<html>
<head>
<meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8">
</head>
<body>
<div class="css-ov1ktg">
<div class=" css-qlfk3j">
<div class="rail-wrapper css-a6hloe">
<div class=" css-ac4z6z"><br>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div id="root">
<div class="css-wp58sy">
<div class="css-fmnleb">
<div class="css-ov1ktg">
<div width="718" class="css-1jllois">
<header class="css-d92687">
<h1 class="heading ff--hed lh--hed fw--bold fs--normal
size--2 article-heading-v2__title m-t-3--xs m-b-3--xs
size--1-md">Waarom we over de coronacrisis praten
alsof we in oorlog zijn</h1>
<span class="lazy-vice-ad"><span class="vice-ad"></span></span>
<h2 class="ff--body lh--body fw--normal size--3
m-b-4--xs">“Oorlog is de fundering geweest van onze
beschaving, dus die termen liggen binnen handbereik.”
</h2>
<div class="article-heading-v2__contributors
dsp-inline--xs"><span class="contributor__by">door </span><a
class="contributor__link bb--link fw--bold"
title="Amarens Eggeraat"
href="https://www.vice.com/nl/contributor/amarens-eggeraat">Amarens
Eggeraat</a></div>
<div class="article-heading-v2__contributors-rest
m-t-2--xs">
<div class="article-heading-v2__formatted-date
dsp-inline--xs">23 maart 2020, 5:43pm</div>
</div>
<div class="css-1x1jxeu">
<div class="css-7kp13n">By</div>
<div class="css-7ol5x1"><span class="css-1q5ec3n">Amarens
Eggeraat</span></div>
<div class="css-8rl9b7">vice.com</div>
<div class="css-zskk6u">3 min</div>
</div>
<div class="css-1890bmp"><a
href="https://getpocket.com/redirect?url=https%3A%2F%2Fwww.vice.com%2Fnl%2Farticle%2Fm7qwvx%2Fwaarom-we-over-de-corona-crisis-praten-alsof-we-in-oorlog-zijn"
target="_blank" class="css-1neb7j1">View Original</a></div>
</header>
<div class="css-429vn2">
<div role="main" class="css-yt2q7e">
<div id="RIL_container">
<div id="RIL_body">
<div id="RIL_less">
<div lang="nl">
<div>
<article>
<div>
<div>
<div>
<div>
<div tabindex="-1">
<div data-type="body-text">
<p>“We staan voor de grootste
uitdaging sinds de Tweede
Wereldoorlog,” <a
href="https://nos.nl/artikel/2327565-merkel-coronavirus-grootste-uitdaging-sinds-wo-ii-britse-scholen-dicht.html">zei</a>
de Duitse bondskanselier
Merkel vorige week over de
corona-crisis met een stem
die nog plechtstatiger klonk
dan normaal. De Franse
president Macron ging nog
verder en <a
href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2020/03/20/macron-dans-la-guerre-du-coronavirus_6033812_3232.html">verklaarde</a>
dat Frankrijk “in staat van
oorlog tegen het
coronavirus” verkeert. Onze
eigen minister-president
hield het relatief luchtig
en <a
href="https://www.rijksoverheid.nl/documenten/toespraken/2020/03/16/tv-toespraak-van-minister-president-mark-rutte">vergeleek</a>
de crisis met een achtbaan,
maar dat neemt niet weg dat
er ook in Nederlandse media
een uitgesproken
oorlogachtige sfeer hangt.
Woorden als ‘tactiek’ en ‘<a
href="https://www.parool.nl/nederland/coronavirus-dit-doet-het-rivm-als-indammen-niet-meer-voldoende-is~b1da6423/">strategie</a>’
worden aangewend om te
beschrijven hoe we het
‘oprukkende’ virus kunnen ‘<a
href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/china-correspondent-leen-vervaeke-nederland-is-laks-in-de-bestrijding-van-het-virus~bdf5b8c2/">bestrijden</a>’
(en hopelijk ‘verslaan’).
Wie een boodschapje doet
voor een broze buurman,
‘draagt bij aan de strijd
tegen corona’; artsen en
verplegers worden omschreven
als ‘<a
href="https://www.ad.nl/nederlands-voetbal/feyenoord-en-ajax-zeggen-samen-dankjewel-tegen-zorgverleners~a08dc1b2/">strijders</a>’
die hun werk verrichten aan
‘<a
href="https://twitter.com/debroervanroos/status/1240944322549350401">de
frontlinie</a>’, oftewel
het ziekenhuis.</p>
<p>Sommige mensen worden hier
zichtbaar enthousiast van,
zoals amateurontwerpers op
Reddit die van de
gelegenheid gebruik maken om
zelfgemaakte <a
href="https://www.reddit.com/r/thenetherlands/comments/fmc3lm/poster_n5_voor_de_strijders_in_de_ziekenhuizen/">propagandaposters</a>
vol gasmaskernostalgie te
delen. Anderen, zoals
longarts Thijs Feuth, voelen
zich minder op hun gemak bij
het gebruik van
oorlogstermen:</p>
<p>Maar waarom wordt er in de
berichtgeving over corona zo
kwistig gebruik gemaakt van
dit soort militaire
metaforen? Volgens
mediacriticus Kelly Mostert,
die in de podcast <i>Het
Redelijke Midden</i>
onlangs uitgebreid over dit
onderwerp <a
href="https://www.hetredelijkemidden.nl/10">sprak</a>,
is het in dit geval in de
eerste plaats erg nuttig
omdat de enorme schaal en
het gevaar van corona om een
soort oorlogstactiek vraagt.
“Regeringsleiders en
virologen kunnen uit
oorlogsmetaforen putten om
de ernst van de situatie
duidelijk te maken,” zegt
Mostert. “Onze beschaving is
op oorlog gefundeerd, dus
dit soort termen liggen als
het ware binnen handbereik.”
We begrijpen allemaal hoe
gevaarlijk een
oorlogssituatie is, dus door
de coronacrisis daarmee te
vergelijken zullen mensen
sneller bereid zijn om actie
te ondernemen (of in dit
geval, om binnen te
blijven). Daarbij creëert
het een gevoel van
saamhorigheid − we zijn
allemaal verenigd tegen een
gemeenschappelijke,
onzichtbare vijand, dus we
kunnen elkaar maar beter een
beetje bijstaan.</p>
<p>Mostert wijst me op <i>Metaphors
We Live By</i>, een
invloedrijk <a
href="https://www.youtube.com/watch?v=lYcQcwUfo8c">boek</a>
uit 1980 dat geschreven werd
door taalwetenschappers
George Lakoff en Mark
Johnson. Metaforen zijn veel
meer dan poëtische
stijlfiguren, stellen zij:
metaforen spelen een
fundamentele rol in hoe wij
onszelf en de wereld om ons
heen waarnemen en ervaren.
Een metafoor heeft simpel
gezegd invloed op hoe we
over bepaalde zaken
nadenken. Op die manier kan
beeldspraak doorsijpelen
naar de realiteit.</p>
<p>Dat kan handig en
inzichtelijk zijn, maar soms
is het vervelend. Bij een
veelvoorkomende ernstige
ziekte als kanker wordt ook
vaak gebruik gemaakt van
oorlogsmetaforen, waarbij
kankercellen als een
vijandige troepenmacht een
lichaam binnenvallen,
waartegen patiënten dapper
de strijd aangaan. Voor
sommigen is dit een
behulpzame analogie, die ze
helpt om de moed erin te
houden. Maar er is ook <a
href="https://www.theguardian.com/society/2019/aug/10/war-cancer-metaphors-harm-research-shows">onderzoek</a>
waaruit blijkt dat het
gebruik van oorlogstaal kan
zorgen voor psychologische
druk op kankerpatiënten,
waardoor ze juist
fatalistisch worden. Het kan
namelijk impliceren dat
mensen die uiteindelijk niet
genezen, niet hard genoeg
gevochten hebben.</p>
<p>Ook aan het gebruik van
oorlogsmetaforen in de
coronacrisis zit een
mogelijk negatieve kant.
“Het kan zijn dat we ook de
minder leuke dingen die bij
oorlog horen makkelijker
gaan accepteren,” aldus
Mostert. Er is bijvoorbeeld
een opleving van
nationalistische gevoelens:
ineens zitten we allemaal
ademloos naar een toespraak
van de koning te luisteren,
en wordt minister-president
Rutte aan alle kanten van
het politieke spectrum
bejubeld als de gedroomde
staatsman. Dat is tot op
zekere hoogte prettig, want
het biedt troost en een
gevoel van eendrachtigheid.
Maar het moet wel mogelijk
blijven om een kritische
houding aan te kunnen nemen
− want de dingen die je voor
de coronacrisis niet leuk
vond aan het koningshuis,
bestaan nog steeds.</p>
<p>Daarbij komt dat er bij
oorlog traditioneel gezien
nogal nadruk komt te liggen
op sterke mannen. “Het
militaire domein is erg
masculien, waardoor er niet
vanzelfsprekend ruimte is
voor vrouwen en
lhbt-personen,” zegt
Mostert. Toen Petra Stienen,
Eerste Kamerlid voor D66,
zich op Twitter hardop <a
href="https://twitter.com/petra_stienen/status/1241047065481879554">afvroeg</a>
of er ergens aandacht werd
besteed aan gendergelijkheid
tijdens de coronacrisis,
volgde er een stortvloed van
seksistische
verontwaardiging. ‘Nu is
niet de tijd voor
identiteitspolitiek’, was de
tendens, alsof emancipatie
van vrouwen en minderheden
een luxe gebakje is dat we
ons alleen in tijden van
absolute welvaart kunnen
veroorloven.</p>
<p>“Het is niet per se goed of
slecht om oorlogsmetaforen
te gebruiken. Maar het is
belangrijk om je ervan
bewust te zijn welke dingen
zo’n metafoor benadrukt, en
welke dingen juist op de
achtergrond blijven,” aldus
Mostert. Uiteindelijk is een
pandemie niet precies
hetzelfde als een oorlog −
ook al zijn de
overeenkomsten soms
treffend, op een gegeven
moment gaat de vergelijking
niet meer op.</p>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</article>
</div>
</div>
<div id="PKT_footer_message"><span
class="PKT_message_wrapper">
<div>VICE Canada - The definitive guide to
enlightening information.</div>
</span></div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div class="css-10y0cgg"><br>
</div>
</div>
</div>
</div>
</body>
</html>