekt mij de
intellectuele hoogmoed om deze ingewikkelde knoop door te hakken,
maar het zijn meeslepende controverses die goed passen in een
curriculum filosofie; als de deelnemers elkaar niet voordien
knock-out slaan, zullen ze allemaal hun tentamen wel halen.</p>
<p>Ik was intussen mijn handen. Dat lijkt mij persoonlijk het
verstandigste om te doen. De ziektes blijven ongetwijfeld nog een
tijdje in ons leven en al handen wassend moeten we eerst maar eens
een morele afweging maken. Hoeveel zorg kunnen we ons veroorloven,
hoeveel meer zorg willen we in de toekomst inrichten en ten koste
van wat? Hoe komen we hier ooit weer uit? Of blijven we voorgoed
binnen? </p>
<p>Tot zover niet veel bijzonders mijnerzijds. <em>Business as
usual</em>. Interessante bespiegelingen over fundamentele
vragen. Je kunt ze vanachter je schrijftafel overpeinzen.
Overigens is de buitenwereld nooit echt ver weg, want wie vragen
stelt over macht en recht, over wetenschap en claims, stuit
onherroepelijk op belangen, op partijen die baat hebben bij de
macht of wetenschappelijk onderzoek. </p>
<p>De spannende filosofische vragen van dit jaar gaan dus gepaard
met evenzovele spannende intriges en ik krijg zoveel spannende
informatie in huis dat ik er zoals gezegd balorig van werd; zo
kwam het dat ik <a
href="https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/26/is-gezond-verstand-gratis-uit-mensenliefde-a4017477">vorige
week</a> zelf zonder enige aanleiding Jan van Aken en Karel
Beckman van het tijdschrift <em>Gezond Verstand</em> rare
belangen in de schoenen schoof, puur en alleen om te laten zie hoe
makkelijk zoiets gaat. Dat was niet netjes van mij en het spijt
me. Je ziet wel meteen hoe snel je verloedert.</p>
<p>Hoe langer ik nadacht, hoe meer ik het gevoel kreeg dat het er
niet veel toe deed wat ik dacht. Nu de boeiende filosofische
discussies op wereldschaal worden gevoerd verandert het karakter
en het effect ervan. Mensen communiceren en discussiëren weliswaar
meer dan ooit, maar je kunt je afvragen of hun subtiele argumenten
nog ergens aankomen, nu ze mondiaal en digitaal worden gelezen,
geïnterpreteerd en afgehandeld. </p>
<p>En zo eindigde mijn bespiegeling bij het fenomeen dat ik
tegenwoordig de macht van de machtelozen noem. Ieder individueel
geluid wordt versterkt via de mondiale microfoon en al die stemmen
tezamen zetten de wereld naar hun collectieve hand. Maar
individueel word je er niet minder machteloos van: je interessante
en tere argumenten worden steeds onzichtbaarder in het grote
geheel. Kortom, ik was eruit, het deed er godzijdank weinig toe
wat ik er persoonlijk van vond. Ik ging opgelucht theezetten.</p>
<div class="info">
<strong>Maxim Februari </strong> is jurist en schrijver, <a
href="http://www.maximfebruari.nl">www.maximfebruari.nl</a>.</div>
</body>
</html>