[D66] Het zieltogende Westen

[René Oudeweg]

Het zieltogende Westen

Het zieltogende Westen strompelt voort op de automatische piloot van een 
beschaving die haar eigen grondslagen heeft verloochend. Het noemt dit 
“vooruitgang”, maar wat het werkelijk bedrijft is ontworteling: van 
mens, van natuur, van betekenis. In naam van vrijheid heeft het elke 
hogere orde verworpen; in naam van rationaliteit heeft het het verstand 
losgesneden van waarheid; in naam van welvaart heeft het de wereld 
herleid tot een voorraadkast die leeggeroofd mag worden.

Paul Kingsnorth heeft dit modern geloof in vooruitgang ontmaskerd als 
een seculiere religie: een mythe die belooft dat technologie en 
economische groei ons zullen redden van de puinhopen die ze zelf 
veroorzaken. Het Westen aanbidt de machine terwijl het doet alsof het 
haar bestuurt. Het gelooft dat elke crisis — ecologisch, sociaal, 
spiritueel — kan worden opgelost met méér van datgene wat de crisis 
heeft voortgebracht. Zo wordt vernietiging herverpakt als innovatie en 
leegte als ontwikkeling.

De moderne westerling leeft, zoals Kingsnorth scherp ziet, in een 
verhaal dat niet meer waar is. Een verhaal waarin de mens buiten en 
boven de natuur staat, waarin grenzen slechts tijdelijke obstakels zijn 
en waarin verlies altijd kan worden “opgelost”. Maar de aarde luistert 
niet naar verhalen. Zij reageert op daden. En haar antwoord is al gegeven.

René Guénon ging dieper en radicaler. Voor hem is de moderne westerse 
wereld niet simpelweg ontspoord, maar principieel afwijkend: een 
beschaving die de Traditie heeft verworpen — niet traditie als folklore, 
maar als levende metafysische orde. Het Westen heeft het kwalitatieve 
ingeruild voor het kwantitatieve, het heilige voor het meetbare, het 
zijn voor het hebben. Wat overblijft is wat Guénon de regering van de 
hoeveelheid noemde: een wereld waarin alles wordt gereduceerd tot 
cijfers, functies en nut.

In deze wereld is waarheid wat werkt, is schoonheid wat verkoopt en is 
wijsheid verdacht zolang zij niet “toepasbaar” is. Het Westen heeft 
zichzelf opgesloten in het laagste niveau van de werkelijkheid en noemt 
dat volwassenheid. Maar wat het werkelijk toont, is spirituele 
adolescentie: een onvermogen om grenzen te aanvaarden, hiërarchie te 
erkennen of iets te dienen dat groter is dan het individu.

Het resultaat is een beschaving zonder centrum. Zonder verticale as. 
Zonder stilte. De mens is koning geworden in een koninkrijk zonder 
troon, zonder hemel en zonder wortels. En zoals Guénon waarschuwde: een 
wereld die het transcendente ontkent, eindigt onvermijdelijk in chaos — 
niet als ongeluk, maar als logische uitkomst.

Het Westen sterft niet door externe vijanden, maar door interne leegte. 
Het is niet verslagen, maar uitgehold. Wat resteert is management zonder 
wijsheid, macht zonder legitimiteit en vrijheid zonder richting. 
Kingsnorth heeft gelijk: dit verhaal loopt ten einde. En Guénon had 
gelijk: het had nooit zo mogen beginnen.

De vraag is niet hoe dit Westen gered kan worden. De vraag is wie de 
moed heeft om buiten zijn ruïnes opnieuw te leren luisteren — naar de 
aarde, naar het heilige, naar dat wat niet maakbaar is. Want wat niet 
wordt herontdekt, zal verdwijnen. En wat geen wortels heeft, kan niet 
blijven staan.