<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<p> </p>
<div class="nmt-layout__main content-container"
data-de-article-btn-container="">
<article class="article-outer-container source-None">
<div class="inner">
<div class="article__header-and-content">
<div class="article-header-container intro-inner">
<div class="center-block intro-col article__header">
<h3 class="article__type-label">nrc.nl:<br>
</h3>
<h3 class="article__type-label">Recensie <span
class="article__type-label__subtype"> Media </span>
</h3>
<h1 data-flowtype="headline">Rouwen om de geplunderde
aarde</h1>
<div class="intro article__intro" data-flowtype="intro">
<p><span class="keyword">Natuurserie</span> Sir David
Attenborough doet in <em>A Life on Our Planet</em>
een emotionele oproep aan de mensheid. Een
zorgwekkend pleidooi maar Attenborough weigert toe
te geven aan cynisme en sluit hoopvol af. </p>
</div>
<section class="article__byline">
<div class="article__byline__inner">
<div class="article__byline__list">
<div class="article__byline__list__link
article__byline__list__link__author"> <span
class="article__byline__icon"><svg width="14"
height="14" viewBox="0 0 300 300"></svg></span></div>
</div>
</div>
</section>
</div>
</div>
</div>
</div>
</article>
</div>
<div class="article__byline__list__link
article__byline__list__link__author">
<ul class="article__byline__text unstyled">
<li>André Waardenburg</li>
</ul>
</div>
<span class="article__byline__list__link"> <span
class="article__byline__icon article__byline__icon__clock"><svg
width="14" height="14" viewBox="0 0 60 60"><g fill="none"></g></svg></span></span><span
class="article__byline__list__link"> <time
class="article__byline__text"
datetime="2020-10-01T13:52:59+02:00"> 1 oktober 2020 om 15:52 </time>
</span>
<div class="article__byline__list__link"> <span
class="article__byline__icon">
<svg width="14" height="14" viewBox="0 0 32 32"> </svg></span></div>
<div class="article__byline__inner">
<div class="article__byline__list">
<div class="article__byline__list__link"><span
class="article__byline__icon"><svg width="14" height="14"
viewBox="0 0 32 32">
</svg> </span> <time class="article__byline__text">
Leestijd 3 minuten </time> </div>
</div>
</div>
<div class="article__byline__social">
<div class="share share--in-byline share--compact"
data-share-widget="" data-strip-from-headless="">
<div class="share__inner" data-de-add-article-download-button="">
<a
href="https://us1-web.getbehind.me/browse.php?u=LrX8lioJRvTZ9zW%2B6Y7PVHtErukyqo75Cs6PqiG3mBs7LHNWHTvYy8iaa%2BuGFb7AglWKK4%2FIdjY3Ie%2BT%2BjW00gZQ2xUAzKEBm2DMWhv4%2Bb7BZhqm8kdyg7ceThyPm8sCCHN7Ky2OIAcABOmhkw5a5D5k9aN6ddOTEtCG3O19qNnfTA%2BdX1PMGdWTtIEAcPEMLoJALWVJHA%3D%3D&b=29"
title="Deel dit artikel met een WhatsApp-contact"
class="share__button share__whatsapp " data-type="whatsapp">
<svg viewBox="0 0 440 440" width="44" height="44"></svg></a></div>
</div>
</div>
<br>
<div class="content article__content">
<p>Trouwe volgers van de natuurdocumentaires van en met David
Attenborough zal het al opgevallen zijn: de Britse bioloog met
de zo kenmerkende dictie is de laatste jaren uitgesprokener
geworden over de gevolgen van klimaatverandering. Zo sprak hij
in 2018 tijdens de klimaatconferentie van de Verenigde Naties,
waarbij hij hartverscheurende beelden liet zien van walrussen
die zich van de rotsen storten. Omdat het zee-ijs gesmolten is,
zitten ze noodgedwongen op die rotsen, op zoek naar schaars
voedsel. Zich makkelijk in het water laten glijden, zoals
gebruikelijk, is er niet meer bij. Die droeve beelden komen uit
<em>Our Planet</em> (2019), de best bekeken natuurserie uit de
geschiedenis van Netflix.</p>
<p>Op Dierendag gaat op Netflix de nieuwste film met Sir David
wereldwijd in première, David Attenborough: <em>A Life on Our
Planet</em>. In zijn voice-over noemt Attenborough het een
‘getuigenverslag’. Het is dan ook een persoonlijke film, waarin
statistieken samenvallen met het leven van de in 1926 geboren
natuurvorser. Die vertellen een nuchter verhaal over enerzijds
de toename van de wereldbevolking en de uitstoot van CO<sub>2</sub>,
anderzijds de gestage afname van wildernis. In 1937 bestond de
aarde uit 66 procent wildernis, inmiddels is die teruggelopen
naar 35 procent.</p>
<aside class="inline">
<div class="info"><em>David Attenborough: A Life on Our Planet</em>
is vanaf 4 oktober te zien op Netflix en draait in 80
bioscopen.</div>
</aside>
<h2 class="gn4-crosshead">Holoceen</h2>
<p>Attenborough vertelt hoe hij als jongetje fossielen ontdekte,
het begin van een levenslange fascinatie voor de natuur en de
geschiedenis van onze planeet. Die fossielen laten een afname
van de biodiversiteit zien, die in het Holoceen alleen maar is
toegenomen. De aimabele bioloog noemt dit „de ware tragedie van
onze tijd”. Die afname komt door „menselijk handelen, fouten en
slechte planning”. Het Holoceen was lange tijd stabiel, met
ecosystemen die met elkaar in balans waren, maar dat is al lang
niet meer het geval. Attenborough doet uit de doeken hoe hij
zich langzaam bewust werd van de gevolgen van menselijk handelen
op de biodiversiteit. Zo ging hij in de jaren zeventig voor het
baanbrekende <em>Life on Earth</em> (1979) op zoek naar
berggorilla’s. Die waren bijna uitgestorven, dus lastig te
vinden. Op archiefbeelden uit die serie zien we Attenborough
liggen te midden van de gorilla’s, terwijl hij in zijn
terugblikkende voice-over constateert „dat het een kille
realiteit is dat de mens verantwoordelijk is voor het uitsterven
van soorten”. Een soortgelijk lot wachtte indertijd de
bultrugwalvis en de orang-oetan. Door toegenomen bewustwording
over het uitsterven van dieren – mede door zijn programma’s – is
het in sommige gevallen gelukt dit proces een halt toe te
roepen.<span class="lees-ook"><span class="lees-ook__content"><strong></strong></span></span><a
class="lees-ook"
href="https://us1-web.getbehind.me/browse.php?u=LrX8liofH7fSqmnk4pqUB3pVr%2B4yoI%2BIHczmvyre3VRjanJBU2bf1cDMTPOGFObWhQTdA9%2BXNmlndMGPrnWr9l8Omk4w27wHhXHHHgC4o7PIZg%2Bm5k9ig%2F4aCEjbhZJRSQ%3D%3D&b=29"><span
class="lees-ook__content"></span></a></p>
<h2 class="gn4-crosshead">Weggekapt en leeggevist</h2>
<p>Een shot van een treurig aan een tak hangende orang-oetang op
Borneo spreekt boekdelen. De rest van zijn leefomgeving is
verdwenen, gekapt voor hout. Op het achtergebleven kale land
wordt soja gekweekt. Het regenwoud op Borneo is inmiddels
gehalveerd, elders in de wereld is het niet veel beter gesteld
met de bebossing.</p>
<p>Vervolgens gaat Attenborough in op de kwaliteit van de oceanen
die worden leeggevist door gesubsidieerde vissersvloten.
Negentig procent van alle vis is al gevangen, wat niet
bevorderlijk is voor de diversiteit en overlevingskans van
vissoorten. Ook sterven koraalriffen af, zij gaan in de woorden
van Attenborough „<em>from wonderland to wasteland</em>”. Dan
volgt het verhaal over de poolkappen die<em></em> door de
opwarming van de aarde snel afsmelten. Een zichtbaar aangeslagen
Attenborough concludeert „we hebben de aarde verwoest”. Op de
geluidsband klinkt melancholieke cellomuziek en als kijker hang
je in de touwen. Dan moet de korte, apocalyptische
toekomstschets nog komen: als we niets doen, sterft de mens
eerder uit dan hij denkt.</p>
<p>Maar Sir David zit niet bij de pakken neer. In het laatste half
uur schetst hij hoopvol de contouren van verandering, waarbij de
aarde stabiel wordt en ecosystemen weer in balans zijn. Om de
afname van biodiversiteit een halt toe te roepen is niet veel
nodig. Bevolkingsgroei afremmen, fossiele brandstoffen vervangen
door hernieuwbare energie (zon, wind, water), akkerbouwgronden
verkleinen, minder vlees eten en herplanten van bos. Daarbij
haalt hij de Nederlandse tuinbouw aan als voorbeeld van
efficiëntie, met zijn min of meer ecologisch verantwoorde
verbouwing van plantaardig voedsel.</p>
<p>In dit alles is „de natuur onze grootste medestander en bron
van inspiratie”. Een raamvertelling waarin Attenborough door een
verwoest Tsjernobyl wandelt, laat zien dat de natuur niet te
stoppen is, zelfs niet door een nucleaire ramp. Vosjes lopen
door afgebladderde huizen en torenhoge bomen overwoekeren hele
woonwijken. Volgens Attenborough moeten we niet tegen de natuur
werken, maar in tandem met. De teloorgang van de aarde is te
stoppen door als mensheid wijs te worden, „<em>it’s not all doom
& gloom</em>”. De film sluit hoopvol af met de hashtag „<em>rewild
the world</em>”. De woorden van Attenborough „stel je eens
voor dat dit lukt” galmen nog lang na.</p>
</div>
</body>
</html>