[D66] Kleiduiven schieten: Gloort er een Europese nucleaire afschrikkingsmacht aan de horizon ?

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Trouw
Datum:  6 maart 2025
Auteur: Cees van der Laan
URL:    
https://archive.ph/https://www.trouw.nl/buitenland/europa-s-mogelijke-kernparaplu-kunnen-franse-en-britse-wapens-rusland-ook-op-afstand-houden~b697d8a4/


Europa's mogelijke kernparaplu: kunnen Franse en Britse wapens
Rusland ook op afstand houden?
--------------------------------------------------------------

In de vele plannen om de Europese militaire verdediging te versterken 
wordt nu ook gedacht aan een ruimere bescherming door Frankrijk en het 
Verenigd Koninkrijk met kernwapens.

Gloort er een Europese nucleaire afschrikkingsmacht aan de horizon, nu 
de Franse president Macron ­opnieuw heeft gezegd dat hij hierover in 
gesprek wil gaan met andere EU-landen? Een nucleaire paraplu onder 
Franse leiding, welteverstaan.

Wat tot voor kort vooral een denkoefening leek voor strategische 
experts, begint een serieuze optie te worden nu de aankomende Duitse 
bondskanselier Friedrich Merz wil praten met de kernmachten Frankrijk en 
het Verenigd Koninkrijk over bescherming door kernwapens. Ook de Poolse 
premier Tusk staat er niet afkerig tegenover. Ditzelfde geldt voor de 
Baltische staten, die een Russische aanval zeggen te vrezen.


Deze discussie is in een stroomversnelling geraakt door de houding van 
de Amerikaanse president

Donald Trump, die wisselende signalen afgeeft over zijn bereidheid zijn 
Europese bondgenoten via de Navo militair te beschermen. Althans, die 
onzekerheid hierover voedt de discussie in Europa, nadat Trump er sinds 
zijn aantreden in januari blijk van heeft gegeven dat hij alle 
prioriteit aan Amerika geeft. Hierdoor lijkt hij zich te verwijderen van 
zijn Europese bondgenoten. Bovendien bedreigt hij de EU met een 
handelsoorlog en probeert hij Oekraine te dwingen tot een onvoordelig 
vredesakkoord met Rusland.


Twijfel over geloofwaardigheid VS

De Europese regeringsleiders maken daaruit op dat een 
veiligheidsgarantie voor de bescherming van Europa niet meer zo hard is 
als voorheen. Daarnaast heeft Rusland in de oorlog met Oekraine 
verschillende malen gedreigd met nucleaire wapens. 'De Russische 
dreigementen zijn een belangrijke factor, maar nu speelt vooral de 
twijfel over de geloofwaardigheid van de VS en de toekomstige 
betrokkenheid bij Europa. Daardoor worden de Europese landen gedwongen 
na te denken over een eigen nucleaire verdediging', denkt de Poolse 
veiligheidsexpert Artur Kacprzyk van het Poolse Instituut van 
Internationale Zaken die de Poolse regering adviseert en analyses 
publiceert. Hij heeft zich onder andere gespecialiseerd in strategieen 
voor nucleaire afschrikking.

In Duitsland werd al tijdens het eerste presidentschap van Trump 
(2017-2021) nagedacht over nucleaire bescherming, vooral in de partij 
van Merz, de CDU. Toen al was de gedachte dat Duitsland en Europa 
defensief meer op eigen benen moesten gaan staan, ook in het hoogste 
geweldsspectrum, de nucleaire afschrikking dan wel verdediging. Maar 
toen verdween het debat min of meer naar de achtergrond door de komst 
van president Biden. Nu is de discussie volop terug. 'Voorlopig gaat het 
om 'wat als', maar je ziet zeker een levendige discussie onder experts 
en steeds meer onder politici in Europa', meent Kacprzyk.


Twee kernmachten

Ten opzichte van de kernwapens van Rusland, meer dan 5500 kernkoppen 
voor massavernietiging en tactische inzet op het slagveld, stellen de 
Franse en Britse kernmachten niet zoveel voor. Frankrijk beschikt over 
290 kernkoppen die zowel met ballistische raketten gelanceerd kunnen 
worden vanaf nucleair aangedreven onderzeeers als met kruisvluchtwapens 
die vanuit Rafale-gevechtsvliegtuigen afgevuurd kunnen worden.

Het Verenigd Koninkrijk beschikt over 225 kernkoppen die gelanceerd 
worden met Trident-ballistische raketten vanaf onderzeeers. Deze 
raketten worden geleased van de VS. Hoewel de verantwoordelijkheid voor 
de inzet volledig bij de Britse regering ligt, is niet helemaal 
uitgesloten dat de Amerikanen er wel 'iets' over te zeggen willen hebben 
indien dit aan de orde komt. Dat geldt niet voor de Franse inzet en kan 
daarom interessanter zijn voor andere Europese landen.

Juist omdat de aankomende bondskanselier Merz nadrukkelijk heeft gezegd 
dat zijn land de komende jaren fors zal gaan investeren in de eigen 
defensie, springen de stoplichten op groen om de nucleaire verdediging 
hierbij te betrekken. Merz wil niet dat Duitsland zelf de peperdure 
kernwapens gaat ontwikkelen, maar zoekt samenwerking met de Fransen en 
de Britten. Hij hoopt dat zij hun nucleaire afschrikkingsparaplu over de 
Europese Navo uitklappen.

'Het klinkt vooral als een plan B, want niemand wil af van de 
Amerikaanse nucleaire bescherming. Vanuit militair perspectief kunnen de 
kernmachten van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk geen geloofwaardige 
afschrikking betekenen vanwege hun beperkte omvang', stelt Kacprzyk. 
Maar hij denkt wel dat meer vertrouwen op Franse en Britse kernwapens de 
meest haalbare manier zou zijn om de terugtrekking van de Amerikaanse 
aanwezigheid uit Europa te compenseren en Rusland te blijven 
afschrikken.

In een nieuwe doctrine kan Rusland duidelijk worden gemaakt dat de 
nucleaire bescherming verbreed is door bijvoorbeeld oefeningen te doen 
boven andere landen, zoals Duitsland en Polen. Of door Duitse en Poolse 
vliegtuigen de Franse bommenwerpers tijdens oefeningen te laten 
begeleiden. Of, zoals de VS al doen in Europa, kernbommen in diverse 
landen opslaan, onder andere in het Nederlandse Volkel.


Rode knop

De Franse president Macron heeft wel duidelijk gesteld dat de rode knop 
om nucleaire wapens af te vuren in Franse handen blijft. Dit ligt in de 
Franse politiek zeer gevoelig. Dat zal voor de Britten niet anders zijn.

Volgens Kacprzyk komt er nog heel wat kijken bij zo'n Europese 
samenwerking. 'Je praat over het aanpassen van doctrines wanneer en hoe 
deze wapens mogen worden gebruikt. Dat zijn complexe en ingewikkelde 
zaken. De vraag zal ook op tafel komen of het aantal kernwapens moet 
worden uitgebreid. En Frankrijk zal er wel wat voor terug willen hebben. 
Bijvoorbeeld de aankoop van Franse wapens of financiele steun.'

Maar hij blijft benadrukken dat de echte nucleaire afschrikking de 
Amerikaanse is. 'Zolang de VS militair in Europa zitten, weet Rusland 
zeker dat een aanval op de Navo een confrontatie met de VS wordt en 
mogelijk ook een nucleaire oorlog.'

--------
(c) 2025 DPG Media B.V.