[D66] Samen lenen is controversieel in de EU

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   RTL Nieuws
Datum:  22 maart 2025
Auteur: Matthias Pauw
URL:    
https://www.rtl.nl/nieuws/economie/artikel/5500555/samen-lenen-controversieel-de-eu-wat-kost-het-ons-nu-al


Samen lenen is controversieel in de EU: Dit kost het ons nu al
--------------------------------------------------------------

Als de EU gezamenlijke leningen voorstelt, gaan bij veel politici – 
vooral in Nederland – de alarmbellen af. Dat was de afgelopen weken niet 
anders, toen de Europese Commissie een plan presenteerde voor de 
herbewapening van de EU. Het is zeker niet de eerste keer dat de EU geld 
leent. Hoeveel kosten de oude leningen ons nu al?

De Europese Commissie kwam eerder deze maand met het voorstel om de 
herbewapening van de EU deels te financieren met 150 miljard aan 
gezamenlijke leningen. Het geld dat de EU leent zou vervolgens weer 
uitgeleend moeten worden aan EU-landen – tegen een lage rente – die dat 
kunnen gebruiken om te investeren in defensie.


Nederland huiverig

Nederland is daar traditioneel huiverig voor, omdat samen lenen ook 
betekent dat je samen garant staat als de leningen niet afbetaald kunnen 
worden. Binnen de coalitie was er dan ook veel onenigheid over, maar 
uiteindelijk hoeft premier Schoof in Brussel de plannen niet te 
dwarsbomen.

Maar er kleeft ook een duidelijk voordeel aan EU-leningen: landen die 
zelf een hoge rente betalen als ze geld moeten lenen op de markt, kunnen 
op deze manier goedkoop aan geld komen, omdat de EU een relatief lage 
rente betaalt. Juist omdat we er met zijn allen garant voor staan – ook 
de sterke landen.


Leningen voor leningen

Het risico voor Nederland op dit soort leningen-voor-leningen, is niet 
al te groot en het kost ons in principe niets. De landen die de leningen 
bij de EU aangaan, betalen immers zelf de rente daarop en moeten na 
verloop van tijd de lening ook weer aflossen. Pas als dit niet zou 
lukken, gaat dat ten koste van de andere EU-landen.

Uniek is dit niet. Vooral tijdens de coronapandemie is de EU voor 
honderden miljarden aan leningen aangegaan, om die vervolgens weer aan 
individuele landen door te lenen.


Leningen voor giften

Maar er is ook een andere variant in omloop. Een fors deel van de 
Europese coronasteun wordt uitgedeeld in de vorm van giften aan landen. 
Giften met door de EU geleend geld, welteverstaan. De rente en de 
afbetalingen op die leningen moet de EU zelf ophoesten. Aangezien de 
lidstaten de begroting van de EU grotendeels vullen, betalen we daar dus 
allemaal aan mee.

De verwachting is dat – als alle miljarden zijn uitgekeerd de komende 
jaren – de EU in totaal 421 miljard euro geleend heeft om weg te geven. 
De rente daarop en het terugbetalen neemt een flinke hap uit de 
toekomstige begrotingen.

Op dit moment wordt er nog niks afgelost, dat gebeurt over een periode 
van 30 jaar vanaf 2028. Maar de EU betaalt wel al rente: tot en met 2027 
gaat het al om 28 miljard euro, volgens een studiegroep van het Europees 
Parlement. Dat is al veel meer dan waar ooit vanuit werd gegaan, en om 
die kosten te dekken moesten de lidstaten vorig jaar al de portemonnee 
trekken.


Hap uit de begroting

Vanaf 2028 lopen de kosten pas echt op. Tijdens de volgende 
meerjarenbegroting van de EU, die loopt van 2028 tot en met 2034 moet er 
jaarlijks tussen de 20 en 24 miljard euro betaald worden aan aflossingen 
en rente, becijferde denktank Bruegel.

De kosten bedragen dan tussen de 140 en 168 miljard euro over een 
periode van zeven jaar, waarvan zo'n 70 miljard euro rente is.

Ter illustratie: het huidige EU budget voor de periode 2021-2027 is zo'n 
1200 miljard euro. Als dat gelijk zou blijven, wat overigens 
onwaarschijnlijk is, zou de EU straks 14 procent van zijn budget kwijt 
zijn aan kosten voor gezamenlijke leningen.

Geld lenen kost geld, ook voor de EU.

--------
(c) 2025 RTL Nieuws