[D66] De Geslepen Koudheid van de Manager-Soldaat

[René Oudeweg]

De Geslepen Koudheid van de Manager-Soldaat

over Ruben Brekelmans en het technocratisch militarisme van het 
Nederlandse bedrijfsliberalisme

Er zijn politici die warmte uitstralen, anderen die felheid uitstralen, 
en dan heb je Ruben Brekelmans — een man die vooral efficiëntie 
uitstraalt, alsof hij tijdens het spreken heimelijk een interne audit 
uitvoert van de menselijke emoties in zijn omgeving, en ze rijp acht 
voor reorganisatie. Zijn karakteristieke blik lijkt afkomstig uit het 
koelste compartiment van een liberale datacenter: sereen, strak, en zo 
temperatuurloos dat zelfs een defensiebegroting erdoor kan worden 
ingevroren voor later gebruik.

Brekelmans heeft een opmerkelijk talent: hij laat militarisering klinken 
alsof het onderdeel is van een keurige kwartaalrapportage. Waar 
traditionele haviken hun overtuigingen nog bekleden met het pathos van 
vlaggen en vaderland, pakt hij het op met de gladde neutraliteit van een 
consultant die een nieuwe markt toetreedt. De man ademt geen kruitdamp, 
maar managementsamenvattingen. Zijn militarisme is niet warm, niet 
woest, niet heroïsch — het is geoptimaliseerd.

Hij praat over mondiale dreigingen alsof het KPI’s zijn die achterlopen, 
over defensie als een “strategische investering” die vooral netjes in de 
governance-piramide moet passen, en over oorlog als een risico dat 
vooral goed “gemitigeerd” kan worden met voldoende hardware en de juiste 
internationale contracten. De retoriek van Brekelmans is niet die van 
een strijder, maar van een beleidsmanager die heeft ontdekt dat 
militaire uitgaven een bijzonder handig vehikel zijn voor het soort 
robuust kapitalisme dat nooit om marktruimte verlegen zit.

Het is de ideologische alchemie van het bedrijfsliberalisme: maak van 
geopolitieke angst een investeringskans, van defensie een groeisector, 
van nationale veiligheid een productlijn. En daarbovenop zet hij die 
strakke, koele, licht geërgerde blik — de blik die suggereert dat de 
wereld hopeloos irrationeel is omdat ze nog niet volledig denkt in 
termen van risicoanalyses, “strategische autonomie” en schaalbare 
bewapening.

Het vileine hier is niet dat hij militarisering nastreeft — velen doen 
dat. Het vileine is de bijna serene vanzelfsprekendheid waarmee hij het 
presenteert, alsof elke morele vraagstuk een Excel-foutmelding is die 
simpelweg weggeklikt kan worden. Zijn hele politieke persona lijkt 
ontworpen om de frictie tussen liberale marktlogica en hard geopolitiek 
geweld weg te masseren tot iets dat keurig geaccepteerd kan worden in de 
boardroom.

En precies dáár schuilt de kilte die zijn uitstraling zo markant maakt: 
hij heeft de gave om militaire macht niet te verhullen, maar te 
depersonaliseren — tot een “portefeuille”, een “dossier”, een “opgave”. 
Hij is de belichaming van een nieuw type rechtse politicus: niet de 
schreeuwer, niet de scherpslijper, maar de corporate havik. Een figuur 
voor wie een fregat of een drone vermoedelijk primair een “capacitair 
knelpunt” oplost en secundair iets met geweld doet.

Zijn blik vertelt het hele verhaal. Het is geen blik die je verplettert 
— daarvoor is hij te klinisch. Het is de blik die je krijgt van een 
senior manager die zich afvraagt waarom je nu nog steeds emoties hebt 
over mensenlevens, terwijl de begroting toch zo helder is. De blik die 
zegt: “Ik heb het doorgerekend. Het klopt allemaal.”

Het is een nieuwe, ijzige vorm van politiek: zonder bombast, zonder 
passie — maar met een gekoelde overtuiging dat bewapening vooral een 
kwestie is van marktdynamiek en verantwoord ondernemerschap.

Een toekomstbeeld waarin het kapitalisme niet alleen bedrijven, zorg, 
onderwijs en infrastructuur in zijn spreadsheetproza heeft opgeslokt, 
maar nu ook de krijgsmacht in strakke kolommen zet. Een wereld waarin de 
soldaat een regelpost is en de missie een businesscase.

En Brekelmans?
Hij kijkt erbij alsof hij die wereld al lang heeft geaccepteerd — en wij 
de enigen zijn die nog even moeten wennen aan de temperatuur.