[D66] EO docu

[René Oudeweg]

De Thuiskomst - Jos de Putter
Het achtste gebod: ‘Steel niet.’
Eeuwenlang hebben we de natuur geplunderd en gereduceerd tot een 
grondstof, met klimaatverandering als angstaanjagend gevolg. Dit visuele 
essay verkent de filosofische en theologische vraag of een 
herinterpretatie van Gods aanwezigheid in de natuur ons kan helpen 
zorgvuldiger met de aarde om te gaan.
Maandag 3 maart, 22.20 uur, NPO 2

https://npo.nl/start/live?channel=NPO2&start=1741038300

  dit.eo.nl
Bestelen wij de aarde? 'Mensen moeten vechten voor klimaat'
Mariska van der Veen
6–8 minutes


In een dorp Rolwaling-vallei woont Jangmu Sherpa op 4000 meter hoogte. 
De vallei in de Himalaya is een heilige plek voor de Sherpa's. De 
toeristen die de bergen van de Himalaya beklimmen laten veel rommel 
achter. Door het coronavirus werd het stil in de vallei, de toeristen 
bleven weg. Jangmu dacht dat het virus een straf was van de goden voor 
alle rommel die de toeristen achterlieten.

Jangmu SherpaRaapt afval op Mount Everest

Na de coronacrisis kwamen de toeristen weer terug en haar broer Mingma 
Sherpa begeleidde een groep Chinese cliënten bij de beklimming van de 
Mount Everest. Jangmu en haar twee zussen besloten mee te gaan en op de 
terugweg van de top de rotzooi mee te nemen die op de berg was 
achtergelaten. Ze vonden tenten, zuurstofflessen en plastic. "Als wij 
het niet opruimen, blijft de rommel liggen." De bergen zijn volgens 
Jangmu het verblijf van de goden: "Als je die schoonhoudt, brengt dat 
meer welvaart en voorspoed."
Groene grasvelden in de woestijn

De droogste staat van Amerika is Nevada. In de Mojavewoestijn, die in 
het zuiden van de staat ligt, valt nog geen acht centimeter regen per 
jaar. Het kost 3200 liter water per vierkante meter om hier een gazon te 
onderhouden, vertelt landschapsarchitect Curtis. Toch is dat wat veel 
inwoners van Nevada willen: een groen grasveld bij hun huis en groene 
bermen langs de wegen. 98% van de gazons wordt met sproeiers bewaterd. 
"Gras is een emotioneel onderwerp. Bij vergaderingen wordt geschreeuwd: 
'Wij doen ons gras niet weg!'" Het hoort volgens Curtis voor veel 
Amerikanen bij de American Dream: een gazon en een zwembad.

Een nieuwe wet verplicht dat eind 2026 al het niet-functionele gras is 
weggehaald; alleen sportvelden en parken mogen nog groen zijn. Curtis en 
zijn collega's verwijderen bijna dagelijks gras. Het gazon krijgt in 
plaats daarvan planten die droogtebestendig zijn en die je ook in 
woestijnen vindt. En daarmee gebruiken tuineigenaren nog maar een zesde 
van het water dat ze anders zouden verbruiken.
Rivier krijgt rechten

Door Nieuw-Zeeland stroomt de Whanganui. Voor de Maori is dit een 
belangrijke rivier: "Als de rivier gezond is, is ons volk en onze 
levenskracht gezond", zegt Maori-stamleider Ned Tapa. Hij ziet de rivier 
als een persoonlijkheid, een levende niet-menselijke voorouder: "Een 
voorouder die hier lang voor ons al was en die veel mensen voorbij heeft 
zien komen op en langs deze rivier." De rivier is een spirituele basis 
voor de Maori.

Veel van de gezangen van de Maori gaan over de balans tussen hemel en 
aarde en over hoe de mens het evenwicht in de wereld moet bewaren. Tapa: 
"Wij zijn deel van de natuur en de natuur is deel van ons." In de jaren 
'60 en '70 was de rivier volgens Tapa een open riool en een stortplaats 
voor industrieel afval. De Maori hebben juridische stappen gezet en 
ervoor gezorgd dat de rivier een rechtspersoon werd: een primeur. Na 118 
jaar aanvragen indienen, erkende de Nieuw-Zeelandse overheid in 2021 de 
Whanganui als voorvader. We weten volgens Tapa wat het goede is om te 
doen: "Dus hoe meer mensen die vechten voor het klimaat, hoe beter."

Irma Barrios Voerde actie tegen illegale houtkap
Vrouw verdedigt bos en verdwijnt

Irma Barrios woonde in het zuiden van Mexico en voerde actie tegen het 
illegaal kappen van de bossen daar. Ze werd bedreigd, maar zei daarover: 
"Ik hoef me niet te verstoppen, want ik doe niets verkeerds. Ik verdedig 
een bos." Barrios werd een heks genoemd, omdat ze met planten praatte en 
dingen in de natuur verzamelde. Ze was ervan overtuigd dat in iedere 
boom, wolk of grot iets bijzonders schuilging.

Barrios besloot zich aan te sluiten bij de Ndoyonoyuji, een gemeenschap 
die verjaagd werd van haar grondgebied. Ze werd hun vertegenwoordiger. 
Haar motivatie was dat het niet juist was om het bos te vernietigen, 
omdat de mensen het niet gezaaid hebben. En ook: "We moeten het bos 
bedanken voor de hemelsblauwe rivier die door de wolken heen over de 
wereld trekt. We moeten de zorgzame aarde bedanken dat zij ons voedsel 
en zuurstof geeft, zodat we kunnen leven."

Haar huis en andere woningen werden in brand gestoken, ze werd 
gewaarschuwd dat haar leven in gevaar was. Iemand vertelde haar dat de 
autoriteiten zeiden: "Met de dood van de hond eindigt de hondsdolheid." 
Ze ging naar Mexico-Stad om daar te protesteren. Daar werd ze voor het 
laatst in een metrostation gezien.


De Thuiskomst is de eerste documentaire in de tiendelige-serie De 10 
geboden (EO). Het is een gerecycled documentaire-essay waarin filmmaker 
Jos de Putter het achtste gebod een ecologische dimensie geeft. Het 
uitgangspunt is dat we de natuur de afgelopen eeuwen hebben geplunderd, 
waardoor klimaatverandering niet langer een mogelijkheid is, maar een 
beangstigende realiteit. Een filosofische en theologische laag in de 
film vormt de vraag of een herinterpretatie van Gods aanwezigheid in de 
natuur de mens zou helpen om zich anders te verhouden tot de natuur 
waardoor we zorgvuldiger omgaan met de aarde. Je ziet de De Thuiskomst 
op 3 maart om 22.20 uur op NPO 2 of NPO Start.